erfgoedobject

Herenhuis De Helm

bouwkundig element
ID
21937
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/21937

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Herenhuis De Helm
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Herenhuis De Helm
    Deze bescherming was geldig van tot

Beschrijving

De voorgeschiedenis van het herenhuis De Helm zou tenminste teruggaan tot in 1376. Het gebouw fungeerde tot 1620 als herberg en gasthof en behoorde tot de voornaamste logementen van de stad. Vanaf 1620 kwam het pand in handen van patriciërsfamilies. Een verkoopakte van 1828 vermeldt nog een groot complex op de hoek Markt-Hoogstraat met een koetspoort, remise, stallen en schuur aan de zijde van de Kortstraat waar een achteruitgang was. De nieuwe eigenaar, een koopman, verbouwde het pand tot een handelshuis, brak alle aanhorigheden af en voorzag een eenvoudige achterpoort aan de Kortstraat. Dit is de constellatie die door het primitieve kadaster (midden 19de eeuw) werd opgetekend. Vanaf 1913 deed het pand dienst als een rentenierswoning.

Prentkaarten uit het begin van de 20ste eeuw tonen een herenhuis met een geknikte voorgevel in empirestijl, met een symmetrische dubbelhuisopstand van vijf traveeën en drie bouwlagen onder een leien zadeldak met dakkapel met rondbogig fronton. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel werd gekenmerkt door een bossage op de begane grond, kordonvormende lijsten en lekdrempels op de verdiepingen, en eindigde op een houten kroonlijst met klossen. De risalietvormende middentravee op de knik was opengewerkt met een dubbele rondbogige ingangsdeur waarboven zich een rondbogig deurvenster met balkon bevond. De begane grond had rondboogvensters met een typische empire roedeverdeling, ook toegepast in de inkomdeur en het balkonvenster. De zijgevels waren voorzien van aandaken en vlechtingen.

In de loop van de 20ste eeuw werd het huis opnieuw winkelpand, waardoor het achterliggend terrein werd volgebouwd en het gelijkvloers vanaf de jaren 1960 voortdurend werd aangepast en verbouwd in functie van een nieuwe handelszaak. Tussen 1975 en 2002 gebeurden werken aan het dak en de dakstructuur, tussen 2002-2009 werd het originele schrijnwerk op de bovenverdiepingen vernieuwd. In het eerste kwart van de 21ste eeuw vonden er herhaaldelijk aanpassingswerken plaats voor de herinrichting van handelszaken ter hoogte van de begane grond en eerste verdieping. In het interieur bleven de historische planindeling, structuur en interieurelementen niet bewaard.

Beeldbepalend volume dat met zijn gedeeltelijk bewaard gevelbeeld nog aan de vroeg-19de-eeuwse inrichtingsfase (empire, neoclassicisme) van de Grote Markt verwijst.
Op de verdiepingen een bepleisterde en beschilderde geknikte lijstgevel van vijf traveeën en twee bouwlagen onder een leien zadeldak, gemarkeerd door kordonvormende lijsten, lekdrempels en lateien van blauwe hardsteen. Middenrisaliet met deurvenster, uitgewerkt met een geprofileerde omlijsting met sluitsteen en imposten, gevat in een rechthoekig spaarveld en voorzien van een balkon met ijzeren balustrade uitgewerkt met pijlen- en helmmotief. Zijpuntgevels met aandaken, deels met bewaarde muurvlechtingen.

  • Onroerend Erfgoed Limburg, Beschermingsdossier DL002210, Hasselt, Voormalige herberg en gasthof Den Helm, Hoogstraat 1 (S.N. 2002).
  • Onroerend Erfgoed Limburg, Lopend archief, Hasselt, Voormalige herberg en gasthof Den Helm, Hoogstraat 1.
  • S.N. s.d.: De Helm (Hoogstraat 1 - Grote Markt 4) [online], https://hasel.be (geraadpleegd op 6 oktober 2023).

Auteurs: De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis De Helm [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/21937 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.