erfgoedobject

Duitse bunker

bouwkundig element
ID
216999
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216999

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse bunker
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse bunker
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire post in tuin van Rollegemstraat 59, in het centrum van Ledegem, op 500 meter ten noorden van de Sint-Pieterskerk.

Historische beschrijving

Duitse bunker, opgetrokken in het centrum van Ledegem, achter (ten oosten van) de 'Flandern I Stellung' uit 1918.

Ledegem maakte tijdens de Eerste Wereldoorlog deel uit van het 'Operationsgebiet'. Door de aanwezigheid van het station langs de spoorlijn Roeselare-Menen en de aanleg van bijkomende sporen (waaronder smalsporen) groeide Ledegem uit tot een belangrijk logistiek centrum voor de Duitsers. Via het spoor werden manschappen, munitie, materiaal en bevoorrading van en naar het front aan- en afgevoerd.

De 'Ortskommandant' regelde in Ledegem het dagelijks leven en legde de bevolking allerlei opeisingen en verplichtingen op. Veel inwoners werden gedwongen de gemeente te verlaten, terwijl huizen, scholen, de kerk en het station werden opgeëist voor de inkwartiering van militairen en als medische posten. In oktober 1914 bijvoorbeeld werd het 'Reserve-Feldlazarett 94' ingericht in de kerk, het rusthuis en de jongensschool van Ledegem, een maand later werd in Ledegem ook nog 'Feldlazarett 8' (X. Armeekorps) als 'Leichtverwundetensammelstelle' opgericht. Er werd een Duitse begraafplaats aangelegd, die pas aan het begin van de jaren ’50 werd opgedoekt.

Burgers uit onder meer Kortrijk en Dadizele werden in Ledegem tewerkgesteld bij de aanleg van loopgraven en verdedigingswerken en bij het laden en lossen van materiaal en munitie bij het station. Bij het station werd een pionierspark en iets meer noordwaarts een 'Neben Pioniers Park' ingericht met veel barakken en loodsen, terwijl langs het spoor, net ten zuiden van het dorpscentrum een munitiepark met laad- en loskade verscheen. Langs de Sint-Elooiswinkelstraat, net ten westen van het kruispunt met de Rollegemstraat, was het 'Russenlager Ledeghem' ingericht voor Russische krijgsgevangenen, die dwangarbeid dienden uit te voeren. Meer naar het westen op, ter hoogte van het kruispunt van de Papestraat met de Provinciebaan, was een kamp voor burgerlijke gevangenen ingericht. Er was een oefenterrein ingericht ten noorden van de Wevelgemstraat. In de gemeente waren verder nog hoofdkwartieren ingericht.

Tot aan de Derde Slag bij Ieper (31/7 – 10/11/1917) was men van plan om een 'Flandern III Stellung' uit te bouwen, die ten oosten van Ledegem zou passeren. Ten westen van de gemeente liep het tracé van de 'Moorslede-Riegel'. Van de uitbouw van deze stellingen zou evenwel niet veel in huis komen. In de winter van 1917-1918 dienden de plannen veranderd te worden, ten gevolge van de gewijzigde frontsituatie na de Derde Slag bij Ieper. Nu kwam Ledegem net achter de nieuwe 'Flandern I Stellung' te liggen. Ten oosten van de gemeente liep de 'Artillerie-Schutz-Stellung'. Net ten noorden van het kruispunt van de Rollegemstraat met de Sint-Elooiswinkelstraat takte een 'Riegel' (dwarsstelling) af van de 'Flandern I Stellung'. Volgens Duitse stafkaarten was ter hoogte van deze bunker een Duitse commandopost gevestigd. In januari-februari 1918 was hier de leiding van de 14de infanteriebrigade gevestigd. Wellicht diende onderhavige bunker als commandopost voor deze officieren.

Beschrijving

Bijna volledig bovengrondse betonnen militaire constructie met langwerpige plattegrond, met schuine noordelijke zijde. Het beton is gegoten tegen een bekisting.

Aan oostelijke zijde zit minimum één toegang, met enkele treden naar beneden en een zinkputje. Een gang verschaft toegang tot twee ruimtes. Het plafond is met een segmentboog afgewerkt. In het dak van elke ruimte zit een vierkante opening, die naar boven toe vernauwt tot een ronde opening. Naar verluidt zaten er haken aan de zijmuren (bevestiging camouflagenetten?), maar die zijn afgezaagd.

  • Imperial War Museum London, Collectie militaire luchtfoto’s Wereldoorlog I, Britse luchtfoto 31/7/1918 (geraadpleegd in het Kenniscentrum In Flanders Fields Museum, dianummer 19122, FID 15931).
  • Memorial Museum Passchendaele 1917 Zonnebeke, Collectie militaire stafkaarten, Map showing progress in the Ypres area, Ed. 6, 10/1917; Abschnitt Moorseele. Nachrichtenmittel im Abschnitt der Div. A., 27/1/1918; Abschnitt Moorseele. Artillerie-Aufstellung der Div. A., 30/1/1918; Ypres – Courtrai, juli 1918.
  • Captured German Trench and Operations Maps from the National archives [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press], Stellungskarte Ieperen, Blatt XXII, 6/10/1917; Stellungskarte Ieperen, Blatt XXIV, 7/11/1917.
  • Mapping the Front: Ypres. British mapping 1914-1918: Great War Trench Map DVD Collection [DVD uitgegeven door de Western Front Association, in association with the Imperial War Museum, 2008], Belgium, 28 NE, Ed 9a, 5/12/1917, Ed 10A, 11/9/1918; Enemy’s supply system, 12/4/1918;
  • SOEN N. 2006, De bezetting en bevrijding van Ledegem, in: Heemkundige Kring Liedengehem Jaarboek 2006.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216999 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.