erfgoedobject

Oorlogsgedenkteken van de 2de wijk

bouwkundig element
ID
216467
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216467

Juridische gevolgen

Beschrijving

Dit monument werd opgericht ter ere van de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Na de Tweede Wereldoorlog werd in het onderste deel plaats gemaakt voor 3 extra panelen voor de namen van deze slachtoffers. Het monument werd tegen de gevel van het toenmalige Sint-Amanduscollege geplaatst; de blauwe hardstenen sokkel van deze muur gaat over in die van het monument, zodat het er een geheel mee vormt. Hiervoor was de uitdrukkelijke toestemming van toenmalig directeur Van Twembeke verleend, op voorwaarde dat de allegorische vrouwenfiguren niet te naakt zouden worden voorgesteld.

Het ontwerp is van architect Leon De Keyser, beeldhouwer Henri Thiery stond in voor de bronzen, gegoten door bronsgieterij Vindevogel uit Gentbrugge.

Twee pijlers uit Belgische blauwe hardsteen flankeren een segmentbogige kroonlijst. Beide pijlers worden bekroond met een bronzen koningskroon in hoogreliëf. De linkerpijler draagt op een schild, omkranst door eikenbladeren en eikels, het koninklijke monogram 'A' op het kapiteel, de rechterpijler de 'E', verwijzend naar het koningspaar Albert I en Elisabeth. Het oorspronkelijk aanwezige bladgoud is vandaag zo goed als volledig verdwenen. Op de pijlers zelf werd een verticale lijst van afwisselend een laurierblad en een eikenblad met eikels aangebracht. De pijlers worden op twee plaatsen doorbroken door horizontale banden, bovenaan leest men op beide pijlers 'PRO PATRIA', onderaan staat links '2DE WIJK' en rechts '2ME SECTION'. Bovenop de sluitsteen van de segmentboog werd, eveneens in blauwe hardsteen, een ornament in hoogreliëf aangebracht. We onderscheiden hier onderaan eikels en eikenloof, waarboven een voluut, geflankeerd door laurierbladeren en bekroond door een Belgische soldatenhelm (model met leeuwtje erop, 1916).

In het boogveld bevindt zich een groot bronzen laagreliëf. Centraal bevindt zich een krans van rozen. Links ziet men een gehurkte, gesluierde vrouw een palmtak bij de krans neerleggen en aan de rechterzijde legt op dezelfde manier een vrouw rozentakken bij de krans. Deze vrouw kruipt iets hoger het reliëf op, waardoor er achter haar een hoek vrijkomt waarin de beeldhouwer nog meer rozen en een schild met klimmende leeuw heeft aangebracht. Bronnen verwijzen naar bronsgieterij Vindevogel uit Gentbrugge als uitvoerders van het ontwerp van beeldhouwer Henri Thiery.

Onder dit reliëf bevindt zich een blauwe hardstenen lijst die de bronzen naamplaten bekroont. Deze lijst draagt de opschriften '1914', 'TER VERHEERLIJKING ONZER HELDEN / A LA GLOIRE DE NOS HEROS' en '1918'. De centrale tekst wordt bekroond door een gebogen fronton, hierop bevindt zich een bronzen lauwerkrans uit klimopbladeren, samengebonden door een lint en geflankeerd door lauriertakken en eikenloof. In de krans staat 'PAX'. Er werden hier ook twee bronzen lantaarns aangebracht, het zijn sierlijke exemplaren die aan bloemkelken doen denken. De hardstenen kroonlijst is onderaan versierd met een tandlijst tussen de vier zuilen die hem dragen. Het betreft links en rechts kwartzuilen en centraal twee halfzuilen. Tussen deze zuilen bevinden zich de bronzen panelen met de namen van de gesneuvelden. De middelste plaat wordt verticaal doorbroken door een blauwe hardstenen pijler, versierd met een bronzen zwaard dat naar beneden wijst. De namen zijn in reliëf aangebracht op messing plaatjes, die op de eigenlijke panelen werden bevestigd. Onderaan de panelen bevindt zich nog een hardstenen basis, waarop te lezen staat : '2 OCTOBER 1921', 'DANKBARE HULDE DER INWONERS / HOMMAGE RECONNAISSANT DES HABITANTS' en '2 OCTOBRE 1921'. Vermoedelijk kwam ook de wijkafdeling van de Nationale Strijdersbond en het Heldenfonds der gemeentescholen van Gent financieel tussen. Ondanks de datum op het werk, spreken bronnen van een inhuldiging op 14 mei 1922.

Onder dit geheel bevindt zich het monument ter ere van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Het werd ontworpen door de zoon van Leon De Keyser, Willy (die eveneens architect was) en beeldhouwer Van Herreweghe. Het betreft 3 bronzen panelen, verticaal gescheiden door blauwe hardstenen pijlertjes, versierd met de jaartallen '1940' en '1945' en een verticaal motief van afwisselend laurier- en eikenbladeren. Het middelste bronzen paneel is centraal versierd met een laagreliëf, bestaande uit een schild met het monogram 'LL' waarboven 'III' en een koningskroon, verwijzend naar koning Leopold III. Dit schild wordt links geflankeerd door lauriertakken en rechts door eikentakken, onderaan gekruist samengebonden. Het gedeelte ter ere van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog werd ingehuldigd op 9 november 1947.

Voor het geheel staat een laag ijzeren hekken met cirkelmotief, grotendeels uit smeedijzer met details uit gietijzer, zoals de voetjes en de bekroninkjes van de verticale spijlen. Dit hekje perkt een bloembak uit blauwe hardsteen af.

In de bakstenen muur werden aan weerszijden van het monument ook vlaggenhouders ingemetseld. Onderaan de grote pijlers werden ook aluminium beugels aangebracht, bedoeld voor het ophangen van bloemenkransen.

Een postkaart van het Heldenfonds der Gemeentescholen van Gent toont ons de situatie tijdens het interbellum, toen dus enkel het monument ter ere van de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog bestond. Men ziet op deze postkaart dat het hekje toen iets boven de grond hing, terwijl het nu op het voetpad rust. Boven het hek bevond zich ook nog een andere metalen buis, helaas is de foto te onscherp om hier meer over te zeggen dan dat ze vandaag niet meer aanwezig is. Verder blijkt ook dat er in plaats van de bloemenluchters andere, eenvoudiger luchters hingen. Deze zelfde situatie vinden we ook terug op de gedenkkaart van de inhuldiging van het monument (Stadsarchief Gent, Atlas Goetghebuer).

  • Stadsarchief Gent, FO/GF/144 (onthulling van het monument).
  • Stadsarchief Gent, Fototheek Straatmeubilair, negatiefnummers 537, 538.
  • Stadsarchief Gent, Atlas Goetghebuer, lade 67/9.
  • DEKEYSER E. 1993: Monument, Ghendtsche Tydinghen 4, 206-207.

Bron: Depestel S. 2009: Monumenten ter ere van gesneuvelden uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog in Gent: een (kunst)historisch overzicht met voorstellen ter bevordering van de instandhouding en eventuele restauratie, onuitgegeven masterthesis, Artesis Hogeschool Antwerpen.
Auteurs: Depestel, Sarah
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Alexianenklooster - Sint-Amanduscollege

  • Is deel van
    Oude Houtlei (middeleeuwse stadskern)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oorlogsgedenkteken van de 2de wijk [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216467 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.