Teksten van Restant van het herenboerenparkje Schorboshoeve

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300063

Vaststelling 2015 ()

Tussen de 13de-18de eeuw behoorde de Schorboshoeve met landerijen tot het grondbezit van het benedictinessenklooster van Nonnemielen. De twee sites lagen op amper 1,5 km van elkaar. Een rechte inrit en aansluitende holle wegen (Kelsbeek genaamd) zorgden voor het lokale verkeer tussen abdij en hoeve (Villaretkaart 1741). De aanleg van de Diestersteenweg in de eerste helft van de 19de eeuw doorbrak de ruimtelijke verbondenheid, nadat de abdij en hoeve door hun gedwongen verkoop op het einde van de 18de eeuw in handen van verschillende eigenaars waren gekomen. Sedertdien is het privébezit. De inrit van het gesloten complex met binnenkoer sloot op de Diestersteenweg aan, terwijl de rechtstreekse verbinding met de holle weg Kelsbeek ten westen van de steenweg verloren ging.

De nieuwe ruimtelijke configuratie veranderde ook de inrichting van de hoeve en omgeving. Tegen 1871 lag een ommuurde rechthoekige moestuin en een grote boomgaard ten noorden van de gebouwen en was de watertoevoer vanuit de Kelsbeek rechtgetrokken. Ten westen van de gebouwen lag een parkperceel, begrensd door een haag langs de steenweg.

Nu begeleidt een bomengroep de gebogen oprit naar het huis, uit het begin van de 20ste eeuw. Een haag van eenstijlige meidoorn (Crataegus monogyna) vormt de begrenzing tussen de uitgedunde hoogstamboomgaard en de straat. Hoge, vierkante hekpijlers met uitspringende ring en sokkel van baksteen en een deksteen van blauwe hardsteen markeren de inrit. Het groen geschilderde inrijhek van smeedijzer heeft vierkante stijlen, makelaar en onderling met krulwerk verbonden spijlen ter hoogte van de onder, tussen- en bovenregel.

In de bomengroep: Amerikaanse eik (Quercus rubra), gewone beuk (Fagus sylvatica), Italiaanse populier (Populus nigra ’Italica’), zomereik (Quercus robur) en een groepje van drie exemplaren zuilvormige zomereik (Quercus robur ‘Fastigiata’). Als hoogstamfruit blijven over zoete kers, pruim en een okkernoot.

  • Carte topographique de la partie de la Belgique comprise entre Gand et Tournay, Maestricht et Liège, levée par Villaret, Ingénieur du Roi, 1748, Institut National de l’Information Géographique et Forestière, Saint-Mandé (France), schaal 1:14.400, kaartblad 37.
  • Gereduceerde Kadasterkaart van België, Krijgsdepot, uitgegeven tussen 1845-1855, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Eerste editie, Krijgsdepot, uitgegeven in 1865-1880, schaal 1:20.000, kaartblad 33/2-3, 1871.
  • Kaart van België, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1928-1950, schaal 1:20.000, kaartblad 33/2-3, 1932 en 1934.
  • MARTENS J. & ZOETE A. 1971: Regestenlijst der oorkonden van de Benedictinessenabdij te Nonnemielen bij Sint-Truiden, Rijksarchief te Hasselt: Inventarissen 12, Brussel.
  • BONGAERTS J. s.d.: Abdij Nonnemielen Sint-Truiden, s.l., 41, 57.

Bron: DE MAEGD C. & VAN DEN BOSSCHE H. 2003: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Limburg. Deel 1: Gingelom, Halen, Herk-de-Stad, Nieuwerkerken, Sint-Truiden, Brussel, Agentschap RO-Vlaanderen. Onroerend Erfgoed.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; van den Bossche, Herman
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Restant van het herenboerenparkje Schorboshoeve [online], https://id.erfgoed.net/teksten/182445 (geraadpleegd op ).


Cahier 8 (2003) ()

Restant van een herenboerenparkje uit het einde van de 19de eeuw, bij de voormalige pachthoeve ‘Scorbos’, afhankelijkheid van de abdij van Nonnemielen.

Vòòr de steenweg bestond, verbond een buurtweg de hoeve met de abdij, zoals de Atlas der Buurtwegen (1844) aantoont. Schorbos was toen een gesloten complex met binnenkoer dat ten gevolge van de Franse revolutie verkocht was en enkele jaren later verworven werd door de voormalige koorzuster Margaretha de Musiel. Sedertdien is het privébezit.

Op de Dépot-kaart (opname 1871, uitgave 1877) heeft de ‘Ferme Schorrebosch’ een ommuurde rechthoekige moestuin en een grote boomgaard ten noorden van de gebouwen en vertrekt er van de eveneens ten noorden lopende Kelsbeek een recht kanaal, eindigend op ronde waterbekkens. Ten westen van de gebouwen ligt een parkperceel, begrensd door de steenweg en de dreef in de richting van het ten zuidwesten gelegen Nonnemielen.

Nu begeleidt een bomengroep de gebogen oprit naar het huis, uit het begin van de 19de eeuw. Een haag van eenstijlige meidoorn (Crataegus monogyna) vormt de begrenzing tussen de fruitweide en de straat. Hoge, vierkante hekpijlers met uitspringende ring en sokkel van baksteen en een deksteen van blauwe hardsteen markeren de inrit. Het groen geschilderde inrijhek van smeedijzer heeft vierkante stijlen, makelaar en onderling met krulwerk verbonden spijlen ter hoogte van de onder, tussen- en boven­regel.

In de bomengroep: Amerikaanse eik (Quercus rubra), gewone beuk (Fagus sylvatica), Italiaanse populier (Populus nigra ’Italica’), zomereik (Quercus robur) en een groepje van drie exemplaren zuilvormige zomereik (Quercus robur ‘Fastigiata’). Als hoogstamfruit blijven over zoete kers, pruim en een okkernoot.

  • Hasselt, Provinciaal Archief.
  • BONGAERTS J. s.d.: Abdij Nonnemielen Sint-Truiden, s.l., 41, 57.

Bron: DE MAEGD C. & VAN DEN BOSSCHE H. 2003: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Limburg. Deel I.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; van den Bossche, Herman
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Restant van het herenboerenparkje Schorboshoeve [online], https://id.erfgoed.net/teksten/169382 (geraadpleegd op ).