erfgoedobject

Maalderij Capiteyn

bouwkundig / landschappelijk element
ID
26788
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/26788

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalige maalderij Capiteyn. Vrijstaande woning met bijhorende bedrijfsgebouwen, achterin gelegen tussen de huizenrij van de Halvemaanstraat en de Antwerpsesteenweg. Opgetrokken op een verhevenheid, namelijk op de westelijke helling van de grotendeels uit gezavelde oude Runsberg waarop zich tot 1872 een windmolen bevond.

Dubbelhuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (nok parallel met de straat, Vlaamse pannen). Overblijfsel van een reeks van drie rijhuizen daterend uit eerste helft 19de eeuw (?), vergroot in 1882. Aanvankelijk bepleisterde lijstgevel, heden gecementeerd. Hoge rechthoekige muuropeningen. Bovenvensters (waaronder twee blinde) op arduinen cordon en met bewaard houtwerk.

Eigenlijke maalderij ondergebracht in een voormalig koetshuis achter en parallel met het woonhuis, opgetrokken midden 19de eeuw en kort nadien (1863) reeds omgevormd tot "suikerij- en chocolatfabriek"; in 1877 vermeld als "chocolaatstoomfabriek". In de jaren 1880 als eigendom verworven door E. Capiteyn. Oprichting van de stoommaalderij Capiteyn tussen 1883 en 1893 door de gebroeders B. en S. Capiteyn in het voormalig koetshuis. Bakstenen rechthoekig gebouw van één verdieping, bestaande uit drie afzonderlijke kleine ruimten, onder zadeldak (Vlaamse pannen), met vierkante bakstenen schoorsteen (drie maal ingekort bij restauratiewerken) uit midden 19de eeuw. In zuidelijke richting verlengd in 1882 met annex die heden nog het ketelhuis en kolenhok omvat. Lagere dwarsvleugel tussen maalderij en woonhuis of voormalig machinehuis: nieuwe stoommachine, gesigneerd Mahy, geplaatst in 1903 doch heden verdwenen. Verankerde en gewitte bakstenen lijstgevel met gepikte plint uitziend op de binnenkoer. Drie rondboogpoorten met bogen op geprofileerde imposten en vier oculi onder de houten gootlijst. Twee rechterrondboogvelden gedicht door middel van metselwerk en met uitgespaarde rechthoekige deuropening. Middelste boog voorzien van metalen bord met opschrift: "Maalderij A. CAPITEYN/ specerijen - kruiden". Eerste poort deels gedicht met houten bebording en voorzien van portaal met pannen lessenaarsdak. Aanbouwsel met getrapte bakstenen daklijst.

De maalderij bevat drie molens van links naar rechts:

  • een pepermolen, type kollergang met metalen ring en sleepraam op een voet van gekalkt metselwerk, aangedreven door gietijzeren spoorwiel met houten kammen en verticale metalen as; gedateerd 1899 op het spoorwiel.
  • een graanmolen met houten maalstoel en een koppelsteen uit vierde kwart 19de eeuw; aandrijving via horizontale as en conisch gietijzeren raderwerk met houten kammen; steenkist met houten raam, metalen bekleding met geprofileerde houten stijlen op ronde houten steenriem met houten meelgoot; regeling lichtsysteem met wieltje.
  • een kaneelmolen van hetzelfde type als de pepermolen, gedateerd 1887 op één van de pletstenen.

In de ruimte van de graanmolen bevinden zich tevens een elektrische motor die via een riemwiel de horizontale bovenas aandrijft en een houten galg met ijzeren vijzen en hoepel.

In de bijbouw bleef de (niet gedateerde) stoomketel bewaard. De maalderij bleef in bedrijf tot 1975.

  • CAPITEYN A., onuitgegeven historische notities.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nd, Brussel - Gent.
Auteurs: Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De maalderij is bereikbaar vanaf de Halvemaanstraat via een gekasseide toegangsweg uit 1870. Op de site zelf staat een monumentale linde.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier D0002247, Maalderij Capiteyn (DE SCHEPPER J. 2001).
Auteurs: Verdurmen, Inge
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Maalderij Capiteyn [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/26788 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.