erfgoedobject

Reeksbouw Berchemse Bouwhandel

bouwkundig element
ID
217196
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/217196

Juridische gevolgen

Beschrijving

Deze eclectische reeks van zes burgerhuizen werd rond 1924-1925 gerealiseerd door de N.V. Berchemse Bouwhandel naar een ontwerp van architect Charles Wuyts, die de huisarchitect was van dit bedrijf.

De hypotheek-, krediet- en spaarkas “Berchemse Bouwhandel” werd opgericht in 1909 en had als hoofdactiviteit de oprichting van gebouwen. Het bedrijf liet in de periode 1910-1930 honderden huizen optrekken, waarvan een groot deel in Zurenborg. In de Pretoriastraat bijvoorbeeld, vinden we al zes bouwdossiers terug van de maatschappij. Het gaat om burgerhuizen en meergezinswoningen in alle toen gangbare stijlen. Er worden zowel eigentijdse ontwerpen getekend, in cottagestijl of art deco, als woningen die er door hun conventionele neoclassicistische gevels 19de-eeuws uitzien.

Twee bouwdossiers uit 1924 en 1925 geven identieke, spiegelende reeksen van drie woningen weer, die naast elkaar worden opgetrokken van nummer 82 tot 92. Daarbij zijn telkens twee woningen identiek, en worden neoclassicistische woningen naast huizen in art-decostijl gebouwd. De woningen volgen de omvang van de rijhuizen in deze straat en tellen drie of twee brede traveeën en drie bouwlagen onder platte bedaking. De burgerhuizen kregen een zeer klassieke, conventionele plattegrond, die de 19de-eeuwse standaarden volgt. In de deurtravee een gang met trappenhuis, met daarnaast een enfilade van salon en eetkamer; in de achterbouw achter de trap de keuken en de wc.

De twee woningen die de reeks afsluiten (82 en 92) kregen een eenvoudige neoclassicistische lijstgevel, met geschilderde bepleistering, een hardstenen plint, houten kroonlijst, imitatievoegen op de begane grond en rechthoekige, regelmatig geplaatste muuropeningen. Deze vormgeving borduurt verder op de gestandaardiseerde vormgeving van het burgerhuis uit de 19de eeuw. Enkel de omlijsting van de vensters op de eerste verdieping kreeg een eigentijdse toets, geïnspireerd op de geometrie van de art deco. De bovenvensters daarentegen, zijn met hun vlakke omlijstingen met oren en versierde borstweringen, typisch neoclassicistisch. Bij nummer 82 werd enkel de kleurstelling van de verf aangepast, bij nummer 92 werd daarenboven het schrijnwerk van ramen en deur vervangen.

De twee huizen centraal in de reeks (86 en 88) werden volgens het neoclassicistische stijlidioom ingedeeld, maar kregen een aparte art-decodecoratie in het stucwerk boven de muuropeningen. De bepleisterde en beschilderde lijstgevels kregen een hardstenen plint met kelderopeningen, een houten kroonlijst op klossen, imitatievoegen op de begane grond en regelmatige geplaatste rechthoekige muuropeningen. Op de begane grond en op de eerste verdieping werden de muuropeningen versierd met een mijtervormige waterlijst, waarvan de ritmering in de borstweringen van de bovenvensters is herhaald. Door deze decoratie kregen de gevels een levendige uitstraling. Ramen en deuren vervangen bij nummer 86; bewaard bij nummer 88.

De twee opvallendste woningen in de reeks van zes zijn de twee in art-decostijl (84 en 90). Hier wordt gekozen voor een onregelmatige enkelhuisindeling, met een smalle deurtravee en een brede venstertravee, waarop de nadruk wordt gelegd. De lijstgevels hebben een eenvoudige houten kroonlijst, die iets boven die van de belendende panden uitsteekt, en een hardstenen plint. Het felrode bakstenen parement is deels voorzien van een bepleistering, voor speklagen en accentuering van de brede venstertraveeën. Op de begane grond een klassieke indeling met een rechthoekige deur en twee vensters. Nadruk op de eerste verdieping met de twee rondbogige vensters. Op de bovenverdieping een smal rechthoekig venster in de deurtravee, en een drielicht in de venstertravee, dat bij nummer 84 werd gewijzigd. In de beschilderde bepleistering werden op de bovenverdieping twee medaillons in art-decostijl aangebracht. Het schrijnwerk van ramen en deur van nummer 84 is vervangen, dat van nummer 90 is gaaf bewaard.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers Berchem, 961 # 7232 (82-86, 1924), 961 # 7555 (88-92, 1925).
  • S.N. 2013: Herwaarderingsplan Zurenborg, deel II: Inventaris, 116-121.

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Reeksbouw Berchemse Bouwhandel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/217196 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.