De afleidingsvaart of het omleidingskanaal van de Nete werd in 1860 gegraven ten westen van Lier. De afleidingsvaart wordt afgezoomd door een bebost talud of een bomenrij en het jaagpad.

Historiek

Na de afschaffing van Lier als vestingstad in 1803 en de definitieve toelating tot ontmanteling van de verdedigingswerken in 1851 werden de Lierse vesten genivelleerd, de grachten werden uitgediept en in 1853 werden de eerste wandelwegen en beplantingen uitgevoerd op de resten van de 15de-eeuwse omwalling. De Kleine Nete werd in 1839 gekanaliseerd. De afleidingsvaart van de Nete werd in 1860 gegraven ten westen van de stad op de locatie van de buitenste stadsomwalling. Deze omwalling werd op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) en de kaart van Vandermaelen (1846-1854) weergegeven als een omgrachting afgezoomd met bomenrijen. Tijdens het derde kwart van de 19de eeuw werd een brug over de afleidingsvaart aangelegd ter hoogte van de Frederik Peltzerstraat en ter hoogte van de monding van het afleidingskanaal.

Beschrijving

Lier bevindt zich aan de samenvloeiing van de Grote en de Kleine Nete. De Kleine Nete doorkruist de stad, terwijl de Grote Nete de stadskern aan de zuidoostelijke zijde begrenst. De afleidingsvaart vormt de noordwestelijke begrenzing. De afleidingsvaart wordt afgezoomd door een bebost talud of een bomenrij en het jaagpad. De beplanting bestaat volgens de Biologische Waarderingskaart (versie 2, 1997-2010) uit vochtig wilgenstruweel, nitrofiel alluviaal elzenbos of essen-olmenbos, gemengd loofhout en rietvegetatie

Ter hoogte van de monding van de afleidingsvaart bevindt zich een stuwbrug met drie doorlaatopeningen, omstreeks 1880 gebouwd met gebruik van baksteen en natuursteen voor de halfronde pijlers, dekstenen, hoek- of negblokken in de bruggenhoofden en de ontlastingsbogen. De brugbekleding bestaat uit kasseisteen en smeedijzeren brugleuningen. De ophaalmechanismen zijn verwijderd.

Langs de Stadsvest, een beboomde wandelweg aangelegd rond de stad in het derde kwart van de 19de eeuw op de voormalige stadsvesten, bevindt zich het sashuis Groot Spui. Dit werd tussen 1508 en 1516 gebouwd onder leiding van Anthonis I, Anthonis II en Rombout II Keldermans naar aanleiding van het graven van een verbinding tussen de Grote en de Kleine Nete in 1426. Dit sashuis had een dubbele functie, namelijk de bescherming van de mechaniek voor de regeling van de waterstand in de Kleine Nete en de versterking. Het betreft een verankerd gebouw op een rechthoekige plattegrond, opgetrokken in traditionele bak- en zandsteenstijl, in 1983-1987 gerestaureerd naar ontwerp van R. De Bruyn. Ten noorden van het sashuis is nog een bunker van de KW-linie (1939-1940) bewaard. Deze bestaat uit een constructie van gewapend beton met deels bewaarde camouflage, namelijk beschildering met imitatiebaksteen en deur.

Langs de Stadsvest, nabij de Antwerpsestraat, bevindt zich het borstbeeld van de advocaat en letterkundige Tony (Anton) Bergmann (1835-1874), vervaardigd door de Antwerpse beeldhouwer Frans Joris in 1898. Onder aan de sokkel van rood graniet van dit bronzen borstbeeld bevinden zich bronzen beelden van Bertha en Ernest uit het boek ‘Ernest Staas, advocaat’ en een bloementak naar ontwerp van Lodewijk Van Boeckel. Meer zuidwaarts staat het standbeeld van de geschiedkundige Jan Baptist (1801-1886), in 1897 opgesteld door de stad op het Kardinaal Mercierplein. Omstreeks 1923 werd het naar deze locatie overgebracht. Het monumentale bronzen beeld op een arduinen sokkel werd ontworpen door J.F. De Vriendt en uitgevoerd door steenhouwer E. Vandenbrande en bronsgieterij Gebroeders Van Aerschot van Leuven.

Eveneens langs de Stadsvest, ter hoogte van de Mechelsestraat, is de bakstenen kapel op rechthoekige plattegrond onder een afgeknot, overkragend zadeldak met ijzeren kruis gesitueerd. De kapel heeft rondbogige muuropeningen en een achtergevel met hoekpilasters en muurvlechtingen. De gevelsteen geeft het jaartal 1948 weer. De kapel met sober interieur met het (later verdwenen) houten beeld van de Heilige Rita door F. Rooms werd in 1948 naar ontwerp van R. De Bruyn gebouwd ter nagedachtenis van de Lierse politieke gevangenen.

In het verlengde van de Begijnhofstraat bevindt zich het gedenkteken Den Engel, naar ontwerp van beeldhouwer Arthur Dupon. De Nationale Strijdersbond in Lier richtte in 1920 een fonds op voor een monument ter nagedachtenis van de gesneuvelden van 1914-1918. Koningin Elisabeth stond model voor het gelaat van de Nike, godin van de overwinning. Onthuld omstreeks 1927 op de Hoge Brug aan de Vismarkt (een plaats die zwaar te lijden had gehad onder de bombardementen) werd het gedenkteken vanaf 1967 opgesteld op een nieuwe hardstenen onderbouw op het einde van de Begijnhofstraat. Links en rechts zijn drie bronzen plakkaten met opschrift van de namen van gesneuvelden van beide wereldoorlogen zichtbaar.