Schans Drijhoek is een van de 12 schansen die in de periode 1906-14 tussen de forten van de buitengordel rond Antwerpen werden gebouwd om de intervallen tussen de forten te dekken. De schans is gelegen op een ovaal eiland, met er rond een bewaarde aarden bedekking en brede gracht, te midden van een bebost terrein. De gebouwen van de schans zijn in goede staat maar sterk verbouwd.

Historiek

In 1851 werd besloten tot een geconcentreerde landsverdediging met Antwerpen als 'nationaal reduit'. Daar zouden de regering en leger kunnen standhouden als de rest van België door de vijand bezet was. Met steun van de garanten van de neutraliteit van België kon van hieruit het land heroverd worden. In 1859 wordt de nieuwe Grote Omwalling rond Antwerpen (huidige ring) gebouwd samen met de 8 zogenaamde Brialmontforten, van Wijnegem (Fort 1) tot Hoboken (Fort 8). Al in 1864 kon de vesting Antwerpen als afgewerkt beschouwd worden.

Door de verslechterde internationale toestand wordt er eind 19e eeuw en begin 20e eeuw gefaseerd werk gemaakt van de tweede fortengordel. Dit wordt de hoofdweerstandstelling genoemd, in het geval van vijandigheden zijn dit de forten waar slag moest geleverd worden. Vanaf 1906 begint men met de voltooiing van de hoofdweerstandstelling of buitengordel waarbij elf nieuwe forten en twaalf nieuwe schansen worden gebouwd. In regel is er om de vijf km een fort met daartussen een schans. De schans van Drijhoek ligt tussen de forten van Schoten en Brasschaat. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog zijn de schansen bewapend maar niet volledig afgewerkt.

De schansen van de hoofdweerstandstelling zijn niet te verwarren met schansen van de binnengordel of veiligheidsweerstandstelling. Het zijn kleine betonnen pantserwerken op een ovaal eiland. De gebouwen bestaan uit een op de vijand gerichte pantserkoepel (frontcaponnière) en daarachter, aan de keelzijde, een traditorebatterij van twee verdiepingen om de intervallen te dekken. Het geheel is bedekt met een aarden dekking en is omringd door een gracht. De schansen lijken op de schansen van de binnenlinie, ze zijn alleen groter en de traditorebatterij is hoger (2 verdiepingen in plaats van 1). Er werden 12 schansen gebouwd, hiervan zijn er nog 10 overgebleven. De schansen hebben eenzelfde opbouw. De halve schansen van Bosbeek en Dorpveld zijn atypisch met hun eenzijdige traditorebatterij.

Beschrijving

De schansen hebben een typische opbouw met de aparte frontcaponnière en daarachter het eigenlijke schansgebouw. Dit keelfront bestaat uit een breed front van twee bouwlagen aan vijandzijde dat trapsgewijs versmalt van in totaal vijf naar drie traveeën aan de ingang van de traditorebatterij. De schansen zijn volledig symmetrisch. Deze symmetrie en typerende trapsgewijze versmalling maken de schansen zeer herkenbaar. De ingang bevindt zich centraal tussen de twee vooruitspringende halfronde torenvolumes.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de schans van Drijhoek in tegenstelling tot de nabijgelegen schansen Smoutakker en Schilde niet opgeblazen door het terugtrekkende Belgisch leger waardoor deze bewaard bleef. In het interbellum werd de schans niet opgenomen in de antitankgracht. Na de Tweede Wereldoorlog werd de schans verkocht aan een particulier. Momenteel is er in de schans een discotheek gevestigd.

De schans is gelegen op een ovaal eiland, met er rond een bewaarde aarden bedekking en brede gracht, te midden van een bebost terrein. De schans ligt direct aan de Pauwelslei. De Bredabaan die door de schans onder vuur kon worden gehouden, loopt haaks daarop. De gebouwen van de schans zijn in goede staat maar sterk verbouwd. De schietopeningen werden vervangen door vensters, er werd een ingang toegevoegd aan de linkerzijde en verschillende vensteropeningen werden dichtgemaakt. Tegen de schans werden enkele recente volumes toegevoegd. Op het domein zijn nog enkele losse gebouwen opgetrokken. De gracht is aan de achterzijde gedeeltelijk gedempt en de brug is verdwenen. Aan de voorzijde is de gracht bewaard waardoor het eiland herkenbaar is.