Historiek en context

Villa in modernistische stijl, gebouwd in opdracht van Jan-Frans Verrijcke, naar een ontwerp door de architecten Alfred en Donald Portielje uit 1938. De bouwheer was directeur van het agentschap Wall. Het landhuis, dat tot de weinige modernistische gebouwen uit het interbellum behoort in de Nieuw-Parkwijk "den Brandt", is een later werk van Alfred Portielje, die vanaf 1935 enkele jaren met zijn zoon Donald geassocieerd was. Het bouwperceel maakte oorspronkelijk deel uit van het domein van het landhuis "Cleveland", dat twee derden van het bouwblok gevormd door Acacialaan, Beukenlaan, Eglantierlaan en Seringenlaan besloeg en vanaf midden jaren 1920 stelselmatig werd verkaveld.

Alfred Portielje, wiens carrière omstreeks 1905 van start ging, liet zich tijdens de vroege jaren 1920 opmerken met woningen voor de betere kringen, zowel in pittoreske cottagestijl als in klassieke beaux-artsstijl. Zijn voor zover gekend meest monumentale realisatie uit deze periode is het het "British Dominions House", het kantoorgebouw van de verzekeringsmaatschappij Eagle Star op de hoek ven de Meir en de Huidevettersstraat. Tussen 1926 en 1934 vormde de architect een succesvolle associatie met Jan De Braey, die zich onder meer toelegde op het appartementsgebouw van hoge standing, destijds een nieuwe typologie. De architectuur die vader en zoon Portielje tijdens de latere jaren 1930 tot stand brachten, houdt het midden tussen de gematigde art deco van de Établissements Gérard Koninckx Frères, en het ingehouden modernisme van de villa Verrijcke. Alfred Portielje bleef als architect actief tot midden jaren 1950.

Architectuur

Vrijstaand ingeplant op een quasi rechthoekige plattegrond, vormt de villa Verrijcke een sober kubisch volume van twee bouwlagen onder een plat dak. Met een structuur uit gewapend beton, bestaat het gevelparement uit roomkleurig (?) baksteenmetselwerk, waarvan de horizontaliteit wordt benadrukt door het gebruik van de zogenaamde Dudokvoeg – verdiepte lintvoegen in combinatie met platvolle stootvoegen. De huidige, egaal witte beschildering doet afbreuk aan de oorspronkelijke materiaalkleur en de textuur van het parement, dat volgens de bouwplannen wordt gecombineerd met arduin voor de plint en deuromlijsting, leisteen voor dorpels en dekstenen, teakhout voor het schrijnwerk, smeedijzer voor de borstweringen en ‘flagstone’ voor het tuinpad en bordes. Waar een typische rotonde met terras de asymmetrie van de straatgevel beklemtoont, markeert het middenrisaliet van het inkomportaal de oostelijke zijgevel. Een vijflicht en halfrond balkon bepalen de axiale compositie van de westelijke zijgevel, daar waar de tuingevel beschikt over balkons. Verder beantwoordt de beheerste regelmaat van de ordonnantie, met brede raampartijen, aan de functionele indeling van het interieur. De houten kroonlijst is een latere toevoeging. Opvallend is het smeedijzeren tuinhek met typisch geometrisch patroon.

De plattegrond is georganiseerd rond de ruime traphal met bovenlicht, die het centrum van de woning inneemt. Behalve de inkomhal met vestiaire, bestaat de begane grond volgens de bouwplannen uit een doorlopende L-vormige suite gevormd door de op het zuiden georiënteerde 'living-room' met biljartzaal in de rotonde aan straatzijde, en de eetkamer met terras aan de noordelijke tuinzijde. Hierbij sluiten achter de traphal de keuken met office en een kantoor aan. Op de eerste verdieping bevinden zich drie grote slaapkamers waarvan twee met terras, een kantoor met balkon, en de badkamer. Een compartiment van twee kleine kamertjes, afgezonderd door de linnenkamer, was wellicht bestemd voor inwonend personeel. De ondergrond omvat onder meer de garage met toegangshelling in de voortuin.