Het burgerhuis Den Ram gaat terug op een meerlagig middeleeuws pand opgetrokken uit Doornikse kalksteen met een constructiemethode (Opus Incertum, zuilen, gewelven) en vormentaal (decoratieve kapitelen) eigen aan de 13de eeuw. Dit pand stond reeds in 1336 bekend als De Ram. In 1406 was het een herberg. Het bovenhuis dateert uit 1732, opgetrokken in opdracht van Aegidius Frans De Zomere, procureur van Ghedele.

Het middeleeuwse bewaarde pand is 17 meter lang en 7 meter breed en staat haaks op de Hoogpoort. De westzijde van het pand leunde aan bij een reeds bestaand pand waardoor het volstond steunen aan te brengen in de bestaande wand in Doornikse steen als steun voor het gewelf. Vier zuilen verdelen de ruimte in twee beuken waarbij opvalt dat de achterste zuil breder is en de tussenafstand groter. Ronde basementen met geprofileerde basis werden tijdens aanpassingswerken geregistreerd maar uiteindelijk terug onder het vloerniveau gelegd. De schachten bestaan uit verschillende trommels met erboven een bladkapiteel. De vierkante dekplaat heeft een kwartholprofiel. Bakstenen graatgewelven steunen aan de westzijde op Doornikse kalksteenplaten en aan de andere zijden op kraagstenen met kwartbolprofiel met erboven een dekplaat. De grote bakstenen in de constructie wijzen op een hoge ouderdom: eind 13de of begin 14de eeuw.

Het bovengrondse huis uit 1732 behield zijn naam ‘Dit es den ram’ en meldt tevens dat het gaat om ‘vrij huys, vrij erve’. Momenteel telt de gevel vijf traveeën en drie bouwlagen onder een mansardedak. De eveneens 18de-eeuwse dakkapellen en het schrijnwerk, nog aanwezig in 1976, zijn ondertussen verwijderd of vervangen. De bakstenen, momenteel gepleisterde en geschilderde, lijstgevel is versierd met doorlopende vensteromlijstingen, waterlijsten en versierde cartouches in natuursteen. Hoger vermelde opschriften zijn gekapt in de gevelspiegels. Op de tweede bouwlaag staan de botanici Rembert Dodonaeus en Carolus Clusius afgebeeld. In latere fase werd de benedenverdieping verbouwd met centraal een toegang en langs beide zijden een raam.

Vermoedelijk bleven de draagstructuren, moer- en kinderbalken boven de verlaagde plafonds bewaard. De scheidingsmuur met het rechter pand is uitzonderlijk dik wat kan wijzen op een muur van het oude Steen die doorloopt tot de tweede verdieping. Achter het huis De Ram werd in de 18de eeuw een achterhuis gebouwd in U-vorm (= achtergevel van De Ram + verbindingsvleugel + achterhuis). Het bepleisterde achterhuis telt twee bouwlagen en een mansardedak. De verbindingsvleugel werd uitgewerkt met twee pilasters met Korinthische kapitelen en een fronton. De achterbouw telt twee achter elkaar liggende ruimtes. Wandschilderingen, schouwmantel en deels het plafond bleven bewaard.