is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Ensemble in art-decostijl van de Berchems Bouwhandel
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Zurenborg: deel Berchem
Deze bescherming is geldig sinds
Dit ensemble van twee meergezinswoningen in art-decostijl werd in 1927 ontworpen in opdracht van de nv Berchemsche Bouwhandel door architect Charles Wuyts, die de huisarchitect was van dit bedrijf.
De hypotheek-, krediet- en spaarkas "Berchemsche Bouwhandel" werd opgericht in 1909 en had als hoofdactiviteit de oprichting van gebouwen. Het bedrijf liet in de periode 1910-1930 honderden huizen optrekken, waarvan een groot deel in Zurenborg. In de Pretoriastraat bijvoorbeeld, vinden we zes bouwdossiers terug van de maatschappij. Het gaat om burgerhuizen en meergezinswoningen in alle toen gangbare stijlen. Er worden zowel eigentijdse ontwerpen getekend, in cottagestijl of art deco, als woningen die er door hun conventionele neoclassicistische gevels 19de-eeuws uitzien.
De woningen in dit ensemble van 1927 hebben drie bouwlagen en drie traveeën onder platte bedaking. De lijstgevels kregen een hardstenen plint, een houten kroonlijst op klossen en een parement van rode baksteen met gecementeerde speklagen. Elke gevel werd verlevendigd met een driezijdige bakstenen erker op de eerste verdieping, die bij nummer 80 de twee linker traveeën inneemt, en bij nummer 78 gevelbreed is uitgewerkt. Op de begane grond zijn de twee woningen identiek, maar spiegelend ontworpen, met rechthoekige deur en vensters. De bovenverdieping is bij nummer 80 onregelmatig uitgewerkt, daarbij de indeling van de eerste verdieping volgend met drie smalle vensters boven de erker, en een breder venster in de deurtravee. Op nummer 80 wordt de regelmatige indeling van de begane grond herhaald in de bovenverdieping. Afwerking en schrijnwerk gaaf bewaard bij nummer 80; bij nummer 78 werd de balkonleuning vernieuwd, net als het schrijnwerk van de deur en de ramen op de verdiepingen.
De plattegrond van de woningen volgt de klassieke 19de-eeuwse standaarden, met een gang met trappenhuis in de deurtravee, waarnaast zich de enfilade van salon, eetkamer en veranda bevindt. In de achterbouw een keuken, pomphuis en wc. Deze indeling wordt op elke bouwlaag herhaald, wat de originele indeling in drie appartementen weergeeft.
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)