Voormalig klooster van de zusters Cisterciënzers van Oost-Eecloo, voormalige Jezuïetenresidentie, huidig Sint-Lucasinstituut.

Begin 13de eeuw abdij van Cisterciënzerzusters gesticht in de Oost-Eecloose bossen. Klooster geplunderd en verwoest door Calvinisten in 1577, waarbij de zusters uitweken naar Gent. In 1585 namen zij hun intrek in de Posteernepoort op de Houtlei en een gedeelte van het Hof van Posteerne waar vroeger de Graven van Vlaanderen verbleven. In 1598 werd een gedeelte van deze gebouwen afgekocht van de stad en ingericht als klooster. Aan de bouw van de kapel werd begonnen in 1607; gedurende gehele 17de eeuw werd klooster uitgebreid en vleugels opgetrokken, onder meer langs de Houtlei. In 1796 werd klooster afgeschaft en grotendeels verwoest, enkele religieuzen verbleven er nog zonder kloosterkleed tot tweede kwart 19de eeuw.

Van het oude klooster van Oost-Eecloo bleven behouden: gedeelten van de funderingen, overwelfde kelders en ontvangstkamer met kruisgewelven op gesculpteerde consoles uit 17de eeuw op begane grond van vleugel gesitueerd langs de gedempte Houtlei; voormalige kapelruimte met rechthoekige plattegrond van vijf traveeën met in de vijfde travee een halfrond koor; thans ligt deze kapelruimte centraal in het gebouwencomplex van Sint-Lucas en is sinds 1958 van drie gedeeltelijke tussenverdiepingen voorzien.

Van 1833 af werden de resterende gebouwen van het klooster van Oost-Eecloo ingenomen door de Jezuïeten. Op het voormalig kerkhof en enkele vleugels van het klooster werd een neobarokke kerk opgetrokken tussen 1840-1844 naar ontwerp van pater Herman Meganck, met voorgevel in de Posteernestraat, zijgevel en sacristie in de Struifstraat. Na demping van de Houtlei in 1899 en verlenging van de Zwarte-Zustersstraat kwam belangrijke uitbreiding: de bestaande kloostergebouwen palend aan de gedempte Houtlei werden omgebouwd en drie dwarsvleugels tegen het bestaande complex opgetrokken op de gedempte wal in het eerste decennium van 20ste eeuw; eveneens uitbreiding langs de Zwartezustersstraat waar het klooster van een ommuurde voortuin met ronde hoektorens werd voorzien. Tot 1956 behield dit gebouwencomplex zijn functie van Jezuïetenresidentie, nadien ingelijfd bij Sint-Lucasinstituut dat sinds 1904 een zelfstandige school en communiteit had in de neogotische gebouwen opgetrokken tussen het Sint-Amandusinstituut, Ingelandgat, Zwartezustersstraat en Oude Houtlei.

Sint-Lucasinstituut gegroeid uit zondagtekenklas gesticht in 1850 en ondergebracht bij de Broeders der Christelijke scholen op de Steendam; Sint-Lucasschool verhuist in 1864 naar het Sint-Amandusinstituut tot hun eigen schoolgebouwen begin 20ste eeuw klaar kwamen. Voormalige Jezuïetenresidentie van zuid naar west gelegen tussen Posteernestraat, Struifstraat, Zwarte Zustersstraat en Oude Houtlei; de neogotische gebouwen van het klooster zouden in het eerste decennium van de 20ste eeuw opgetrokken zijn waarschijnlijk naar ontwerp van aannemer Charles Van Driessche.

Zuidgevel (Posteernestraat): voorgevel van de neobarokke Onze-Lieve-Vrouwekerk uit 1840-1844; driebeukige pseudo-basilicale kerk met schip van zes traveeën en koor met een recht travee en driezijdige koorsluiting, achtkantige buitentoren tegen koorsluiting aangebouwd. Schip met tongewelf rustend op rondboogvormige scheibogen met zuilen met Ionisch kapiteel. Sinds 1958 is kerkruimte van twee tussenverdiepingen voorzien. Voorgevel, bepleisterde bakstenen halsgevel van drie traveeën en één bouwlaag afgelijnd door geblokte pilasters en boven zijtravee bekroond met kroonlijst met tandlijst en modillons; hoger opgetrokken middentravee bekroond met driehoekig fronton en met vleugelstukken met voluten. Rondboogvensters met booglijst op imposten; rechthoekige vleugeldeur in hardstenen omlijsting en bekroond met driehoekig fronton.

Oostgevel (Struifstraat): zijgevel van Onze-Lieve-Vrouwekerk: bepleisterde lijstgevel van zes traveeën en één bouwlaag geritmeerd door rondboogvensters met booglijst op imposten; eenvoudig hoofdgestel. Achtkantige bakstenen traptoren, thans onder plat dak, voorheen bekroond door middel van ingesnoerde spits met lantaarn op koepelvormig dak.

