De hydraulische walkraan 111 is een portaalkraan gebouwd in 1907 door Union Métallurgique (een samenwerking tussen Le Titan Anversois en Cockerill) in Hoboken. De kraan maakt deel uit van de collectie havenkranen van het Museum aan de Stroom (MAS).

De collectie havenkranen van het MAS

Op 5 juli 1974 besliste het College van Burgemeester en Schepenen van Antwerpen om bij de verschroting van de stedelijke havenkranen minstens één representatief exemplaar per reeks te behouden en over te dragen aan het Nationaal Scheepvaart Museum, vandaag het Museum aan de Stroom (MAS). De collectie van het MAS bevat in 2013 negentien historische havenkranen. De collectie is uniek in de wereld en toont de evolutie van de kraantechnologie. De oudste kraan, een 10-tonskraan besteld bij Stuckenholz in 1884, werd nog met de hand aangedreven. De laatste kranen van de collectie dateren uit de jaren 1960.

Hydraulische kranen in Antwerpen

Met stoom aangedreven kranen werden al vroeg ingezet, maar vergden gespecialiseerd personeel en brachten brandgevaar met zich mee. Vanaf 1878-1879 werd in Antwerpen een hydraulisch systeem in gebruik genomen waarbij grote stoommachines water onder druk (50kg/cm2) brachten, dat via een 24 km lang netwerk van ondergrondse leidingen overal in de haven werd gebruikt voor de aandrijving van sluisdeuren, draaibruggen, rioolschuiven, kaapstanders en hijswerktuigen. In 1878 werd het Noorderpershuis in gebruik genomen. In 1879 kocht het Antwerpse stadsbestuur de eerste hydraulische kraan aan. In 1883 werd het Zuiderpershuis in werking gesteld, zodat de waterdruk in heel de haven op een gelijk niveau zat. De waterperskranen werkten zacht en soepel en de bedrijfszekerheid was bijzonder hoog. Zowel de aankoopprijs als de onderhoudskosten waren laag. Het systeem bleek tijdens extreme winters wel vatbaar voor bevriezing. In de winter van 1890 bevroren de waterperskranen en lag de haven drie maanden stil.

De laatste hydraulische kranen in de Antwerpse haven werden in 1975 buiten bedrijf gesteld. Er zijn vandaag twee waterperskranen (de nummers 97 en 111) in Antwerpen beschermd.

Beschrijving hydraulische walkraan 111

Van dergelijke kranen waren er circa 95 stuks in dienst met hijskracht 1,5 T (1882-1897, sommige ook bruikbaar voor 3 T) en circa 118 stuks van 2 T (1892-1908, waaronder een aantal ook bruikbaar voor 4 T). Deze kranen werden geleverd door verschillende constructeurs: Bon en Lustrement (Parijs), La Meuse, Liégeoise, Union Métallurgique aan 11.300-19.000 BF/stuk. Dit type kanen werd in 1975 uit dienst genomen. Dit is het enige nog resterende voorbeeld van een op sporen op de kades rijdende hydraulische portaalkraan uit 1907, gebouwd door één van de belangrijke Belgische constructeurs.

• Type: Portaalkraan verplaatsbaar op sporen langs de kaaimuren
• Bouwjaar: 1907
• Constructeur: Union Métallurgique Hoboken
• Nominale last: 2T bij reikwijdte 11,30 m; 4T bij reikwijdte 5,65 m
• Hijssnelheid: 0,6 m/s
• Maximum hijshoogte: 18 m
• Hoogte: 14 m
• Eigen gewicht: 37 T
• Aandrijving: koudwaterdruk van circa 50kg/cm2 die geleverd wordt door de hydraulische centrales Noorderpershuis en Zuiderpershuis.