erfgoedobject

Sint-Franciscus Xaveriusziekenhuis

bouwkundig element
ID
29735
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/29735

Juridische gevolgen

Beschrijving

Sint-Franciscus Xaveriusziekenhuis. Complex palend, ten noorden aan de Spaanse Loskaai, ten westen aan de Spanjaardstraat, ten zuiden aan de Woensdagmarkt en ten oosten aan het Krom Genthof.

In 1807 vestigen een aantal zwartzusters zich aan de Woensdagmarkt om zich toe te leggen op thuiszorg en -verpleging. In 1927 werd een eerste stap gezet om een kliniek op te richten.

1927: inrichting van het huis Oosterlingenplein nummer 1, palend aan het klooster en sedert 1856 eigendom van de congregatie, als kliniek onder de bescherming van de heilige Franciscus Xaverius.

1929: aankoop van het huis "De Clerck" Spanjaardstraat nummer 18. Tussen dit huis en de Oosterlingenplaats was er geen verbinding, tenzij langs de binnentuin.

1947: aankoop van het huis Spanjaardstraat nummer 12. 1948: na de aankoop van het hoekhuis de la Torre, eertijds zetel van de "Schamele Arme" en het "Rode Kruis", werd de ingangsdeur van dit huis de nieuwe ingang van de Zwartzusterkliniek. Langs de hofmuur van het eigendom Fraeys wordt een gang gebouwd om bij onguur weer de verplaatsingen van het onderhouds- en keukenpersoneel en van de verpleegzusters aangenamer te maken.

1959: afbraak van het bakermatgebouw op het Oosterlingenplein en van de nog niet in gebruik genomen huisjes van Oosterlingenplein en Spaanse Loskaai. Aankoop van Spanjaardstraat nummer 14.

1961: aanvang grote nieuwbouwwerken op de hoek van de Spaanse Loskaai en het Oosterlingenplein.

1963: opening van de nieuwe vleugel op de hoek Oosterlingenplein en Spaanse Loskaai. De toegang kwam op de plaats van de renaissancepoort de la Torre.

1966: afbreken van het huis Fraeys, Spanjaardstraat nummer 14. 1969: bouw van de nieuwe kapel. 1973: inname van Spanjaardstraat nummer 12 door de administratie van de kliniek, met verbinding naar het nieuw gebouw, gelegen op de plaats van het vroegere huis Fraeys.

1976: aankoop van het huis de la Torre, Spanjaardstraat nummer 16. 1980-84: nieuwbouwproject aan de Spanjaardstraat (nummer 16 ) 1985: omvangrijke verbouwingswerken van de nummers 14, 16, 18 en 20 en talrijke verfraaiingen op de begane grond van de thans "oude" hoekvleugel Spaanse Loskaai-Oosterlingenplein.

Lijstgevel op de Spaanse Loskaai. Oorspronkelijk poortgebouw bij hoekpand. In 1868 naar ontwerp van architect I. Alleweireldt (Brugge) gebouwd in opdracht van de Engelsman R. Galway. Een symmetrisch opgebouwde lijstgevel van vier traveeën in Franse Second Empire; in de eerste en de vierde travee een rondboogpoort, de ene bedoeld als koestdoorgang, de andere als toegang tot het woonhuis op de hoek. Afgewerkt met een balustrade, bekroond met vaasornamenten. Huidig uitzicht van vier traveeën resultaat van verbouwing van 1874 in opdracht van Smith-Sligo, toen opgetrokken tot drie bouwlagen, ordonnantie van begane grond bleef behouden; één poort werd gesupprimeerd en op de tweede bouwlaag kwam een balkon over de gehele gevelbreedte. Thans bepleisterde en beige beschilderde lijstgevel boven een arduinen opengewerkte plint. Linker en rechter travee uitgewerkt als risaliet. Ordonnerende kordons, ijzeren balkon en kroonlijst met tandlijst. Begane grond: lichtgetoogde vensters in geprofileerde omlijsting met volutevormige tuiten en zware sluitsteen. Bovenvensters rechthoekig in geprofileerde omlijsting. Verzorgd 19de-eeuws houtwerk.

Nieuwbouwvleugel aan Spaanse Loskaai van 1959-61 vervangt onder meer het bakermat gebouw aan het Oosterlingenplein. Gele bakstenen constructie van vijftien traveeën en vier bouwlagen onder leien mansardedak.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, cel Monumenten en Landschappen, archief, dossier 1851.
  • Stadsarchief Brugge, Bouwvergunningen, nr. 48/1870.
  • DEVLIEGHER L. 1975: De huizen van Brugge, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen 2-3, Tielt, 367-369 en 446-447.
  • ESTHER J., VANDEWALLE A., VAN RENYNGHE DE VOXVRIE G., VERMEERSCH L. 1985: Het Sint Franciscus Xaverieurziekenhuis. Ziekenzorg in het Spaans kwartier te Brugge. Een initiatief van de Zwartzusters van Bethel, Brugge.

Bron: GILTÉ S. & VANWALLEGHEM A. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Brugge, Oudste kern, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 18nA Noord, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Franciscus Xaveriusziekenhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/29735 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.