erfgoedobject

Abdij Mariëndal

bouwkundig element
ID
21795
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/21795

Juridische gevolgen

Beschrijving

Ook "abdij van Rothem" genaamd, thans verdwenen, op het neerhof en het poortgebouw na.

Het oorspronkelijke klooster bevond zich bij de grens met Geetbets en Kortenaken; in 1237 opgenomen in de orde van Cîteaux; in 1242 wordt de abdij overgebracht naar de huidige plaats; het begevingsrecht wordt in 1304 toegekend aan de abt van Val-Dieu, later aan de abt van Villers (tot 1735), daarna aan de abt van Saint-Sauveur. Door de nabijheid van andere cisterciënzerabdijen kende de abdij nooit een grote uitbreiding. Van 1323 tot 1324, bouw van de kerk, in 1355 aanvang van de bouw der kloostergebouwen; in 1518 worden nieuwe kloostergebouwen opgetrokken; het poortgebouw dateert van 1669 (abdis Jeanne de Tilbourg); belangrijke bouwperiode onder abdis Constance de Millet: 1711 verbouwing der kerk, 1714 bouw van het abdissenkwartier, in 1722 het neerhof, in 1728 het gasthof; ingangspoort en nieuwe dienstgebouwen in 1777 en 1779. Na de opheffing van het klooster tijdens de Franse bezetting werden kerk en klooster gesloopt.

Zogenaamde Rotemhoeve, poortgebouw en hoeve van de voormalige abdij Mariëndal. Gesloten hoeve met gebouwen uit de 17de, 18de en 19de eeuw. Imposant geheel dat een belangrijk element in het landschap vormt. De tuin en boomgaard, ten oosten, zijn door een haag afgesloten. Bakstenen gebouwen onder zadeldaken (mechanische en Vlaamse pannen) gegroepeerd rondom het rechthoekige, gedeeltelijk geplaveid erf.

Ten zuiden, poortgebouw, op twee gevelstenen gedateerd 1669. Traditionele bak- en zandstenen erfzijdegevel van vijf traveeën en twee bouwlagen op een zandstenen plint. Een getrapt dakvenster boven de middentravee. Zandstenen kruiskozijnen met kwarthol profiel en negblokken. Verankerde, korfboogvormige inrijpoort van zandsteen geflankeerd door een rondboogvormige voetgangersdoorgang. Het uitzicht der buitengevel is het resultaat van aanpassingen uitgevoerd in 1777: kalkstenen plint, een verankerde korfboogpoort in een vlakke kalkstenen omlijsting en een gelijkaardige voetgangersdoorgang, twee rechthoekige kalkstenen venstertjes en rechthoekige vensters met roedeverdeling in vlakke zandstenen omlijsting. Rondboogniskapelletje boven de poort, ingeschreven in een kalkstenen omlijsting met druiplijst en geflankeerd door twee gevelstenen met wapenschild en datering. Beide gevels zijn afgewerkt met een zandstenen kroonlijst en dito steigergaten. De zijgevels zijn voorzien van aandaken met vlechtingen en schouderstukken.

Haaks op het poortgebouw, ten oosten van het erf, anderhalf hoog woonhuis van vijf traveeën met classicistische gevelordonnantie uit de tweede helft van de 18de eeuw. Rechthoekige vensters in vlakke zandstenen omlijsting, ramen met roedeverdeling en oorspronkelijk beluikt op de benedenverdieping. Rechthoekige deur in een gelijkaardige omlijsting op neuten. Recente gevelvoorsprong in de eerste travee. Zijgevel met aandak, vlechtingen en schouderstukken.

Ten zuiden en ten westen van het erf, L-vormig stallingengedeelte, op een sluitsteen gedateerd 1779. Rechthoekige muuropeningen in vlakke zandstenen omlijsting; de deuren zijn voorzien van licht uitspringende sluitstenen; getoogde vensters in gecementeerde omlijstingen met zandstenen onderdorpel. In de westgevel, zandstenen korfboogpoort met sluitsteen, gevat tussen geblokte zandsteenpilasters. De noordgevel is voorzien van een afgewolfd dak, rechthoekige vensters in vlakke, zandstenen omlijsting met sponningbeloop en sluitsteen (thans verdwenen), en een gelijkaardige deur met zandstenen tussendorpel. De oostvleugel omvat naast het woonhuis ook de lage varkensstallen (tweede helft van de 19de eeuw) onder lessenaarsdak, voorzien van muuropeningen onder houten lateien. Grafsteen met afbeelding van een abdis en twee wapenschilden tegen de voorgevel. Ten noorden, ruime, driedubbele dwarsschuur (tweede helft van de 18de eeuw), voorzien van drie verankerde, bakstenen korfboogpoorten, en gevat tussen zijgevels met aandak en vlechtingen.

In de weide, achter de dwarsschuur, funderingen van het vroegere kloostercomplex.

  • Monasticon Belge, VI, Province de Limbourg, Luik, 1976, p. 188-193.
  • VRIJENS P., De Cisterciënzerinnenabdij van Rothem bij Halen, van de stichting tot 1779, licentiaatsverhandeling, Leuven. 1970.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6n1 (A-Ha), Brussel - Gent.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Halen

  • Is deel van
    Slagveld van Halen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Abdij Mariëndal [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/21795 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.