Het oorlogsmonument werd ontworpen door Edward Deckers voor de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog en werd ingehuldigd op 21 april 1930.
Historiek
Het monument werd ingehuldigd op 21 april 1930 in aanwezigheid van koning Albert en koningin Elisabeth. Het was het winnend ontwerp van een wedstrijd, uitgeschreven door de oudstrijdersbond “Nooit vergeten” in 1922.
Beschrijving
Het oorlogsmonument is gesitueerd nabij hoek Rubens- Van Eycklei te Antwerpen, aan de rand van het Stadspark. De huidige inplanting van het monument dateert van het begin van de jaren 1950 (beslissing van de gemeenteraad van 27 april 1951). Oorspronkelijk was het monument opgericht in het plantsoen voor de Nationale Bank aan de Frankrijklei, hoewel volgens het wedstrijdreglement van 1922 het Blauwtorenplein was vooropgesteld.
Het is een uitzonderlijk groot monument met centraal op een verhoogde, rechthoekige en ingesnoerde sokkel een ruiterstandbeeld van koning Albert geflankeerd door twee begeleidende beeldengroepen op lager niveau. Koning Albert is voorgesteld in veldtenue met helm, een sabel in de rechterhand en is gezeten op een stappend paard. Links zien we een groep van twee manhaftige figuren en vijf soldaten, kennelijk na de strijd: uiterst links een achterover gevallen militair, ondersteund door een half knielende gewonde kompaan. Rechts is een gesneuvelde soldaat op de buik gevallen. De twee centrale figuren staan rechtop met het hoofd geheven naar de vorst en houden elk een geweer in de ene en een regimentsvaandel in de andere hand vast. De tweede groep, rechts van het ruiterbeeld, bestaat uit een liggende, dode oudere man, met baard en naakt bovenlichaam omringd door twee treurende volwassen vrouwen en een angstig kijkend kind.
Het monument verzinnebeeldt drie elementen van de oorlog: de kracht en vastberadenheid van de leider; het voetvolk verknocht aan de leider en als helden vechtend en stervend voor het vaderland; de onschuldige slachtoffers van het oorlogsgeweld en de veroorzaakte ellende.
Het monument is gesigneerd: op de plint, rechts achter het ruiterbeeld “EDW. DECKERS”; op de linkse groep, links op de plint “EDW.DECKERS // COMPAGNIE DES BRONZES BRUXELLES” en op de rechtse groep, rechts op de plint “EDW. DECKERS”.
De basisconstructie bestaat uit een podium en sokkel in kunststeen en het basement in blauwe hardsteen; circa 500 x 1100 x 1700 centimeter. De beeldengroepen en het ruitersstandbeeld zijn vervaardigd in brons, meer dan levensgroot.
Op de voorzijde van de basis staat in bronzen letters: “1914-1918 / 1940-1945”.
DE LATTIN A. 1951: Beroemde medeburgers. Het Antwerps beeldenpatrimonium, s.l., 44-46.
PIRON, P. 1999: De Belgische Beeldende Kunstenaars uit de 19de en de 20ste eeuw, s.l.
PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3NC, Brussel – Turnhout, 442.
S.N., 1964: Een eeuw openbare werken te Antwerpen. 1863-1963 deel 1, Antwerpen, 243.
SCHEPENS, P., Antwerpse standbeelden (bundeling artikels uit de Gazet van Antwerpen), 1983, p.89-90.
VAN BENEDEN B. 1987: Monumenta. Beelden en Monumenten in de stad Antwerpen, s.l., nr. 10.
VAN LENNEP J. e.a. 1990: De 19de-eeuwse Belgische beeldhouwkunst, Brussel.
VAN RUYSSEVELT A. 2001: Stadsbeelden Antwerpen anno 2001. Een gids-inventaris van de beelden en de monumenten, Antwerpen.
Bron: Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier DA002355, Oorlogsmonument in stadspark Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)