Volgens de plaatselijke legende zou het ziekbed van de Heilige Elisabeth van Spalbeek gestaan hebben op de plaats, waar bij verbouwingen tussen 1320-1350 het oostelijk deel van het schip uit ijzerzandsteen werd opgetrokken.
De gestigmatiseerde Elisabeth was een zienster die onder de geestelijke leiding stond der Sint-Truidense abt Willem van Rijkel, en onmiddellijk na haar dood in 1314-1316 als een heilige vereerd werd. Eeuwenlang deed de kapel dienst als kapelanij van Kermt; de parochie dateert pas van 1848, de huidige neoromaanse parochiekerk werd in 1890 in gebruik genomen. Merkwaardig zaalkerkje omgeven door het vroegere kerkhof met ten zuidoosten de vroegere pastorie.
Rechthoekig schip van vijf traveeën en hoefijzervormig koor, onder afgewolfd zadeldak (leien) met zeszijdige westelijke dakruiter.
Bouwfasen duidelijk zichtbaar in het gebruik der materialen: ijzerzandsteen voor het romaanse koor - volgens M. Bussels van circa 1150, volgens S. Leurs van circa 1260 - en voor de drie gotische oosttraveeën van het schip, en baksteen voor de twee laatgotische westtraveeën en de westpuntgevel van 1610-1650. Gerestaureerd in 1950.
Westpuntgevel op sokkel van ijzerzandsteen en baksteen afgelijnd met ijzerzandstenen afschuining; daarboven twee ijzerzandstenen banden. Centrale bakstenen korfboogdeur; in de geveltop rechthoekige venstertje onder houten latei met mijtervormige ontlastingsboog en jaarsteen 1953 (restauratie).
In de eerste twee westelijke traveeën van het schip, gedrukte spitsboogvensters in afgeschuinde bakstenen omlijsting op de noord- en zuidzijde; afgeschuinde bakstenen kroonlijst. Drie oostelijke traveeën van het schip gebouwd van ijzerzandsteen op ijzerzandstenen sokkel. Blinde noordgevel; in de zuidgevel laatgotisch venster en gedichte deuropening, verborgen door bakstenen boogvormige nis uit de 20ste eeuw; afgeschuinde mergelstenen kroonlijst. Hoefijzervormige apsis van ijzerzandsteen op dito sokkel; drie ijzerzandstenen ellipsboogvensters; afgeschuinde kroonlijst.
Interieur: tongewelf met eikenhouten gordelbogen en ribben met verguld koordmotief, steunend op geprofileerde sokkeltjes (drakenkop boven het laatste venster van het schip). Apsis met straalgewelf.
Mobilair: Twee gotische muurschilderingen tussen het noordelijk en zuidoostelijk venster der koorsluiting; links, de tronende Christus en rechts mogelijke voorstelling van Elisabeth van Spalbeek. Uiteenlopende dateringen: volgens G. Geenen van 1350-1390, doch volgens M. Buyle stilistisch eerder laat 15de-eeuws.
Classicistisch altaar van 1779, na restauratie door ijzerzandstenen tafel vervangen.
BUSSELS M ., Het Kerkje van Spalbeek, (Verzamelde Opstellen , XVIII, 1943, p. 296).
BUYLE M., ongepubliceerde gegevens.
DE DIJN C.G., Monumentenroutes 1975 (Kunst en Oudheden in Limburg), Hasselt, 1975, p. 11.
DUSAR A., Limburgs Kunstbezit, Hasselt, 1970, p. 93 en 124.
GEENEN G., De woonplaats der "Heilige" Elisabeth van Spalbeek (De Tijdsspiegel, XVII, 1962, p. 11-15).
JAMINE H., Eglise de Spalbeek (Jaarboek van het Limburgsch geschied- en oudheidkundig gezelschap, XV, 1881, p. LXII.
TIMMERS J.J.M., De Kunst van het Maasland, Assen, 1971, p. 36.
Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6n1 (A-Ha), Brussel - Gent. Auteurs: Schlusmans, Frieda Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/22228 (geraadpleegd op ).