Georiënteerde, neogotische kruisbasiliek, omgeven door parking en groenaanleg, ter plaatse van het voormalige kerkhof.
HISTORIEK
Oprichting van de parochie in 1873, gevolgd door de bouw van een voorlopige kerk. Als patroonheilige werd gekozen voor Alfonsius de Liguori, een Italiaanse volksprediker en theoloog uit Napels (°1696 - †1787).
Bouw van de definitieve kerk in de periode 1877-1879, naar ontwerp van de provinciale architect L. Blomme van 1876. Wegens beperkte financiële middelen werd baksteen aangevoerd uit de plaatselijke steenbakkerij van het gehucht Kwade Plas en werd nagenoeg geen natuursteen gebruikt. Meubilair grotendeels geschonken door barones Eulalie de Terwagne, tweede echtgenote van Florent Geelhand, toenmalige bewoners van het "Moretuskasteel" modo "Ten Bos", Liersesteenweg nummer 242.
Bouw van een nieuw hoogkoor en zijkoren in 1951-1952; tegelijkertijd werden de zijbeuken vergroot.
BESCHRIJVING
De plattegrond ontvouwt heden een driebeukige kruisbasiliek met vierkante toren in de zuidwesthoek, schip van vijf traveeën, transept van één travee met vlakke sluiting en koor van twee rechte traveeën en vlakke sluiting, geflankeerd door halfronde zijkoren. Sacristie ten noordoosten Overwegend sobere baksteenbouw onder leien zadel- en lessenaarsdaken. Westpuntgevel gemarkeerd door gedenksteen voor de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog; beeld van de patroonheilige onder neogotisch baldakijn (J. Maes, 1944), spitsbogig drielicht en roosvenster; flankerende toren rechts met aanleunend polygonaal traptorentje, vier geledingen onder ingesnoerde naaldspits (leien). Rechthoekige deur in spitsboogportaal met gedenkstenen verwijzend naar de bouwheer; bekronend spitsboogvenster en hogerop gekoppelde spitsbogige galmgaten.
Schip, transept en koor verlicht door spitsbogige één- of tweelichten en oculi; zijbeuken geritmeerd door steunberen. Tegen het koor gedenkteken voor de "slachtoffers van het Duitsche wetenschapsmisbruik V1".
Interieur
Bepleisterd en beschilderd interieur met spitsboogarcade op pijlers. Schip met houten spitstongewelf met steekkappen en gordelbogen neerkomend op halfzuiltjes met acanthusbladkapiteeltjes; houten kruisribgewelven in de zijbeuken.
Mobilair
Beeldhouwwerk: Heilige Jozef met Kind, gesigneerd De Boeck en Van Wint 1888, gepolychromeerd hout; gepolychromeerde houten beelden van Heilige Isidorus landman en Heilige Alfonsius de Liguori, tweede helft van de 19de eeuw.
Meubilair: neogotische retabelaltaren, witte steen, vierde kwart van de 19de eeuw; hoofdaltaar vervaardigd door de beeldhouwers van het Gentse Sint-Lucasinstituut; links zij-altaar door beeldhouwer Claes uit Borgerhout; rechts zij-altaar door De Boeck en Van Wint. Neogotische preekstoel met op de kuip afbeelding van de vier evangelisten, witte steen, vierde kwart van de 19de eeuw, dezelfde beeldhouwers als het hoofdaltaar. Neogotische biechtstoelen.
- Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten & Landschappen, Cel Monumenten en Landschappen Brussel, Archief Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, plannen kerk van Sint-Alfonsius de Liguori te Heist-op-den-Berg.
- HERTELEER L., Geschiedenis van Heist-op-den-Berg 1795-1976, Heist-op-den-Berg, 1986, p. 88-93.
- JANSEN J., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische Bedehuizen. Provincie Antwerpen. Kanton Heist-op-den-Berg, Brussel, 1973, p. 22.
- WELTERS P., Beknopt overzicht van de kerken van Heist-op-den-Berg, Heist-op-den-Berg, 1992, p. 28-29.