is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hof Servais & Collin met chauffeurswoning
Deze vaststelling is geldig sinds
Het Hof Servais & Collin werd in 1923 ontworpen door architect Jos Bascourt voor het echtpaar Jeanne Servais en Pierre Collin.
Jeanne Servais (1886-1958) was de dochter van Alfons Servais (1862-1946), die rond 1900 één van de eerste autogarages had in Antwerpen en in 1898 mee aan de wieg stond van de Koninklijke Automobielclub van Antwerpen. In 1907 liet Servais in de Haringrodestraat in Antwerpen zijn eigen woning bouwen, met in een zijstraat een "gebouw voor standplaats van motorwagens" met woning en burelen. De ontwerpen werden getekend door bouwmeester R. Franck. Schoonzoon Pierre Collin stapte in het bedrijf, dat met de naam "Servais & Collin" naam kreeg. Vanaf 1923 werd architect Jos Bascourt de vaste architect van het bedrijf; na zijn dood in 1927 nam zijn zoon Gaston dit over. In datzelfde jaar 1923 mocht Jos Bascourt ook de plannen tekenen voor het buitenverblijf van dochter Jeanne Servais en haar echtgenoot Pierre Collin in het Schotenhof. In deze wijk zal Alfons Servais een belangrijke rol spelen, als beheerder van het eerste uur van de "Association de Schootenhof", de eigenaarsvereniging die in 1931 werd opgericht. De straat waarin de villa van zijn dochter ligt, is om die reden naar hem genoemd.
Hof Servais & Collin ligt op een groot driehoekig perceel op de hoek van de Alfons Servaislei en de Grote Singel. De ruime tuin is met bomen afgezoomd, centraal ligt de villa, met de voorgevel op het zuiden gericht, en ten noordwesten daarvan staat een chauffeurswoning. Aan de kant van de Alfons Servaislei zit de toegang, bestaande uit een smeedijzeren hek tussen twee zware hardstenen pijlers in neoclassicistische stijl.
Voor het Hof Servais & Collin koos Jos Bascourt in 1923 voor een sterk versierde, rijkelijk gedecoreerde beaux-artsstijl. Bascourt gebruikte in zijn lange carrière talrijke bouwstijlen, van neo-Vlaamse renaissance tot art nouveau en neoclassicisme. Telkens koos hij echter voor een eclectische, druk gedecoreerde uitvoering. Er zijn niet veel ontwerpen van Jos Bascourt van na de Eerste Wereldoorlog bekend. Deze villa met chauffeurswoning in aansluitende stijl is daar één van. Het valt op in zijn oeuvre omdat er geen andere voorbeelden in beaux-artsstijl bekend zijn. Tegelijkertijd sluit het aan bij zijn andere ontwerpen, door de rijke materialen en versieringen.
Typerend voor de beaux-artsstijl is de overvloedige aanwezigheid van witte natuursteen in de gevels, gecombineerd met rode baksteen. Ook het fraai uitgewerkte smeedwerk van de balkons is een typisch kenmerk van deze bouwstijl.
De villa is een gebouw op een rechthoekige plattegrond en met een symmetrische, neoklassieke opbouw. De lijstgevels zijn afgezoomd met een houten geprofileerde kroonlijst. De woning telt drie traveeën en één bouwlaag onder een hoog leien mansardedak. Omdat de volledige woning onderkelderd is, is de begane grond verhoogd. In de hardstenen sokkels zitten rechthoekige keldervensters.
De zuidelijke gevel is uitgewerkt als voorgevel. Een hardstenen bordestrap met rijk uitgewerkte smeedijzeren leuning leidt naar het centrale portaal, in brede natuurstenen omlijsting. De korfbogige, brede deur is overkapt met een smeedijzeren luifel. De vier panelen zijn deels beglaasd en bewaren de kleine roedeverdeling. De centrale deurtravee kreeg een rijke bekroning door het grote rondbogige zoldervenster in zware natuurstenen omlijsting met top- en vleugelstukken. De twee zijdelingse venstertraveeën kregen een eenvoudige uitwerking. In een rood bakstenen muurveld zit telkens een eenvoudig rechthoekig venster; brede witte natuurstenen muurdammen sluiten de traveeën af. Twee dakvensters met driehoekig fronton, één in elke venstertravee. De symmetrische opbouw van deze voorgevel wordt versterkt door de tuinaanleg: voor het portaal is een spiegelvijver met fontein aangelegd, in een strak plantsoen.
De achtergevel van de villa kreeg eenzelfde symmetrische opbouw, met centraal de toegang in een natuurstenen uitbouw, bekroond door een strak rechthoekig dakvenster. Links en rechts van het portaal, zien we opnieuw de combinatie van natuursteen en rode baksteen voor het parement. De rechthoekige vensters zijn in natuursteen gezet. Centraal in de bakstenen muurvelden, een siernop. Twee oeils-de-boeuf in de dakvlakken.
De zijgevels zijn identiek, in navolging van de volkomen symmetrische opbouw van de woning. Ze bestaan uit twee brede traveeën; de noordelijke helft met bakstenen muurveld in natuurstenen lijst en de zuidelijke helft met een volledig natuurstenen parement. In het natuurstenen parement zit telkens een drielicht in hardstenen omlijsting, die de voorkamers van de woning verlichten. In de noordelijke travee een rechthoekig venster met rechte latei. In elke travee een dakvenster met driehoekig fronton.
Het interieur kreeg een lichte, open indeling, waarbij de grote inkomhal een centrale plaats inneemt, van waaruit alle kamers te bereiken zijn en waarin ook het trappenhuis staat. Houten trap in neoklassieke vormgeving, die verder gezet wordt in de hoge houten lambrisering van de hal, die volledig versierd is met klein rechthoekige geprofileerde panelen. De binnendeuren, deels beglaasd, kregen dezelfde kleinen panelen als versiering. Op de begane grond, visgraatparket in de voorkamers.
In de noordwestelijke hoek van de tuin staat de chauffeurswoning, uitgewerkt in dezelfde beaux-artsstijl als de villa. Het gebouw telt één bouwlaag onder een leien mansardedak. Ook hier kregen de lijstgevels een houten kroonlijst en een parement van rode baksteen gecombineerd met een rijk gebruik van witte natuursteen. Het bijgebouw heeft een grillige, fantasierijke vormgeving, waarin één zijgevel als een smal torenvolume is vormgegeven, voorzien van speklagen en hoekneggen; deur onder I-balk met rozeten. In voor- en achtergevel rechthoekige deur- en vensteropeningen onder rechte latei met daarboven een bakstenen ontlastingsboog; hardstenen lekdrempels.
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Alfons Servaislei
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hof Servais & Collin met chauffeurswoning [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216716 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.