Graan- en bloemwatermolen zogenaamd "Bre(e)mbosmolen". De enige bewaarde molen van de vroegere tien watermolens in Ronse. Gelegen in een bebost en heuvelachtig gebied aan de Molenbeek. Bij de molen ligt een spaarvijver van circa 4 are aansluitend op de bovenloop, een kunstmatige afleiding van de eigenlijke Molenbeek, met afzonderlijke sluizen.

Historiek

De molen wordt reeds vermeld in de penningkohieren van 1577. Vermoedelijk deed de molen tot in de 19de eeuw ook diens als schorsmolen voor eikenschors ten behoeve van leerlooiers. De maalderij is buiten gebruik sedert 1962. In 1946 werd een villa gebouwd op de plaats van het molenaarshuis.

Op de kabinetskaart van de Ferraris ligt de watermolen bij een brug over de Molenbeek tussen de gehuchten Beembos en ten Hulle, aan de rand van het Muziekbos. Op de Atlas der Buurtwegen ligt ten noordoosten van de molen het volledig omwalde molenhuis midden in de spaarvijver. De molen zelf was toegankelijk via meerdere voetwegen ten noordoosten en zuidwesten die aantakten op de hoofdbaan en de molen verbonden met de omliggende gehuchten. Bij de molen lag een boomgaard. Langs de Molenbeek lagen percelen grasland, de overige gronden waren akkerland. Begin 20ste eeuw werd langs de Molenbeek een textielbedrijf opgericht naast de Braambosmolen. In de tweede helft van de 20ste eeuw nam ook in de rest van de vallei bij de molen de bebouwing toe. De boomgaard verdween en het perceel werd omgevormd naar weiland.

Beschrijving

Bouwkundig erfgoed

Op basis van inventarisatie uitgevoerd in 1998:

Ten noordoosten op het erf gelegen maalderij met bakstenen voorgevel van vier traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (pannen), vermoedelijk uit de eerste helft van de 19de eeuw. Links naast maalderij, paarden- en varkensstal. Twee licht getoogde deuren en rechthoekige vensters met vernieuwd houtwerk en dorpels. Laadluik boven deur van paardenstal. Links zijaanbouwsel (w.c.) met twee rechthoekige deurtjes onder lessenaarsdak. Vervallen bovenslagrad met waterwiel van 1942 beschaduwd door een oude taxus baccata. Geul van waterwiel van natuursteen.

Interieur. Van het maalwerk is nog aanwezig: driehoekig opgemetselde asput, gietijzeren aandrijfwerk, twee koppels maalstenen, buil, graankuiser, Jacobsladder, galg en steenreep, haverbreker en sleepluiwerk met riem. Ook nog houten scherm ter beveiliging van de aandrijfwielen van verdwenen motor en weegschaal.

Ten zuidwesten en tegenover de maalderij gelegen voormalig dienstgebouw (schuur en stallen), thans woonhuis. Bakstenen gebouw van twee bouwlagen onder zadeldak (eternietpannen) met rechthoekige muuropeningen, houtwerk vervangen. Rechts aansluitend gedeelte met schuur en stallen, met gebogen poort.

Omgeving

Vandaag ligt de watermolen nog steeds omringd door weilanden. De grachten rond het voormalige molenhuis zijn intact. Bij de watermolen zorgt een taxus voor beschutting van het molenrad. De toegang tot de watermolen volgt het tracé van de historische voetweg en loopt ten noordoosten van de molen verder als onverharde weg. De Molenbeek wordt geflankeerd door bomen en struiken en vormt een groen lint in het landschap. Ook de kunstmatige molenloop is nog aanwezig.

• Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
• Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
• Kaart van België, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1928-1950, schaal 1:20.000.
• Kaart van België, Militair Geografisch Instituut, uitgegeven in 1949-1970, schaal 1:25.000.

Graan- en bloemwatermolen zogenaamd "Bre(e)mbosmolen". Enige bewaarde molen van de vroegere tien watermolens in Ronse. Gelegen in een bebost en heuvelachtig gebied aan de Molenbeek, spaarvijver van circa 4 are (zie nummer 11), aansluitend op de bovenloop, een kunstmatige afleiding van de eigenlijke Molenbeek, met afzonderlijke sluizen. Molen reeds vermeld in de penningkohieren van 1577. Vermoedelijk tot in de 19de eeuw ook schorsmolen voor eikenschors ten behoeve van leerlooiers. Maalderij buiten gebruik sedert 1962.

Ten noordoosten op het erf gelegen maalderij met bakstenen voorgevel van vier traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (pannen), vermoedelijk uit de eerste helft van de 19de eeuw. Links naast maalderij, paarden- en varkensstal. Twee licht getoogde deuren en rechthoekige vensters met vernieuwd houtwerk en dorpels. Laadluik boven deur van paardenstal. Links zijaanbouwsel (w.c.) met twee rechthoekige deurtjes onder lessenaarsdak. Vervallen bovenslagrad met waterwiel van 1942 beschaduwd door een oude taxus baccata. Geul van waterwiel van natuursteen.

Interieur. Van het maalwerk is nog aanwezig: driehoekig opgemetselde asput, gietijzeren aandrijfwerk, twee koppels maalstenen, buil, graankuiser, Jacobsladder, galg en steenreep, haverbreker en sleepluiwerk met riem. Ook nog houten scherm ter beveiliging van de aandrijfwielen van verdwenen motor en weegschaal.

Ten zuidwesten en tegenover de maalderij gelegen voormalig dienstgebouw (schuur en stallen), thans woonhuis. Bakstenen gebouw van twee bouwlagen onder zadeldak (eternietpannen) met rechthoekige muuropeningen, houtwerk vervangen. Rechts aansluitend gedeelte met schuur en stallen, met gebogen poort.