Hoeve van het semigesloten type opgericht in de tweede helft van de 19de eeuw, met bijhorende mechanische maalderij, staand op de Kruiskouter tegenover Ganzendries, naast oude molensite namelijk van de zogenaamde "Ter Cruysse Molen", of "Opkruisemolen" of "Cruysmolen". Het betrof een stenen koren- en oliewindmolen opgericht eind 18de eeuw ter vervanging van een oude houten windmolen die toebehoorde aan het klooster van de zusters van Sion te Oudenaarde. Molen in 1870 overgenomen door de familie De Smet. Sinds de jaren 1920 onder meer door de slechte windvang in onbruik geraakte windmolen, in 1928 in puin en volledig afgebroken in 1932.
Aan de straat gelegen molenaarswoning van twee bouwlagen onder pannen zadeldak, gebouwd begin jaren 1940 ter vervanging van een oudere woning. Voorgevel met oranjekleurig bakstenen gevelparement en omheind voortuintje. Deels gekasseid rechthoekig erf met gewitte erfgevels; in het derde kwart van de 20ste eeuw vernieuwde stallen en toegevoegde loods.
Maalderij De Smet. Aan de straat links van het huis aangebouwde mechanische maalderij naar verluidt opgericht circa 1925 ter vervanging van de windmolen. Aanvankelijk met armgasmotor als drijfkracht, sinds 1936 met elektrische motor. Bedrijf gestopt in 1990, enkel nog benut voor veevoeder voor eigen gebruik. Bakstenen maalderijgebouw van twee verdiepingen en vijf traveeën onder pannen zadeldak. Straatgevel met hoge poort onder ijzeren I-latei met doorrit naar erf; voorts rechthoekige muuropeningen met betonnen latei en vensters met kleine ijzeren roedeverdeling. Rondbogig gevelnisje voordien met Heilig Antoniusbeeldje, links van laaddeur bovenverdieping. Goed bewaarde maalinrichting met drie koppels stenen (één kunststenen en twee natuurstenen), twee houten steenkisten, houten meelgoten, ijzeren haverpletter. Horizontale ijzeren as, ijzeren raderen met houten handgesneden tanden. Overbrenging met drijfriem. Bewaarde elevator, houten builder met ijzeren kuip, kuismolen en smeedijzeren balans met vrouwenfiguurtje afkomstig van de oude molen, opgehangen aan zolderbalk.
- Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oostvlaanderen, in Kultureel Jaarboek voor de provincie Oostvlaanderen, 1962 Tweede band, 1963, p. 37.
- VANDEPUTTE J.L.Th., De molens van het arrondissement Oudenaarde, Uit hun geschiedenis, Oudenaarde, 1974, p. 111-112.
- VAN HOOLANDT G., Bijdrage tot de geschiedenis van Mater, Mater, 1986, p. 353.