erfgoedobject

Woning Heldenstad

bouwkundig element
ID
216004
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216004

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woning Heldenstad
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Dit hoekpand in eenvoudige cottagestijl werd in 1932 opgetrokken in opdracht van de "Foyers pour invalides de guerre et autres victimes du devoir", een naamloze vennootschap die voor het ontwerp architect Jos de Lange aanstelde.

Historiek

Het pand is het enige restant van “Heldenstad”, een ensemble van twee tegenover elkaar gelegen huizenrijen dat de meest zuidelijke bouwblokken van de Ter Rivierenlaan innam. Enkel dit pand, op de noordoostelijke hoek van de Plankenbergstraat, bleef bewaard. De rest werd vervangen door nieuwbouwappartementen.

Heldenstad werd getekend door Joseph de Lange (1883-1948), een architect die actief betrokken was bij de wederopbouw na de Eerste Wereldoorlog in Antwerpen. Hij was onder meer theoreticus en secretaris van het Antwerps Comité dat de oorlogsschade van het bombardement van oktober 1914 optekende. Heldenstad moest de oorlogshelden, gestorven op het slagveld, herdenken. De vennootschap ‘Foyers pour invalides de guerre et autres victimes du devoir’ liet ook de heldenwoningen optrekken in Schoten.

Het ontwerp in Deurne bestond uit twee groepen van geschakelde woningen in eenvoudige cottagestijl. Op de percelen tussen Turnhoutsebaan en Plankenbergstraat stonden eengezinswoningen met ruime eigen tuin, opgetrokken in 1926-1927. Aan elke woning werd een gedenkplaat met de naam van een gesneuvelde soldaat aangebracht.

De twee hoekpanden op de noordelijke hoeken van de Plankenbergestraat werden in 1932 aan het ensemble toegevoegd. Ze werden in een aansluitende, eenvoudige cottagestijl getekend. Deze panden waren bedoeld als meergezinswoningen, met op elke bouwlaag een appartement met twee slaapkamers.

Geïnspireerd door de tuinwijkgedachte stonden de pittoreske woningen aan weerszijden van een groen plantsoen waarin centraal een oorlogsgedenkteken stond met een buste van Albert I. Bij de sloop van de woningen in de jaren 1970 werd de bronzen buste overgebracht naar de rozentuin van het Rivierenhof. Van de gedenkplaten rest nog slechts één exemplaar, bewaard in het Volksmuseum Deurne.

Beschrijving

Het bewaarde hoekhuis nummer 141 uit 1932 telt drie bouwlagen onder een hoog pannen zadeldak. Voorgevel in de Plankenbergstraat, bestaande uit drie ongelijke traveeën, en een korte gevel in de Ter Rivierenlaan van drie traveeën. Op de hoek een opvallende, overhoeks geplaatste erker met topgevel, die ooit uitkeek over de nu verdwenen huizenrijen van Heldenstad. De oorspronkelijke versiering met pseudovakwerk in de top is niet meer aanwezig.

Rode bakstenen gevels op lage hardstenen plint, gecombineerd met witte betonnen, witgeschilderde kozijnen voor de rechthoekige vensteropeningen, die mee variëren met de breedte van de traveeën. Smalle vensters, tweelichten en drielichten worden gecombineerd tot een levendige gevelindeling. Onder de bovenvensters zijn de borstweringen versierd met rechthoekig siermetselwerk. Uiterste rechts, een segmentbogige voordeur in licht uitspringend portaal. Overeenkomstig de stedenbouwkundige voorschriften, is de woning aan de zijde van de Ter Rivierenlaan voorzien van een voortuin. De oorspronkelijke smeedijzeren afsluiting op hardstenen muurtje met pijlers, is bewaard gebleven.

Onderkelderde meergezinswoning, met op elke bouwlaag een appartement met twee slaapkamers. De toegang uiterst rechts geeft uit op een hal met aansluitend de vestibule met trap naar de verdiepingen. Op elke bouwlaag dezelfde indeling: de kamers van de appartementen zijn geschikt rondom de centrale inkomhal, die vanuit de vestibule wordt bereikt. Op de hoek, benadrukt door de grote erker, de woonkamer. Aan de zijde van de Plankenbergstraat sluit hier een ruime keuken bij aan. De twee slaapkamers zijn in de twee uiterste hoeken van het pand gelegen. Tegen de kleine binnenkoer aan, een badkamer, toilet en terras.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 329 # 8398 (141), 329 # 8399 (33), 329 # 1721 (2-20) 329 # 2818 (1-23).
  • FRANCK N. 2013: Joseph De Lange (1883-1948), het oeuvre van een architect uit de eerste helft van de twintigste eeuw, masterproef Universiteit Gent. http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/060/057/RUG01-002060057_2013_0001_AC.pdf, (geraadpleegd 12 november 2015).
  • MACLOT P. 2013: "De Lange, Jozef", onuitgegeven tekst te verschijnen in het Nationaal Biografisch Woordenboek, 2014, s.p.
  • S.N. 1933: Foyers pour invalides de guerre et autres victimes du devoir, ses fondations : cité à Deurne (Cité des Héros), cité à Schootenhof.
  • Informatie verkregen van Ludo Peeters, Turninum vzw Deurne (16 oktober 2013).

Auteurs: Van Severen, Elke; Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Heldenstad [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216004 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.