Ruïne van de torenburcht in 1170 opgericht door Lodewijk I, graaf van Loon, als versterkte voorpost tegen de stad Sint-Truiden. In 1178 ingenomen door Sint-Truiden en gedeeltelijk vernield. Na herstelling werd de burcht in 1346 opnieuw door de inwoners van Sint-Truiden afgebrand in hun strijd tegen de prins-bisschop Engelbert van der Marck. Bij de slag van Brustem (1467) verschansten de Luikenaren zich in de burcht. In 1489 werd de burcht tijdens de vete van de familie van der Marck en Jan van Hoorn ingenomen en definitief geslecht. Daarna werd de toren een tijdlang als duiventil gebruikt en verder afgebroken door de soldaten van Lodewijk XIV. De volgende eeuwen werd de ruïne gebruikt als groeve (bouwmaterialen).
De oorspronkelijke achtkantige toren stond op een kunstmatige terp, door een slotgracht omgeven. Gebouwd van steen van Lincent, met silex parement voor de benedenverdieping, na 1500 door baksteen vervangen. De toren telde vijf verdiepingen; de gaten van de vloerbalken bleven bewaard samen met een drietal luchtgleuven.
In de verdwenen helft bevond zich de ingang en de verholen trap die de bouwlagen verbond. De talrijke gaten in de binnenkant werden gekapt toen de burcht dienst deed als duiventoren.
Een groot gedeelte van de burchtgrachten is nog aanwezig, evenals de funderingen van de vierkante toren op de voorburcht.
De huidige kerk ligt binnen de wallen en vervangt de vroegere burchtkapel, samen met de voorburcht in 1171 aangelegd.
Mooi landschap gevormd door de torenruïne, de kerk met kerkhof, de wallen en de omliggende boomgaarden.
CLAASSEN A., Van Mottoren tot Kasteel , in Publikatie 14 van het Provinciaal Gallo-Romeins Museum van Tongeren, 1970, p. 51.
CLAASSEN A., De torenburcht van Brustem , in Bijdragen tot de geschiedenis van Brustem, Het Oude Land van Loon, 30, 1975, p. 57-59.
DE DIJN C.G., Monumentenroutes 1975, in Kunst en Oudheden in Limburg, Hasselt, 1975, p. 31 .
Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6n2 (He-Z), Brussel - Gent. Auteurs: Schlusmans, Frieda Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)