Voormalige sacristiegebouwen van circa 1850: bepleisterde lijstgevel van vier traveeën en twee bouwlagen op beschilderde plint met blinde keldervensters, rechthoekige vensters, bovenvensters met doorgetrokken onderdorpels en eenvoudig hoofdgestel. Rechts aansluitend, bepleisterde lijstgevel van vier traveeën en drie bouwlagen met licht uitspringende deurtravee met imitatiebanden en smalle puilijst op begane grond; rechthoekige vensters; doorlopend kordon boven tweede bouwlaag; rondboogdeur in geprofileerde omlijsting; gekorniste kroonlijst.

Noordgevel (Zwartezustersstraat): neogotische kapel van vier traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig aan de straat, kunstleien), uit eerste kwart 20ste eeuw; bakstenen lijstgevel met traveeën gemarkeerd door steunberen met dubbele versnijding; begane grond met rondboogvensters, gekoppelde spitsboogvormige bovenvensters; herbergt een zaal op begane grond en een kapelruimte op tweede bouwlaag bereikbaar langs vierkante traptoren met drie geledingen en plat dak gebouwd tegen vierde travee. Middengedeelte van noordgevel ingenomen door even hoge skeletbouw van 1973 die het voormalig retraitehuis der Jezuïeten vervangt. Ommuurde rechthoekige voortuin met ronde hoektorens en centrale ingangspoort; links hoektoren met muurkapel en beeld van Onze-Lieve-Vrouw-van-Fatima van 1949 (zie opschrift).

Westgevel (Oude Houtlei): drie oost-west-georiënteerde neogotische bakstenen vleugels van twee bouwlagen onder zadeldak (nok loodrecht op de straat, leien) uit eerste kwart 20ste eeuw. Twee rechthoekige ommuurde binnenplaatsen. Kenmerkend voor deze typisch neogotische constructie in een stijl eigen aan Sint-Lucas zijn de getrapte dakvensters, ondiepe spitsboognissen met ruime steekboog- of gekoppelde vensters, de baksteenfriezen onder de gootlijst, de arkeltoren met gotische nis en Onze-Lieve-Vrouwebeeld-met-Kind.

Tweede gebouwencomplex op U-vormig plattegrond en omgeven door Sint-Amandusinstituut (noorden), Ingelandgat (oosten), Zwartezustersstraat (zuiden) en Oude Houtlei (westen). In de noordoostelijke hoek van de rechthoekige museumtuin, het voormalig "Bethune Museum", thans zogenaamd "'t Scheepken", van 1891, naar ontwerp van architect Stefaan Mortier; neogotische constructie van vijf traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (leien) met omlopende dakkapel; open galerij op begane grond, tweede overkragende verdieping in vakwerkbouw (bakstenen vullingen).

Huidige kloostergebouwen van de Broeders der Christelijke scholen gesitueerd in zuidoostelijke hoek gevormd door Ingelandgat/Zwarte-Zustersstraat; neogotische baksteenconstructie opgetrokken in 1902-1906 naar ontwerp van architect Jules Coomans, oudstudent van Sint-Lucasinstituut, en aannemer Karel Van Driessche. Neogotisch woonhuis in Ingelandgat bij kloostergebouw ingelijfd: enkelhuis van drie traveeën en drie bouwlagen uit eerste kwart 20ste eeuw; verankerde bakstenen trapgevel, rechthoekige vensters met kruis- of bolkozijnen ingeschreven in tudorboognissen. Kleine ommuurde binnentuin langs Zwartezustersstraat en aansluitende neogotische vleugel van twee bouwlagen, eveneens van 1902-1906, naar ontwerp van J. Coomans; neogotische kapel boven ingangspoort met hal, met gedateerde gevelsteen 1901 in voorgevel langs kleine kloostertuin, ingewijd in 1903. Einde 1907 begin 1908 kelderverdieping van westvleugel langs Oude Houtlei; in 1909 oudste of tweede oudste ingekapselde betonconstructie van Gent opgetrokken langs Oude Houtlei: zogenaamd "Klein Museum", neogotische ruimte van vijf bij twee traveeën en twee geledingen hoog afgedekt met stalen liggers en glas op betonnen consoles, naar ontwerp van Jules Coomans uitgevoerd door aannemers-gebroeders Grondel van Gent. Verder langs Oude Houtlei het zogenaamde "Plaastermuseum", thans sculptuur- en keramiekklas, uit 1921-1922, naar ontwerp van Broeder Denis. Vleugel in noordwestelijke hoek van museumtuin uit 1875 opgetrokken langs nog niet gedempte Houtlei naar ontwerp van architect G. Eggermont, gesloopt in 1947 en op zelfde herbruikte fundamenten, bakstenen vleugel van drie bouwlagen opgetrokken naar ontwerp van architect Louis Van Mechelen. Neogotische vleugel van 1912 die Sint-Lucasinstituut scheidt van Sint-Amandusinstituut in 1963 grotendeels vervangen door moderne skeletbouw en thans horend bij Sint-Amandusinstituut.