Poortgebouw als overblijfsel van het historische Hof Ter Munck, eigendom van de Abdij van 't Park en vandaag gelegen in de noordoostelijke hoek van het park van Tervuren. Het ontstaan van het hof kadert in de ontginning van het gebied door de abdij van 't Park die gesticht werd in 1129.

Historiek

In 1129 schonk hertog Godfried met de baard een aanzienlijk deel van zijn 'vrijwoud van Zoniën' in Tervuren en Vossem aan de norbertijnen van 't Park, een gebied dat nog hetzelfde jaar werd uitgebreid door een schenking van onder meer 50 bunder door Renier van Vossem. Passend in de middeleeuwse traditie van dubbelkloosters kwamen lekenbroeders en zusters norbertinessen ter plaatse om de bossen te rooien en het gebied te exploiteren; Het is in deze context dat het ontstaan en de ontwikkeling van een villa nova, het latere Hof Ter Munck, moet gesitueerd worden. Vanaf de 13de eeuw was deze traditie echter niet langer gebruikelijk; de zusters verdwenen en de lekenbroeders zetten samen met enkele knechten het werk verder onder leiding van een hofmeester.

Over het uitzicht van het hof in de ontstaansperiode en de daarop volgende eeuwen zijn er tot vandaag geen gegevens voorhanden. Tot het begin van de 14de eeuw gebeurde de uitbating onder leiding van een hofmeester, maar door de daling van het aantal lekenbroeders werd hij al snel bijgestaan door een pachter en een groot aantal meiden en knechten en vanaf 1470 werd het hof in pacht gegeven.

Na een vervalperiode in de 16de eeuw was het bezit van de parkheren in Vossem en Tervuren omstreeks 1600 uitgegroeid tot een uitgebreid areaal van landerijen, bossen, vijvers, cijns- en leengoederen. In 1625 werd de bestaande pachterswoning afgebroken en in 1626 heropgebouwd, gevolgd door de bouw van een nieuwe stal. Het inmiddels imposante Hof Ter Munck illustreerde het lokale belang en de rijkdom van de norbertijnen van 't Park. Bij het begin van de 17de eeuw verloor de abdij echter belangrijke stukken van haar domein door de uitbreiding van het park van Tervuren waar de hertogen van Brabant al geruime tijd een jachtslot bezaten. Bovendien liep het hof in de 17de eeuw meermaals schade op door oorlogsgeweld.

In 1656 werd Hof Ter Munck in opdracht van de toenmalige abt opgemeten door landmeter Guillaume Subil; op de kaart die hij in 1658 maakte wordt het hof afgebeeld als een gesloten hoeve. Omstreeks 1720 zou het pachthof wijzigingen ondergaan hebben, doch hiervan zijn geen gegevens voorhanden; in 1738 werd een nieuwe schuur gebouwd en kreeg het woonhuis van 1626 een leien dak, in 1778 werd de 'cleyn schuere' hersteld, in 1781 gevolgd door een gedeelte van de stallen. De Ferrariskaart van 1771-1777 toont een omvangrijk geheel met losse bestanddelen rondom een binnenplaats onder de benaming 'C(en)se Termunt'.

Bij de verkoop tijdens de Franse Revolutie (februari 1799) was Ter Munck een welvarend pachthof met bak- en natuurstenen gebouwen, gedekt met leien, pannen of stro, omgeven door onder meer boomgaarden en weiden. In 1828 werd Ter Munck aangekocht door de prins van Oranje en geïntegreerd in de warande van Tervuren; in 1842 werd het officieel Belgisch staatseigendom. De gebouwen van Ter Munck werden naderhand gebruikt als woningen voor het personeel van het park van Tervuren; op de Poppkaart van circa 1860 rest nog één vleugel. In 1931 werd het hof volledig door brand vernield en niet meer heropgebouwd. Vandaag resten enkel het poortgebouw en enkele muurresten.

Beschrijving

Het poortgebouw is opgetrokken uit bak- en kalkzandsteen onder een pannen zadeldak en klimt vermoedelijk op tot de 17de eeuw; rondboogdoorgang onder een waterlijst met gestrekte uiteinden, rechts bovenaan een gelijkaardig uitgewerkt gevelnisje. Rechts achteraan bleven nog resten bewaard van de omheiningsmuur.