De hydraulische walkraan 97 is een portaalpiramidekraan gebouwd door La Meuse in Luik in 1912. De kraan maakt deel uit van de collectie havenkranen van het Museum aan de Stroom (MAS).

De collectie havenkranen van het MAS

Op 5 juli 1974 besliste het College van Burgemeester en Schepenen van Antwerpen om bij de verschroting van de stedelijke havenkranen minstens één representatief exemplaar per reeks te behouden en over te dragen aan het Nationaal Scheepvaart Museum, vandaag het Museum aan de Stroom (MAS). De collectie van het MAS bevat in 2013 negentien historische havenkranen. De collectie is uniek in de wereld en toont de evolutie van de kraantechnologie. De oudste kraan, een 10-tonskraan besteld bij Stuckenholz in 1884, werd nog met de hand aangedreven. De laatste kranen van de collectie dateren uit de jaren 1960.

Hydraulische kranen in Antwerpen

Met stoom aangedreven kranen werden al vroeg ingezet, maar vergden gespecialiseerd personeel en brachten brandgevaar met zich mee. Vanaf 1878-1879 werd in Antwerpen een hydraulisch systeem in gebruik genomen waarbij grote stoommachines water onder druk (50kg/cm2) brachten, dat via een 24 km lang netwerk van ondergrondse leidingen overal in de haven werd gebruikt voor de aandrijving van sluisdeuren, draaibruggen, rioolschuiven, kaapstanders en hijswerktuigen. In 1878 werd het Noorderpershuis in gebruik genomen. In 1879 kocht het Antwerpse stadsbestuur de eerste hydraulische kraan aan. In 1883 werd het Zuiderpershuis in werking gesteld, zodat de waterdruk in heel de haven op een gelijk niveau zat. De waterperskranen werkten zacht en soepel en de bedrijfszekerheid was bijzonder hoog. Zowel de aankoopprijs als de onderhoudskosten waren laag. Het systeem bleek tijdens extreme winters wel vatbaar voor bevriezing. In de winter van 1890 bevroren de waterperskranen en lag de haven drie maanden stil.

De laatste hydraulische kranen in de Antwerpse haven werden in 1975 buiten bedrijf gesteld. Er zijn vandaag twee waterperskranen (de nummers 97 en 111) in Antwerpen beschermd.

Beschrijving walkraan 97

Van dergelijke kranen werden er tien stuks geleverd door La Meuse aan 20.740 BF/stuk. Dit type kranen werd in 1975 uit dienst genomen. Dit is het enige nog resterende en niet omgebouwde voorbeeld van een op sporen op de havenkade rijdende hydraulische portaalpyramide- of hoogportaalkraan uit 1912.

• Type: Portaalpyramide of hoogportaalkraan verplaatsbaar op sporen langs de kaaimuren
• Bouwjaar: 1912
• Constructeur: La Meuse
• Materialen: geklonken ijzer en hout (stuurcabine)
• Nominale last: 2T bij reikwijdte 15m
• Hijssnelheid: 0,6 m/s
• Maximum hijshoogte: 21 m
• Hoogte: 17 m
• Eigen gewicht: 40 T
• Aandrijving: koudwaterdruk van circa 50kg/cm2 die geleverd werd door de hydraulische centrales Noorderpershuis en Zuiderpershuis.