Teksten van Kapel- en etagelinde bij kruispunt

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300021

Kapel- en etagelinde bij kruispunt (besch) ()

De etagelinde staat in een vrij open landschap, een historische kouter ten zuiden van Nukerke, op een kruispunt van voetwegen. Het eerste pad verbindt de Oude Heerweg (oude verbinding tussen Oudenaarde en Ronse die minstens uit de Late Middeleeuwen dateert) met herberg ‘In de Sterre’ in de Pontstraat. Het tweede pad, een kerkweg, verbindt de straat Mere met Lindeke, waardoor de Gemeenteschool met de dorpskern verbonden is.

Op de kaart van Villaret (1745) is de kerkweg op de kaart aangegeven, de verbinding tussen Oude Heerweg (Grand Chemin) en de Pontstraat staat er niet op. De Ferrariskaart (1778) toont een gelijkaardige situatie. Een kaart bij het Landboek van Nukerke uit 1771 toont een weergave van de paden ten zuiden van de dorpskern van Nukerke zoals ze nu op het terrein aanwezig zijn. Er staan evenwel geen solitaire bomen op deze kaart. De kaarten vanaf de Atlas der Buurtwegen (1841) registreren beide wegen. Op de Atlas der Buurtwegen wordt de kapel- en etagelinde bij het kruispunt van beide paden als boom (groen punt) weergegeven. De topografische kaarten uit 1862 en 1884 vermelden het toponiem ‘Tilleul’ zonder puntweergave. De kaart van 1910 vermeldt eveneens het toponiem ‘Tilleul’ maar geeft ook een puntweergave van de boom. De kaarten uit 1960 en 1999 noteren het toponiem ‘De Linde’ én een cartografische weergave van een merkwaardige boom.

Op de topografische kaarten uit de 19de en 20ste eeuw wordt de boom vermeld, wat wijst op het groot belang ervan en de functie als ontmoetingsplek. Kerkgangers ontmoetten elkaar aan de linde. Verliefde koppeltjes spraken op deze plek af. Jarenlang werd in de dorpsschool over de linde onderwezen. Aan deze linde wordt reeds lang een kapelletje aan Onze-Lieve-Vrouw gewijd opgehangen, een gebruik dat vaak voorkomt bij linde en teruggaat op pre- christelijke boomvereringen.

De solitaire boom heeft een bakenfunctie door zijn centrale ligging in het open landbouwgebied. Deze context staat onder druk. Een groot deel van de kouter is in het laatste kwart van de 20ste eeuw aangesneden door bebouwing. Het westelijk deel van de kouter, richting de N60, is verkaveld. In het oosten ligt een begraafplaats.

  • Atlas der Buurtwegen Provincie Oost-Vlaanderen, opgesteld tussen 1843 en 1852, schaal 1:2500.
  • Atlas Cadastral parcellaire de la Belgique, Philippe-Christian Popp, uitgegeven in 1842-1879, schaal 1:5000.
  • Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Eerste editie, Krijgsdepot, uitgegeven in 1865-1880, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Tweede editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1880-1884, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1889-1900, schaal 1:20.000.
  • Kaart van België, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1928-1950, schaal 1:20.000.
  • Kaart van België, Militair Geografisch Instituut, uitgegeven in 1949-1970, schaal 1:25.000.
  • Topografische basiskaart numerieke reeks, Nationaal Geografisch Instituut, uitgegeven in 1999, schaal 1:10.000.
  • HIMPE K. 2017: Etagebomen in Vlaanderen, criterianota, Agentschap Onroerend Erfgoed, 31.
  • VAN DEN ABEELE H. 2006: Aan ’t Lindeke [online], http://blog.seniorennet.be/nukerke/archief.php?ID=198131 (geraadpleegd op 16 november 2017).
  • VUYLSTEKE M. 2001: Het Landboek van Nukerke, Businarias 5.1, 19-21.

Auteurs:  Van der Linden, Geert; Vanmaele, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Van der Linden G. & Vanmaele N. 2017: Kapel- en etagelinde bij kruispunt [online], https://id.erfgoed.net/teksten/203902 (geraadpleegd op ).


Oude etagelinde bij kruispunt ()

Bij een kruispunt van voetwegen staat een oude lindeboom. Hij wordt onderhouden als gekandelaarde boom maar vertoont de kenmerken van een in etages geleide boom. De Hollandse linde bestaat uit een onderste krans met zware afgezette gesteltakken, een tussenetage en een doorgaande stam met op het einde een bol. Aan de stam is een kleine boomkapel bevestigd.

Op de kabinetskaart van de Ferraris is er ter hoogte van de linde nog geen kruispunt.

Dit kruispunt is voor het eerst zichtbaar op de Atlas der buurtwegen (ca 1843-1852). Ter hoogte van de lindeboom staat een stip weergegeven. Vermoedelijk stond de boom er dus toen al.

Op de de militaire topografische kaart van het Krijgsdepot uit 1862 staat de vermelding 'Tilleul' in de buurt van de locatie van de linde. De linde zelf staat op deze kaart echter niet aangeduid en wordt pas voor het eerst topografische afgebeeld op de militaire topografische kaart uit 1910.

  • De Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden van Jozef Jean François de Ferraris, opgesteld tussen 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000. Koninklijke Bibliotheek van België, http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html.
  • Atlas der Buurtwegen Provincie Oost-Vlaanderen, opgesteld tussen 1843 en 1852, schaal 1:2500, digitaal geraadpleegd op http://www.gisoost.be/ATLASBW/ (2 februari 2015)
  • Topografische kaarten van België, Krijgsdepot: Eerste editie uitgegeven tussen 1865-1880, schaal 1:20.000. Herziening, Militair Cartografisch Instituut: tweede uitgave, 1880-1884, derde uitgave 1889-1900 en herziening derde uitgave 1900-1930, schaal 1:20.000. (Lemoine-Isabeau, 1988)

Auteurs:  Kinnaer, Anse; Van der Linden, Geert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Kinnaer A. & Van der Linden G. 2014: Kapel- en etagelinde bij kruispunt [online], https://id.erfgoed.net/teksten/166994 (geraadpleegd op ).