erfgoedobject

Sint-Vincentiuskapel

bouwkundig / landschappelijk element
ID
27930
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/27930

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Sint-Vincentiuskapel
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Sint-Vincentiuskapel
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd cultuurhistorisch landschap Sint-Vincentiuskapel: omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Sint-Vincentiuskapel
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Georiënteerde bedevaartkapel met verheven inplanting op zuidflank van de Kapelleberg, midden een ruim en omhaagd grasperk met enige jonge linden ten noorden. Geen archivalische bronnen omtrent oorsprong, stichters of andere elementen in verband met oprichting. Vroeger enkel koor aanzien als romaans (12de eeuw ?). Jongste restauratie bracht aan het licht dat de eenbeukige kapel met smaller rechthoekig koor structureel geheel tot de romaanse periode teruggaat. Gebruik van Doornikse breuksteen, lokale zandsteen met ijzersteen voor het opgaand metselwerk, naast andere bouwsporen, wijzen daarop. Slechts een archeologisch en verder bouwhistorisch onderzoek kan uitmaken in welke bouwfasen de kapel tot stand kwam.

Oudst bekende vermelding in 1569 als kapel Ten Berghe, onder het patronaat van de abdij van Liessies (Noord-Frankrijk). Volgens archiefgegevens van 1575 een bedevaartkapel toegewijd aan Sint-Vincentius. Herstel in 1597 na verwoesting in 1580. Nog onduidelijkheid over de impact van de werken en veranderingen in de 17de en 18de eeuw. Sprake van vergroting in 1671. Verschillende data voor veranderingswerken in de 18de eeuw. Verhoging van beuk en vervanging van muuropeningen mogelijk gepaard met plaatsing van nieuw portaal (1765). Circa 1900 volgens A. Heins nog een gewitte kapel. Vochtproblemen gaven aanleiding tot werken aan binnenmuren in 1914; in 1927 worden buitengevels volledig gecementeerd met schijnvoegen. Herstelling van daken, toren en volgens gedenksteen binnenin van interieur in 1953. Grondige restauratiebeurt met verwijdering van gevelcementering in 1983-1984 naar ontwerp van architect A. Mas.

De kapel omvat een éénbeukig schip van drie traveeën onder steil leien zadeldak, een lager en smaller rechthoekig koor van twee traveeën met leien zadeldak en in de as tegen koorfront aanleunende kleine en lage rechthoekige sacristie eveneens met leien zadeldakje. Achtzijdig met leien bekleed dakruitertje boven oostbeuktravee; kruis van torenspits heden voorzien van jaartal 1857 en windhaan.

Voorpuntgevel, zuidelijke langsgevel en koor met logge, versneden steunberen, deels of merendeels van/of hersteld met baksteen. Steekbogig westportaal in bij de restauratie vernieuwde rechthoekige hardstenen omlijsting met neuten, imposten en jaartal 1765 op sluitsteen. Keperbogig beeldnisje onder groot spitsbogig westelijke venster met bakstenen dagkanten. Bakstenen topaflijning getuigend van verhoging van kapel. Beuk aan weerszij verlicht door twee verdiepte 18de-eeuwse steekboogvensters. Zuidgevel boven sokkel opgetrokken in baksteen. Smalle romaanse rondboogdeur in zuidelijke koorgevel en spoor van aanzet rondbogig venstertje links van noordelijk koorvenster, vrijgelegd bij laatste restauratie. Gedicht groot spitsbogig oostelijk koorvenster in bakstenen geveltop met resten van vlechtingen. Sacristie volledig in baksteenbouw (17de of 18de eeuw?) slechts geopend met een venster op het zuiden; vernieuwde puntgeveltop met aandak en vlechtingen.

Interieur

Bepleisterd en witgeschilderd kapelinterieur; beuk onder enigszins gedrukt tongewelf; koor onder tongewelf achter verdiepte rondboog op hoekpijlers met lijstkapiteel.

Mobilair

Altaarschilderij op doek uit de 18de eeuw van Sint-Vincentius voor Onze-Lieve-Vrouw met Kind. Naïef volks schilderij uit de 19de eeuw met afbeelding van Sint-Vincentius naast zes kleine taferelen uit zijn leven als martelaar.

Gepolychromeerd 16de-eeuws houten beeld van Sint-Antonius abt; gepolychromeerd 17de-eeuws houten Sint-Vincentiusbeeld. Fraai 18de-eeuws houten portiekaltaar met zijvleugels, verrijkt met bladgoudversiering en gepolychromeerd stucwerk. 18de-eeuwse kerkmeestersbank. Twee gekleurde koorglasramen van 1920 gesigneerd F.P. Colpaert. Exvoto's van was en hout uit de 19de en 20ste eeuw verzameld aan twee lijsten.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Oost-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, Archief.
  • DE DEKEN C., Bijdrage tot de Geschiedenis van de Kapel Sint Vincentius te Maarke-Kerkem, Maarkedal, 1985.
  • DEVOS P., De Sint-Vincentiuskapel te Maarke, Monumenten en Landschappen (9), 1997, p. 49-51.
  • DEWOLF P., Architectuurgids Zuid-Oost-Vlaanderen. Romaanse bouwkunst (1000-1225), Zottegem, s.d., p. 80.
  • MUREZ J., Maarke-Kerkem en de St.-Vincentiuskapel, in Oost-Vlaanderen, VI, 3, 1957, p. 57-58.
  • VANDENBUSSCHE-VAN DEN KERCKHOVE C., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie Oost-Vlaanderen, Kanton Oudenaarde, Brussel, 1978, p. 20-21.

Bron: VERBEECK M. & TACK A. 1998: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Kanton Oudenaarde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Vincentiuskapel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/27930 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.