erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Martinus

bouwkundig element
ID
24161
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/24161

Juridische gevolgen

Beschrijving

Georiënteerd bedehuis. Ten noorden en ten zuiden, omringend plantsoen met leilinden. Opruiming van het kerkhof vanaf 1806, definitief in 1850.

1625: bedevaart van de heer van Moorslede naar Loretto, aanleiding tot oprichting broederschap van Onze-Lieve-Vrouw van Loretto.

Vooroorlogs uitzicht: overwegend laatgotische hallenkerk met westtoren van circa 1560; verlengd koor in neogotische stijl van 1852.

Op 27 juli 1917 valt de ondermijnde toren op het schip en herleidt de kerk tot puin.

In 1922, heropbouw naar plannen van A. De Pauw (Brugge) en R. Cauwe (Brugge), op dezelfde plaats en met dezelfde oriëntering. Nagenoeg identieke reconstructie, echter verbreding van het middenschip, gekenmerkt door een streven naar stijlzuiverheid, zie benadrukking maaswerk van de transeptvensters en toevoeging dakruiter op de kruising. Vooroorlogse metselaarstekens opnieuw aangebracht.

De plattegrond ontvouwt: een voorgeplaatste vierkante westtoren; met zeszijdig traptorentje in de zuidwesthoek; een driebeukig schip met brede middenbeuk en smallere zijbeuken van zes traveeën, uitspringende portalen; ten noorden doopkapel; recht afgesloten transept met armen van één travee; hoofdkoor van twee rechte traveeën met driezijdige sluiting; zijkoren van één travee met rechte sluiting; ten noorden berging; ten zuiden sacristie èn winterkapel.

Gele baksteenbouw; met hergebruik van ijzerzandsteen voor de sokkel. Gebruik van rode baksteen voor metselaarstekens in de puntgevels van zijbeuken en transept. Leien zadeldaken; houten dakruiter onder dito spits ter hoogte van de kruising.

Westtoren onder ingesnoerd tentdak. Vier geledingen gemarkeerd door kordons. Haaks op elkaar gestelde hoeksteunberen met versnijdingen, uitlopend op wimbergen; natuurstenen negblokken. Tudorboogportaal in geprofileerde arduinen omlijsting; druiplijst afgezet met hogels en centrale kruisbloem. Erboven, spitsbogige vierlicht in natuurstenen omlijsting op afzaat. Derde geleding gemarkeerd door blind spitsboogvenster met maaswerk. Twee aan twee gekoppelde spitsbogige galmgaten.

Traveeën van schip en koor geritmeerd door versneden steunberen en spitsbogige drielichten in een geprofileerde bakstenen omlijsting op afzaat. Transeptpuntgevels: gekoppelde drielichten in spitsboogomlijsting met oculus bovenaan - visblaastracering -.

Aanhorigheden getypeerd door arduinen kruiskozijnen; veelzijdig sacristietorentje.

Interieur. Hoge vierzijdige ruimte onder de toren, met oplopend baksteenmetselwerk en kruisribgewelf voorzien van mangat. Bepleisterde en witgeschilderde hallenkerk. Spitsbogige scheibogen van gele baksteen op arduinen zuilen met achtzijdige sokkel en koolbladkapiteel. Schip en transeptarmen overkluisd met houten spitstongewelven; ijzeren trekstangen. Kruising voorzien van achtdelige houten kruisgewelven.

Mobilair. Twee schilderijen van Nikolaas Vandevelde (1649-1735) met afbeelding van de schenker pastoor Beaugrand. Noordkoor: zwart 17de-eeuws beeld Onze-Lieve-Vrouw van Loretto, Mechels houtsnijwerk. 18de-eeuwse preekstoel in rococostijl door Petrus Van Reable (Kortrijk); klankbord van 1924. Voorts neogotisch meubilair; onder meer koorgestoelte van 1858 naar ontwerp van baron J.-B. de Bethune. Doksaal met orgel, 1890, E. Kerkhoff, na de Eerste Wereldoorlog uit "Concerts Artistiques" te Brussel overgebracht. In het koor glasramen met afbeelding van heiligen, naar ontwerp van P. Carbonez van 1907.

  • Archief Monumenten en Landschappen Brussel, plannenfonds Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, provincie West-Vlaanderen, Moorslede, parochiekerk Moorslede.
  • Algemeen Rijksarchief, Dienst der Verwoeste Gewesten, 11690.
  • MUYLAERT F. (o.l.v.), Kerken in West-Vlaanderen, 1. Parochiekerken, decanaten Izegem, Lichtervelde, Roeselare, Staden, Tielt, Torhout, s.d; Moorslede Sint-Martinus, p. 88-90.
  • HOORNAERT G., Metseltekens in en rond het Roeselaarse. 4. De kerk van Moorslede, in Rollarius, XXIV, 6, 1995, p. 192-194.
  • HOUTHAEVE R., De Sint-Martinuskerk van Moorslede, Roeselare, 1993.
  • ROOSE-MEIER B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie West-Vlaanderen, Kanton Ieper I, Brussel, 1978, p. 21-23.
  • ROOSE P., Persoonlijke notities.

Bron: DE GUNSCH A., METDEPENNINGHEN C., TANSENS A. & VANNESTE P. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kanton Roeselare, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 17n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: De Gunsch, Ann; Metdepenninghen, Catheline; Tansens, Annick; Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

In de Sint-Martinuskerk, naast de ingang, bevindt zich een rechthoekige grijs beschilderde gedenkplaat voor militaire doden uit Moorslede van de Eerste Wereldoorlog. Tegen de plaat is een houten kruis met een gipsen Christusbeeld opgehangen.

  • DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Martinus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/24161 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.