Ensemble van gebouwen bestaande uit een oorspronkelijk gasthuisgedeelte op de hoek van de Paardenmarktstraat en de Vander Achterstraat en latere schoolgebouwen ten noordwesten ervan, uitgevend op de Vander Achterstraat en de Oud Gasthuisstraat. Het oorspronkelijke gasthuisgedeelte is een L-vormig complex bestaande uit een 18de-eeuws hoekpand en een haaks aansluitende vleugel langs de Vander Achterstraat, die kadastraal werd ingetekend in 1840. De klassenvleugel ten noordwesten ervan werd kadastraal geregistreerd in 1903 met een uitbreiding in 1918.

Historiek

Al in de 17de eeuw werd er door de Armentafel een gasthuis gebouwd op het bouwblok, gevat tussen de Paardenmarkstraat, de Vander Achterstraat en de Oud Gasthuisstraat; arme zieken werden er opgenomen en verzorgd. Na tijdelijk niet langer als gasthuis te zijn gebruikt werd het in het midden van de 18de eeuw heropgebouwd. Op de Ferrariskaart van 1770-1778 is het volledige bouwblok omgeven door een haag en is het pand op de hoek van de Paardenmarktstraat en de Vander Achterstraat duidelijk weergegeven. Naar aanleiding van de choleradreiging in 1833 werd dit gebouw uitgebreid met een nieuwe haakse vleugel langs de Vander Achterstraat; deze uitbreiding werd op het kadaster geregistreerd in 1840 met een mutatie van 'huys' naar 'godshuys', maar bleef aanvankelijk ongebruikt aangezien de gemeente gevrijwaard bleef van cholera. Vanaf 1842 werden er zes oudjes verzorgd door twee zusters en vanaf 1843 werden er ook weeskinderen opgenomen; in 1844 werd er gestart met een meisjesschool.

Tijdens de cholera-epidemie van 1866 werd het godshuis omgevormd tot ziekenhuis. In 1883 werd op het kadaster de splitsing van het perceel ingetekend; op het noordelijke deel werd in 1903 een schoolgebouw haaks op de straat geregistreerd, samen met een inmiddels verdwenen overdekte speelplaats langs de Vander Achterstraat. In 1918 werd de verlenging van deze klassenvleugel ingetekend. Langs de Oud Gasthuisstraat werden naderhand nog uitbreidingen toegevoegd, onder meer het hoekpand Vander Achterstraat/Oud Gasthuisstraat in het begin van de jaren 1940. Vandaag zijn alle gebouwen in gebruik als gemeentelijke basisschool.

Beschrijving

In kern midden 18de-eeuws hoekpand. Onderkelderde baksteenbouw van vier traveeën en twee bouwlagen onder half schilddak met de nok parallel aan de straat. Gedecapeerde, verankerde lijstgevel, geopend door rechthoekige vensters onder blauwe hardstenen latei en bakstenen ontlastingsboog; voortgaande op de bewaarde luikduimen waren de benedenvensters eertijds beluikt. Het schrijnwerk werd vernieuwd. Rechthoekige blauwe hardstenen deuromlijsting. Omlopende houten kroonlijst op tandlijst. Rechtse zijgevel met gevelniskapel voorzien van een Mariabeeldje.

Haakse vleugel van omstreeks 1840. Verankerde baksteenbouw van acht onregelmatige traveeën onder zadeldak met de nok parallel aan de Vanderachterstraat. Voortgaande op de bouwnaad werd deze vleugel naderhand verhoogd. De nagenoeg blinde straatgevel op gecementeerde plint wordt geritmeerd door halfcirkelvormige spaarvelden op blauwe hardstenen lekdrempel. Uiterst links bleef de kalkzandstenen omlijsting van een gedicht venster bewaard. Aflijnende houten kroonlijst op tandlijst. Rechthoekige vensters aan de huidige speelplaatszijde.

Klassenvleugel van omstreeks 1903 met uitbreiding van circa 1918. De uit baksteen opgetrokken vleugel telt in totaal 21 traveeën en één bouwlaag onder een pannen zadeldak, rechts afgewolfd en met de nok loodrecht op de Vander Achterstraat. De lijstgevel aan speelplaatszijde wordt doorbroken door drie hoger oplopende trapgevels met gekoppelde rondboogvensters en een oculus in de top. De gevel op hardstenen plint wordt overigens verlevendigd door het gebruik van simili muurbanden en witstenen hoek- en aanzetstenen in de ontlastingsbogen van de steekboogvormige muuropeningen met vernieuwd schrijnwerk. In de zuidelijke hoek van de speelplaats bleef een oude kastanjeboom bewaard; eveneens bewaarde omheiningsmuur aan de zuidwestzijde.