erfgoedobject

Gekoppelde neoclassicistische burgerhuizen

bouwkundig element
ID
215992
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215992

Juridische gevolgen

Beschrijving

In oorsprong twee gekoppelde burgerhuizen in neoclassicistische stijl, volgens de bouwaanvraag uit 1880 opgetrokken in opdracht van de gebroeders L. en J. Van Aken.

'Carrossiers' van beroep, waren de gebroeders Van Aken minstens sinds 1866 of 1867 met hun koetsenmakerij gevestigd in het bouwblok begrensd door de Van Breestraat, de Van Eycklei, de Lange Leemstraat en de Edelingstraat. Uit 1866 dateert een bouwaanvraag voor een burgerhuis op de hoek van de Van Eycklei, met een toegangspaviljoen tot de ateliers in de Van Breestraat. Een bouwaanvraag voor een ruimer toegangspaviljoen volgde in 1867. Tussen 1874 en 1880 werden de bedrijfsterreinen en -gebouwen palend aan de Van Breestraat ingevuld en vervangen door een vermoedelijk als vastgoedinvestering bedoelde reeks burgerhuizen. Nummer 1 verrees als eerste in 1874, gevolgd door de verdwenen nummers 3 en 5 in 1876, en - na afbraak van het toegangspaviljoen tot de koetsenmakerij ten slotte - de panden nummers 7 en 9 in 1880. Aan dit laatste ging een bouwproject uit 1879 vooraf voor een enkele woning op nummer 7, ter breedte van slechts twee traveeën. Een volgende eigenaar, 'carrossier' Van den Plas liet de koetsenmakerij tot zijn huidige vorm heropbouwen naar een ontwerp door de architect Guillaume van Oenen uit 1895. Opgericht te Brussel in 1870, had het koetswerkbedrijf van Guillaume Van den Plas en zijn zonen Antoine, Henri en Willy, zich in 1884 te Antwerpen gevestigd. In de vroege jaren 1900 produceerde Van den Plas luxe-koetswerken voor de Franse automerken De Dion Bouton, Berlier, Germain en Packard. Later volgden Minerva, en na de oprichting van een filiaal in het Verenigd Koninkrijk onder de naam Vanden Plas in 1913, Bentley, Daimler en Rolls Royce. In België staakte Van den Plas zijn activiteiten in 1934, in het Verenigd Koninkrijk was Vanden Plas ook na de Tweede Wereldoorlog nog actief als onderdeel van de Austin Motor Company. In 1972-1973 werden beide burgerhuizen samengevoegd en heringedeeld tot kantoren en appartementen, met reconstructie - in gewijzigde vorm - van de pui van het rechter pand. Een grondige renovatie met incorporatie van de koetsenmakerij volgde in 2000-2003.

Met een totale gevelbreedte van vijf traveeën, omvat het gevelfront vier bouwlagen en een mezzanine, onder een schilddak. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel rust op een gedrukte, door schijnvoegen belijnde pui met een parement uit arduin, oorspronkelijk opgebouwd volgens een repeterend schema. Nadrukkelijk horizontaal geleed door de puilijst, kordons en het klassieke hoofdgestel, beantwoordt de compositie aan een symmetrisch opzet. Volgens een alternerend ritme ligt de klemtoon op de twee middenrisalieten, die worden gemarkeerd door pilasters, schijnvoegen, rankwerkfriezen en balkons met consoles en balustrade, doorgetrokken op de bel-etage. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig schema van omlijste, rechthoekige deur- en vensteropeningen. Vernieuwd schrijnwerk; behouden ijzeren vensterleuningen.

De plattegrond groepeerde oorspronkelijk twee rijhuizen, respectievelijk drie en twee traveeën breed, die aan de typologie van de bel-etagewoning beantwoordden. Het voornamer linker pand was opgebouwd rond de centrale traphal met annex diensttrap; het rechter pand was eenvoudiger van opzet, met een zijdelings trappenhuis. De koetspoort van het linker pand (nummer 7) verleende doorgang naar de koetsenmakerij. Deze laatste, in huidige vorm daterend uit 1895 maar minstens opklimmend tot 1867, strekt zich nog steeds achter de woning uit, als een U-vormig complex van twee bouwlagen onder zadeldaken, rond een met glas overdekte binnenplaats. Het omvatte volgens de bouwplannen uit 1895 ateliers voor herstellingen, houtbewerking, een smidse, magazijnen en een kantoor.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1879#998, 1880#1321, 1895#1242, 18#54850, 18#55258 en 86#20691, 1866#691, 1867#456, 1874#294, 1876#172 en 1876#853.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gekoppelde neoclassicistische burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215992 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.