Duitse bunker in een weide net naast (ten westen van) de hoeve Steenstraat 7, die op zijn beurt gelegen is ten noordwesten van het dorpscentrum van Zevekote.

Historische context

Duitse bunker van het type Einheitsunterstände, opgetrokken achter, dit wil zeggen ten oosten van de Flandern I Stellung.

Zevekote lag tijdens de Eerste Wereldoorlog in het zogenaamde Marinegebiet. Hiermee wordt dat deel van de Duitse frontzone en het hinterland bedoeld, dat bezet werd door het Marinekorps Flandern. In vogelvlucht lag het dorp op bijna acht kilometer van het front bij de IJzer verwijderd. Ten westen van de dorpskern van Zevekote liep de Flandern I Stellung, een stelling die vanaf eind 1916 werd aangelegd met opeenvolgende steunpunten. Aan de oostelijke zijde van de dorpskern werd in de laatste maanden van 1917 een Artillerie-Schutz-Stellung met prikkeldraadversperringen aangelegd. Deze artilleriestelling begon in Mariakerke bij Oostende en liep tot Zevekote. In het dorp waren nog diverse commandoposten ingericht. Langs de baan tussen Sint-Pieterskapelle en Zevekote, de huidige Zevekotestraat, was een zogenaamde Kleinbahn of een één-meterspoor aangelegd.

Onderhavige bunker is opgetrokken net ten oosten van de Flandern I Stellung, bij bestaande gebouwen van een hoeve, die op militaire stafkaarten werd aangeduid als Ferme des Avirons. Bij deze hoeve werden tijdens de oorlog vele barakken opgetrokken. Volgens een Britse stafkaart was hier een telefooncentrale opgetrokken.

Einheitsunterstände

De Duitse bunker is een zogenaamde Einheitsunterstand, soms ook aangeduid als Gruppenunterstand . Dit betreft een gestandaardiseerd ontwerp dat in het najaar van 1917 in zwang kwam. Dergelijke Einheitsunterstand kon voor diverse doeleinden gebruikt worden: als commandopost of als communicatiepost of als verblijfplaats voor twee groepen infanterie of voor één groep infanterie en twee mitrailleurs met bediening, enzovoort. Het grote voordeel van dergelijk standaardontwerp was de vereenvoudiging van het bouwproces en de verregaande standaardisatie van de benodigdheden. Ook het feit dat de bouw probleemloos kon overgenomen worden door andere eenheden, was een groot voordeel. Einheitsunterstände werden vanaf eind 1917 massaal opgetrokken in de meer achterwaarts gelegen stellingen, zowel in de Ieperboog als aan het IJzerfront en het Marinegebiet.

Een Einheitsunterstand bestond uit een dubbele betonnen schuilplaats, eventueel met aanpalende observatiepost. Het grondplan bestond uit twee L-vormige (gebroken) toegangen aan de achterzijde, die de uiteinden vormden van één gang, waarop op zijn beurt twee ruimtes uitgaven. Gebroken toegangen dienden te voorkomen dat de binnenruimtes rechtstreeks getroffen konden worden door granaatscherven. Elke buitentoegang kon via een smalle, verticale schietgleuf vanuit de respectievelijke verblijfsruimte geobserveerd en desnoods onder vuur genomen worden. In de gang waren er normaal gezien één grote nis of meerdere nissen voorzien.

De plafonds van de twee rechthoekige ruimtes bestonden ofwel uit zogenaamde Wellblechbogen (gebogen gegolfde plaatijzers) ofwel uit dicht bij elkaar geplaatste stalen balken of spoorrails, waartussen soms houten beplanking werd geplaatst. Gewelfde plafonds uit gewapend beton op Wellblechbogen hadden meer voordelen omdat ze een grotere weerstandskracht zouden genereren en gemakkelijker te hanteren waren. Anderzijds waren ruimtes, waarvan het plafond verstevigd was met stalen balken, overal even hoog en dus comfortabeler in vergelijking met ruimtes onder Wellblechbogen.

De twee rechthoekige verblijfruimtes waren normaliter onderling met elkaar verbonden via een lage doorgang. Ze bevatten eventueel enkele nissen, onder meer voor een kachel, met bovenaan in de nis een buis voor rookafvoer die uitmondde aan de achterzijde van de bunker. Doorheen het plafond zaten doorgaans kleine verticale openingen, die fungeerden als verluchtingsgaten en periscoopopeningen. De binnenmuren waren voorzien van uitsparingen voor houten planken waarin haken of nagels staken waaraan bedrading, kledij of ander materiaal opgehangen kon worden.

Aan de achterzijde van de bunker bevond zich een betonnen trap en richel, waarop manschappen konden staan om een mitrailleur vanaf het dak te bedienen. Bij sommige Einheitsunterstände was er nog een bijkomend observatiegedeelte aan de bunker gebouwd, met een mangat doorheen het dak, dat via klimijzers of een ladder bereikt kon worden. Dit observatiegedeelte kon vanaf de gang of via een afzonderlijke, lage toegang bereikt worden. Een aparte toegang tot het observatiegedeelte zou veiliger zijn voor de manschappen in de bunker.

Beschrijving

Vrijstaande, betonnen militaire constructie in een weide ten westen van de hoeve op adres Steenstraat 7.

Het beton is ten dele gegoten tegen een houten bekisting, met name aan de oostelijke zijde en de volledige binnenkant. De andere buitenmuren zijn gegoten tegen rijshout. Rondom rond de bunker ligt een aarden ophoging, maar het is onduidelijk wanneer die is aangebracht.

De bunker heeft een rechthoekig grondplan, op de uitsprong met observatiepost in de noordoostelijke hoek na. Het loopvlak van de bunker is iets lager dan het maaiveld gelegen en aan de oostelijke achterzijde afgebakend met een laag muurtje. Aan oostelijke zijde vormt de uitspringende buitenmuur tussen de twee toegangen een trap en richel. Vanaf deze richel kon een mitrailleur bediend worden, waarbij het dak als borstwering fungeerde. Het observatiegedeelte kon bereikt worden via een derde, lage toegang in noordoostelijke hoek. Deze observatiepost bestaat uit een mangat doorheen het dak, met bewaarde klimijzers.

De twee toegangen aan oostelijke zijde vormen de L-vormige uiteinden van een gang, die op zijn beurt via twee deuropeningen toegang verschaft tot twee rechthoekige ruimtes. In de gang zit in de buitenmuur een grote nis met uitstekende stalen balken.

Het plafond is aan de binnenzijde verstevigd met stalen balken, waartussen houten planken zitten, die voor een groot deel bewaard zijn. In de muur tussen beide ruimtes zit een doorgang en een nis met bovenaan een opening, voor het plaatsen van een kachel met buis voor rookafvoer. In de muren tussen de twee ruimtes en de gang zit telkens ter hoogte van de toegang een kleine, schuingerichte schietopening, waarvan de houten beplanking is bewaard. In de zuidelijke zijmuur zit nog een nis waarin houten beplanking is bewaard.