erfgoedobject

Hof ten Hove met watermolen

bouwkundig element
ID
28461
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/28461

Juridische gevolgen

Beschrijving

Hoeve zogenaamd "Hof ten Hove", vroegere heerlijkheid en leenhof zogenaamd "Goet ten Hove" waarvan oudste vermelding met watermolen in 1543. Nochtans in oorsprong wellicht oudere, vroegere site met walgrachten aan de Beiaardbeek; omvatte een opperhof voorafgegaan door neerhof met rechte toegangsdreef tot aan de kerk. De verdwenen cirkelvormige omgrachting van het opperhof bezat wellicht een breedte van 10 à 15 meter met een onderbreking aan de noordzijde voor de toegang vanaf het neerhof. Midden 19de-eeuwse cartografische bronnen laten aan de oostkant van het neerhof ook nog resten van grachten zien. Het circulaire opperhof vertoonde een aarden ophoging van 2 à 3 meter hoogte; op grond onder meer van deze elementen werd een oorsprong van de site als castrale motte voor mogelijk gehouden. De ophoging werd circa 1993 echter afgegraven voor de oprichting van voederopslagplaatsen. Volgens een recente archeologische studie is de identificatie van de site als castrale motte echter twijfelachtig en is ze eerder te beschouwen als een "moated site". Als omgrachte site naast de kerk van Zulzeke weergegeven op de kaart van het Land van Aalst door J. Horenhault van 15(9)6. Als "'t hoff te Hove" aangeduid op de kaart van het Land van Aalst in A. Sanderus. Flandria Illustrata van 1641-44. Een document van 1734 zou melding maken binnen de heerlijkheid ten Hove te Zulzeke van een kasteel met nederhof en watermolen. Waarschijnlijk was het kasteel eind 18de eeuw verdwenen.

Grote semi-gesloten hoeve, gelegen achter de kerk (ten oosten) en naast de Beiaardbeek (ten westen) met kerkwegel ten noorden; rechte gekasseide toegangsdreef afgeboord door wilgen. Gewitte bakstenen hoevegebouwen rondom ruim rechthoekige gekasseid erf.

Ten oosten, overzolderde rechthoekige toegangspoort met doorrit onder pannen zadeldak; rechts zijdelings palend aan het boerenhuis, links met wagenhuis onder lessenaarsdak. Lisenen en twee houten ankers binnenin de doorrit. Boerenhuis van zeven traveeën onder zadeldak (pannen); sporen van kleinere puntgevel met vlechtingen in noord-zijgevel getuigend van aanvankelijk smallere en lagere kern uit 16de, 17de en 18de eeuw. Naar verluidt voorheen jaartal 1771 op steen binnenin schouw, mogelijk herinnerend aan een verbouwing. Erfgevel met per twee gegroepeerde rechthoekige vensters met zandstenen negblokken, latei met druiplijst en sponning met luikduimen, doch recent houtwerk; ankers met kram en krul en houten daklijst onder korte dakoverstek. Lagere rechthoekige deur. Getralied zoldervenster gevat in zandsteen in zijpuntgevel van oude kern. Straatgevel met enigszins aangepaste haast vierkante vensters en een rechthoekige hardstenen deuromlijsting (19de eeuw ?) onder kroonlijst. Tweedelige overwelfde huiskelder; in woonkamer, behouden balklaag met versierde zware moerbalk op stenen console en brede gesinterde bakstenen haard met haardbalk; bepleisterde zoldering in de "beste kamer".

Ten westen, hoge dubbele dwarsschuur; beide korfboogpoorten met blind boogveld. Ten noorden, vleugel met stallen achter mestvaalt. Erfgevel met twee puntvormige houten zolderlaadvensters.

Ten zuiden, lage en ondiepe vleugel met stallen onder pannen lessenaarsdak. Erfgevel geritmeerd door lisenen en gebogen staldeuren.

Achter zuidoostelijke erfhoek en links van toegangspoort, afzonderlijk staand voormalig bakhuis. Grotendeels gewit rechthoekige bakstenen gebouw met pannen zadeldak tussen aandaken met vlechtingen en met schouderstukken op geprofileerde natuurstenen console. Jaartal 1737 in latei van houten deuromlijsting middenin voorpuntgevel; kruisvormige topanker. In beide zijgevels een half dichtgemetst houten bolkozijn, links met houten tralies en luik. Bewaarde haard met ovenluik doch oven gesloopt.

Ten zuidwesten, op het achtererf en aan de Beiaardbeek staande resten van de watermolen "ten Hove". Voormalige korenwatermolen van het bovenslagradtype, naar verluidt nog in bedrijf na de Eerste Wereldoorlog. Technische installatie verwijderd in midden 20ste eeuw. Heden in gebruik als runderstal. Eenvoudig rechthoekige bakstenen molenhuis onder pannen zadeldak, beschaduwd door een linde. Sporen van heropgemetste delen, namelijk watergevel, en van gedichte kleine vensters. Voorpuntgevel met brede poort onder houten latei en in houten raam gevat zolderluik onder verdiept rondboogveld. Bakstenen boogbrug over de beek en afgebrokkelde strekdam.

  • DE DECKER S., Vanuit de hoogte. Een vergelijkende studie van de inplanting van castrale mottes in de provincie Oost-Vlaanderen, Rijksuniversiteit Gent, 1998 (onuitgegeven licentiaatsverhandeling).
  • DE KEYZER B., De Lange Weg naar Kluisbergen, Bijdrage tot de historie van Kluisbergen: Bergen - Ruien - Kwaremont - Zulzeke, I, s.l., 1978, p. 271-272, 312.
  • VANDEPUTTE J.L.TH., De molens van het arrondissement Oudenaarde, Uit hun geschiedenis, Oudenaarde, 1974, p. 137-138.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K., TACK A. & VERBEECK M. 1998: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Kanton Ronse, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Tack, Anja
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hof ten Hove met watermolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/28461 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Gemeente Kluisbergen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.