erfgoedobject

Muurschilderingen crypte Sint-Baafskathedraal

bouwkundig element
ID
216564
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216564

Juridische gevolgen

Beschrijving

Muur- en gewelfschilderingen, 14de eeuw, 15de eeuw, eerste kwart 16de eeuw, in de crypte. Ze werden grotendeels in 1936-1937 ontdekt tijdens verbouwingswerken. Blootgelegd door Frans Coppejans.

  1. Heraldische decoratie op de oostzijde van de grote boog tussen pijlers k-p: rechthoekig donker wapentapijt met acht blanke schildjes, fragment van helmteken met twee rode vleugelen; 14de eeuw (?).
  2. Twee heiligen, op de oostzijde van de grote boog tussen pijlers k-p: links heilige bisschop met kromstaf en kerkmodel; rechts gekroonde vrouwelijke heilige (Dorothea, Veerle, Elisabeth (?) met korfje; sporen van opschrift; circa 1480-1520 (150 x 182 cm).
  3. Drie heiligen in architecturale omlijsting, op de westzijde van de grote boog k-p: links heilige bedevaarder met boek en pelgrimsstaf (Heilige Joost ?); in het midden Sint-Jan de Doper met discus met Lam Gods, een afgehouwen gekroond hoofd tussen de voeten; rechts Heilige Margareta met kruisstaf en draak aan de voeten; eerste kwart 15de eeuw (?) (142 x 188 cm).
  4. Heilige bedevaarder (Heilige Brandaan?), op de westzijde boven pijler h; met pelgrimsstaf en reistas; circa 1480-1520 (140 x 95 cm).
  5. Heilige Agnes, op een rechthoekig veld omlijst door kruisbloemen, op de westzijde boven pijler c; gekroond, zwaard in de hals, met boek in de hand en lammetje aan leiband; circa 1480-1520 (107 x 49 cm).
  6. Bespotting van Christus, op de noordzijde van het pijlercomplex g; Christus met monogram IHS op de borst, wordt door drie beulen bespot, gezeten, in aanwezigheid van Pilatus met scepter en een hogepriester; op het wambuis van een beul: atos; bovenaan: ecce homo; circa 1480-1520 (170 x 200 cm).
  7. Christus draagt zijn kruis, op de zuidzijde van pijlercomplex t, midden; met spijkerblok; onderaan opschrift: O MEINSCHE DIT CRUCE [...]; circa 1480-1520 (180 x 90 cm).
  8. Heilige Appolonia, op de zuidzijde van het pijlercomplex t, links; met boek en tang; onderaan opschrift: SENTE APOLONE VRAUWE VAN DEN TAN SVVERE; circa 1480-1520 (100 x 50 cm).
  9. Heilige Guido, op de zuidzijde van pijlercomplex t, rechts; leidt de ploeg, getrokken door paarden, in een landschap aan de rand van de stad; onderaan opschrift GHEVET MAERSCALC SENTE WITT HOGHE GHEPRESE/WIILT VOER GODE ONS VOERSPRAKE WESEN; circa 1480-1520 (126 x 70 cm).
  10. Heilige Simon en Heilige Klara, op de zuidzijde boven pijlercomplex t; heiligen naar elkaar toegewend op een met gouden sterren bezaaide rode achtergrond; Simon als apostel met boek en zaag, Klara als kloosterlinge met eucharistische monstrans en kromstaf met priaal; circa 1480-1520 (125 x 100 cm).
  11. Piëta met links vrouwelijke gekroonde heilige en rechts Heilige Gertrudis, op de oostzijde van pijlercomplex t; Maria met het lichaam van Christus op haar schoot; Gertrudis als abdis met boek en twee ratten op de kromstaf; circa 1480-1520 (109 x 185 cm).
  12. Heilige Livinus, Sint-Anna-ten-drieën, Heilige Macharius, op de westzijde boven tussensteun u; links Livinus als bisschop met kruisstaf en tang met tong; midden Anna met appel, het Jezuskind met vogel; rechts Macharius als bisschop, een kromstaf met priaal in de hand en een boek met drie nagels; onduidelijke opschriften behalve LIEVIN onder de heilige; circa 1480-1520 (120 x 190 cm).
  13. Mis van de Heilige Gregorius, op de zuidzijde van de tussensteun u; Christus met passiewerktuigen staat op het altaar; zes aanwezigen volgen de mis; onderschrift: IN DESER FIGUREN OPENBARDE ONS HEERE/IHSUS/PAUS S. GREGORIUS TE ROME DAER/[H]IJ MESSE DEDE INDE KERKE DES HEILICHS CRU[CE]/[...] ENDE WIDE DEVOTIE EN[DE] GROETE CO[M]PASSIE/[...]HIJ DAR/HADDE/VERLEEND HIJ ELKE MANSCH/[...]VOR ALSULKEN/[...]LIKE PARDON ALS INDER/[...]VERPLICHT IS SO/[...]EN[DE] VI IAR XXXVI DAGH[EN]/; circa 1480-1520 (100 x 85 cm).
  14. Heilige Bernardinus van Siena, op de westzijde boven pijler e; als franciscaan met regelboek en stralend Christusmonogram; aan de voeten drie bisschopsmijters met kromstaf; circa 1480-1520 (110 x 60 cm).
  15. Bespotting van Christus, op de oostzijde boven pijler e; Christus zittend, drie beulen en Pilatus; circa 1480-1520 (118 x 60 cm).
  16. Heilige Fiakele, Heilige Stefanus en Heilige Leonardus, op de westzijde boven pijler d; links Fiakele als monnik met boek in zijn beurs en spade; in het midden Stefanus als diaken, een steen op het voorhoofd, met boek en drie stenen; rechts Leonardus met boek en boeien; onderschrift: S. FIAKELE, S. STEVIN, S. LENAERDI; circa 1480-1520 (118 x 60 cm).
  17. Heilige Daniël in de leeuwenkuil, Heilige Juliaan, op de noordzijde boven pijler d; bovenaan Daniël in gebouwtje met torens, omringd door zes leeuwenkoppen, rechtsboven houdt een engel de profeet Habacuc, die spijzen brengt, bij de haren; onderschrift S. DANIËL; onderaan voert Juliaan de arme of de gastvrije, Christus in zijn bootje; zijn vrouw houdt de lantaarn vast; onderschrift S. JULIAN; circa 1480-1520 (75 x 60 cm).
  18. Heilige Bavo en Heilige Amelberga in een gotische dubbelnis, op de zuidzijde boven pijler d; links Bavo (of Karel de Grote (?) met zwaard en boek; Amelberga als kloosterlinge met staf en boek, staat op de deur die haar over de Schelde voerde; wapenschild op de tussenzuil; circa 1480-1520 (105 x 60 cm).
  19. Heilige Ontcomena, Heilige Christoffel en Heilige Elisabeth, op de oostzijde van pijlercomplex g; links de gekruisigde Ontcomena of Wilgefortis, met baard, gekroond; in het midden Christoffel steunend op de boomstam, het Jezuskind met wereldbol, kruisstaf en wimpel op zijn schouder; rechts Elisabeth, gesluierd en gekroond, met twee kronen en een boek; onderschriften S. ONTCOMNE, S. CHRISTOFFELS, S. LIESBETTE; andere onleesbaar; circa 1480-1520 (125 x 175 cm).
  20. Engelen met passiewerktuigen en muziekinstrumenten op de gewelven van de romaanse krocht; architectuurpolychromie, geschilderde manchetten op de gewelfgraten en pseudo-sluitsteen; bladwerk op de schelpen; circa 1480-1520.
  21. Engelen met muziekinstrumenten, daartussen blaasinstrumenten, bellen op het gewelf van de eerste straalkapel noord (17); circa 1480-1520.

