Historiek

Eertijds gelegen aan de rand van de heide. Eerste vermelding in 1508 toen de reeds bestaande hoeve verkocht werd aan het Krankenhuis van het Mechelse begijnhof, naamgeving in verband met deze instelling en in vergelijking met de "Grote Krankhoeve" te Peulis (Putte) die meer landbouwgronden omvatte. Na de Franse Revolutie onder het beheer van de Burgerlijke Godshuizen van Mechelen; in 1888 verkocht aan baron de Vrière, eigenaar van kasteel Zellaer en in 1951 door erfenis in handen van baron G. Orban de Xivry, die het goed in 1971 verkocht aan de gemeente. Restauratie en inrichting tot ontmoetingscentrum voor sport en cultuur in 1981 naar ontwerp van H. De Keye.

Volgens een huurcontract van 1547 bestond de hoeve toen uit een hoofdgebouw, een schaapskooi, een borreput en een (kleine) schuur. Verder was er in de onmiddellijke nabijheid, ter beschikking van de kranke begijnen, een "stenen huisje" dat de pachter niet mocht gebruiken; in latere pachtcontracten wordt dit niet meer vermeld, doch volgens E. Raes werd het later misschien omgebouwd tot het uitzonderlijk grote bakhuis.

Mogelijk als gevolg van de verwoestingen tijdens de godsdiensttroebelen, werden volgens archivalische bronnen in de eerste drie kwart van de 17de eeuw, naast talrijke onderhoudswerken, verbouwingswerken uitgevoerd zoals het oprichten van een nieuwe stal (1609) en een nieuwe schuur (1616-1617). In 1661 werden de lemen stalwanden vervangen door baksteenmuren door de metsersfamilie Stessens uit Putte, die voordien en ook later voor niet nader genoemde werken vermeld wordt in de documenten.

Nadat in de tweede helft van de 17de eeuw door de oorlogsomstandigheden geen verbouwingswerken meer werden uitgevoerd aan de hoeven van de Mechelse begijnen, startte in de 18de eeuw het versteningsproces van de houten en lemen gebouwen. Volgens het jaartal in de westelijke stalgevel werd de "Kleine Krankhoeve" in 1717 in steen herbouwd. Er kan verondersteld worden dat metser Peter Stessens de werken uitvoerde omdat hij daarvóór in opdracht van de begijnen, samen met zijn broer Jan, de stenen Krankhoeve in Peulis bouwde en omdat hij vermoedelijk ook de bouwwerken aan de Nieuwe Krankhoeve verrichtte.

Beschrijving

Gerestaureerde hoeve met ten zuiden van het gekasseide erf een langgestrekt woonstalhuis met aansluitend lager wagenhuis ten noordwesten, bakhuis in omhaagde boomgaard ten oosten en vrijstaande latrine ten noordoosten; eertijds parallelle schuur ten noorden van het erf met ronde, bakstenen waterput; gelegen in de bocht van de straat ter hoogte van het kruispunt met de Groenstraat, een aarden weg.

Verankerde baksteenbouw met onregelmatige travee-indeling van één bouwlaag onder een aan westelijke zijde afgewolfd, overkragend zadeldak (nok parallel aan de Groenstraat, Vlaamse pannen) met oostelijk aandak, klimmend dakvenster aan de noordelijke erfgevel, deels gepikte en deels beschilderde plint. Aangepaste, rechthoekige, betraliede vensters in brede, witgeschilderde omlijsting, houten lateien en dubbele ontlastingsboogjes. Vrij gesloten zuidelijke straatgevel met blind westelijk stalgedeelte, woonhuis met zware steunbeer, rechthoekige deur met bovenlicht, opkamer- en keldervenster en kelderluik. Meer opengewerkte noordelijke erfgevel met steigergaten en rondboogdeur onder rechthoekig bovenlicht. Oostelijke zijpuntgevel met schouderstukken, muurvlechtingen en overhoeks topstuk. Rondboogluik, kleine vierkante venstertjes en uilengat; houten kaaskot (18de eeuw). Westgevel met rondboogpoort en dito luik, jaartal 1717 van gesinterde baksteen. Sporen van muurvlechtingen. Interieur aangepast aan huidige functie met maximaal behoud van de oorspronkelijke indeling. Oostelijk woonhuisgedeelte met onderkelderde opkamers links en rechts van de zuid-toegang, grote oost-georiënteerde slaapkamer en centrale woonkamer waarin haard met geprofileerde zandstenen rechtstanden naar laatgotisch patroon en ten westen aansluitende mooskamer, voormalige berg- en graanzolder. Westelijke stalling met hooizolder en knechtenslaapplaats heden ingericht als tentoonstellings- en vergaderruimten. Eiken gebint.

Ten noordwesten aansluitend herbouwd afdak en voormalig wagenhuis van twee traveeën onder mank pannen zadeldak (nok loodrecht op de Groenstraat), rondboogpoorten.

Ten oosten uitzonderlijk groot bakhuis van drie traveeën onder zadeldak (nok parallel aan de Groenstraat, Vlaamse pannen). Onderkelderde, verankerde baksteenbouw met zware steunberen, muurvlechtingen en gepikte plint. Rechthoekige venstertjes met houten latei en rondboogdeur met enkele zandstenen hoekblokken. Volgens E. Raes klimt dit bakhuis mogelijk op tot het in 1547 vermelde "stenen huisje" waarover de pachter niet mocht beschikken. Naar verluidt is er volgens een lokale volkslegende vanuit de kelder een onderaardse gang naar het kasteel Berentrode.