Historiek en context

Villa in brutalistische stijl gebouwd in opdracht van de diamantair Ronald Krochmal, naar een ontwerp door de architect Paul Meekels uit 1970-1971. Het bouwperceel maakte deel uit van een 50 m diepe, beboste strook grond aan de zuidzijde van de Acacialaan, die oorspronkelijk tot het centraal in de wijk gelegen Park "Den Brandt" behoorde, en pas omstreeks 1969 door de stad Antwerpen werd verkaveld. Tuinarchitect Jacques Wirtz tekende voor de tuinaanleg, met een maximaal behoud van het waardevolle bomenbestand bestaande uit berk, eik en kastanje, zoals opgelegd in de verkavelingsvoorschriften. In 1984 werd door de architect Christine Conix een TV-zithoek toegevoegd aan de noordzijde van het gebouw, een bescheiden uitbreidingsproject uit het prille begin van haar loopbaan.

De villa Krochmal behoort tot het brutalistische rijpe oeuvre van Paul Meekels, wiens persoonlijke loopbaan midden jaren 1950 van start ging na een stage op het architectenbureau van Léon Stynen. Uit dezelfde periode dateert het ontwerp van de bescheiden parochiekerk De Blijde Boodschap in Deurne. De architectuur is symptomatisch voor het rationele minimalisme dat Meekels tijdens de jaren 1970 beoefent, bepaald door ruimtelijke helderheid, constructieve logica en een doorgedreven economie van materiaal en middelen. Het uitgevoerde ontwerp uit 1971, is een zowel in opstand als plattegrond gereduceerde, compacte versie van een eerste, ambitieuzer concept uit 1970. Dit laatste kenmerkte zich door een veel plastischer, gefragmenteerde opbouw op basis van een split-levelstructuur met bijkomend souterrain-niveau, samengesteld uit overstekende volumes en terrassen in porte-à-faux, diep ingesneden vides, en een complexe bedaking. Vergelijkbaar met de architectuur van de villa Krochmal zijn de groter opgezette villa Olmenrode te Vosselaar uit 1972, en de tweede eigen woning van de architect in de Rijsheuvelsstraat te Berchem uit 1978.

Architectuur

Vrijstaand ingeplant op een quasi vierkante plattegrond, omvat het compacte volume van de villa twee bouwlagen onder een afgeknot, leien tentdak met flauwe helling, waarvan twee dakvlakken diep worden ingesneden voor de integratie van bovenlichten. De brutalistische expressie berust op de constructie uit schoon baksteenmetselwerk uit rode handvormsteen in halfsteens verband, in combinatie met een structuur uit zichtbeton met sporen van de bekisting. Daarbij wordt de vlakheid van de wandopbouw, die met uitzondering van de tuingevel aan een veeleer gesloten karakter beantwoordt, verlevendigd door een sterke articulatie van de structurele betonelementen. De straatgevel onderscheidt zich door een plastisch reliëf van inspringende vides als het portaal, of uitspringende volumes als de douchecel van de slaapkamer op de verdieping. Oorspronkelijk werd het brede inkomportaal gemarkeerd en visueel opgedeeld, door een vrijstaande, loodrecht op gevel ingeplant wandmassief, dat net als de uitbouw van de keldertrap verdween bij de aanbouw van de TV-zithoek in 1984. De bouwplannen plaatsen de dubbele garagepoort in tegenstelling tot de huidige situatie in de westelijke zijgevel. Deze laatste wordt centraal, over de verdieping en de bedaking ingesneden door een patio, een opmerkelijk detail bedoeld om de namiddag- en avondzon naar de traphal in de kern van de woning te geleiden, en tegelijk de aanpalende slaapkamer van direct zonlicht af te schermen. Tegen de vrijwel volledig beglaasde tuingevel met een terras op de verdieping, leunt gelijkvloers een soort pergola aan, bestaande uit een balkenstructuur op kolommen. Gemetseld volume voor de brievenbus in de voortuin.

Het compacte volume van de villa vindt zijn vertaling in de structuur van de plattegrond, die volgens de bouwplannen rationeel is opgedeeld in functionele zones. Het open planconcept van de begane grond contrasteert daarbij met de veeleer gecompartimenteerde bovenverdieping. Georganiseerd rond de traphal als centrale circulatiezone, wordt de gesloten noordzijde van de begane grond ingenomen door het inkomportaal, de vestibule met tochtsas en de vestiaire, waarbij de dienstingang en de keuken aansluiten, het geheel geflankeerd door de garage. Over de volledige zuidzijde, met glaspuien geopend naar de tuin, en van de hal afgezonderd door een scheidingswand, strekken zich de woonkamer en de speelkamer uit, die uitgeven op het terras. De in 1984 aangebouwde TV-zithoek leunt ter hoogte van de vestiaire tegen de noordgevel aan. Op de bovenverdieping beslaat een ruime suite, gevormd door de slaapkamers van de ouders met badkamer en terras en een kantoor, de tuinzijde. Twee gekoppelde slaapkamers met gemeenschappelijke badkamer, van de overloop geïsoleerd door een geluidssas, bevinden zich aan de oostzijde; twee overige slaapkamers met bad- of douchecel en een wasplaats nemen de noord- en westzijde in. In het verlengde van de overloop wordt de westflank opengebroken door de beglaasde patio met beplanting, waar ook een van de voorste slaapkamers op aansluit.