Op het timpaan van het zuidelijk zijportaal werden circa 1900 fragmenten ontdekt van de heiligen Catharina en Barbara; datering onbekend (circa 120 h). Ze werden gekopieerd door Frans Coppejans en opnieuw geschilderd in 1913.

  • BERGMANS A. 1998: Middeleeuwse muurschilderingen in de 19de eeuw. Studie en inventaris van middeleeuwse muurschilderingen in Belgische kerken, KADOC Artes 2, Leuven, 311-312 (met bibliografie, archivalische en iconografische bronnen).
  • BUYLE M. 1994: Gent, Sint-Baafskathedraal, in: M. BUYLE en A. BERGMANS, Middeleeuwse muurschilderingen in Vlaanderen, M&L Cahier 2, Brussel, 122-123.
  • DHANENS E. 1965: Inventaris van het kunstpatrimonium van Oost-Vlaanderen, 5. Sint-Baafskathedraal Gent, 168-173.
  • FRYKLUND C. 2011: Flemish Wall Painting, Turnhout, 271-280.
  • MARTENS M. 1989: De muurschilderkunst te Gent (12de tot 16de eeuw), Verhandelingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België. Klasse der Schone Kunsten 51.46, Brussel, 86-103.
  • VANDENABEELE L. 2007: Jeruzalem in de crypte. De muurschilderingen in de crypte van de Gentse Sint-Baafskathedraal, Gent.

Auteurs: Bergmans, Anna
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Sint-Baafskathedraal


Waarnemingen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Muurschilderingen crypte Sint-Baafskathedraal [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216564 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.