Geografisch thema

Brusselsesteenweg

ID
16875
URI
https://id.erfgoed.net/themas/16875

Beschrijving

Drukke transitweg tussen het centrum van Overijse en het centrum van Jezus-Eik. Lopend in noordwestelijke richting naar Brussel. Op de grens met Jezus-Eik gaat de baan over in de autosnelweg E411. De baan maakte deel uit van de oude weg tussen Brussel en Waver.

In de eerste helft van de 18de eeuw werd de opdracht gegeven een steenweg aan te leggen tussen Brussel en Waver. Het gedeelte tussen Jezus-Eik en de Korenarenstraat, heette tot dan toe "Dreef van de Prins van Horne" en ook "Koninckx Casseyde" en werd in 1738 verhard. Ook het gedeelte tot Overijse centrum werd toen aangelegd en verhard, zodat de Korenarenstraat toen de "Oude weg van Overijse naar Brussel" werd. In 1768 werd beslist de weg door te trekken tot Waver en later nog tot Namen. Er werden twee barelen ingericht om de kosten van het onderhoud te dragen, één in Jezus-Eik en één in Tombeek (aan de kruising tussen de Waversesteenweg en de Nijvelsebaan). Op de 18-eeuwse Ferrariskaart is de baan aan beide zijden omzoomd door een bomenrij.

Midden 20ste eeuw werd beslist een autosnelweg aan te leggen tussen Brussel en Namen die het centrum van Overijse en Waver meed, onder andere omwille van de nadelen van de S-bocht in Overijse-centrum. Later werd dit de snelweg E411.

De baan kent een heterogene bebouwing en tussen het centrum van Overijse en dat van Jezus-Eik bevindt er zich een industrieterrein en grote winkels langs de steenweg.

Bebouwing in het centrum van Overijse

In het centrum van Overijse wordt de kenmerkende lintbebouwing op de Brusselsesteenweg doorbroken met de inplanting van vrijstaande serristenwoningen uit het interbellum. Richting Jezus-Eik is er een meer verspreide bebouwing met de inplanting van verschillende grote bedrijven. Nummer 13 is een voorbeeld van een stadswoning uit het begin van de 20ste eeuw. Langs de steenweg zijn er ook nog enkele voorbeelden bewaard van dorpswoningen met beraapte gevels: nummers 257-259 (uitzicht eind 19de-begin 20ste eeuw). Voorts nog een "klooster" (nummer 143) uit begin 20ste eeuw horend bij de ten oosten ervan gelegen school.

Serristenwoningen verspreid langs de steenweg

Langsheen de baan liggen er verschillende eenvoudig uitgewerkt serristenvilla's, voornamelijk uit het interbellum, de tweede bloeiperiode van de druiventeelt in de streek. Voorbeelden zijn de nummers 129 (kadastraal geregistreerd in 1926 samen met samen met elf "broeikasten" in eigendom van P. Mergé (?)-Deleer), 139, 190, 254 (gedateerd 1925), 540-544 (kadastraal geregistreerd in 1920, nummer 540 gesigneerd door architect R. Vandenput), 612-614 gespiegelde woningen (kadastraal geregistreerd in 1926 samen met serres bij nummer 614, in eigendom van P.J. Delgof).

De kleine villa op nummer 134 (Kadastraal geregistreerd 1927), is van hetzelfde type, maar werd gebouwd voor onderwijzer Frederic Charles Kelle – Gilis. Ook nummer 137 is een kenmerkende villa met erker en uitgewerkt portiek, maar het is niet bekend of deze in 1926 geregistreerde woning als 'régularation' van Vanderschriek-Lamaers, ook behoorde tot een serrist.

Bebouwing in het centrum van Jezus-Eik

Na de verkoop en verkaveling van de grond van het Zoniënwoud (zie gehuchtsinleiding) worden ook langs de Brusselsesteenweg huizen opgetrokken vanaf de jaren 1830. Het centrum van Jezus-Eik wordt vooral gekenmerkt door lintbebouwing. Hier komen verschillende wegen samen en komt ook de afrit van E411 uit in het centrum, wat het een drukke doorgangsbaan maakt. Op oude postkaarten met zicht op het centrum van Jezus-Eik is de steenweg nog afgezoomd met bomenrijen. Verder wordt het centrum ook gekenmerkt door de inplanting van verschillende herbergen uit het laatste kwart van de 19de eeuw, gedateerd door jaarankers. Deze herbergen verwijzen naar Jezus-Eik als toeristische bestemming.

Nummer 589 is een kleine dorpswoning met gecementeerde gevel en anderhalve bouwlaag. Nummer 588 is een dorpswoning uit het interbellum. Op de zijgevel van nummer 572 is er nog een reclamemuurschildering zichtbaar voor "Huile spidoleïne".

Langs de baan ligt ook, de vandaag verbouwde, gemeenteschool van Jezus-Eik (nummer 592). In 1874 werd een onderwijzerswoning opgericht samen met één klaslokaal. De grond hiervoor werd aan de gemeente verkocht door Ch. Mathieu.

Op het kruispunt van de Brusselsesteenweg met de Graaf J. de Meeusstraat werd een schuilkelder opgericht tijdens de Tweede Wereldoorlog samen met andere schuilkelders in de gemeente (zie gemeente-inleiding). Deze kelder werd ontdekt bij werken aan de Brusselsesteenweg in 2007. Hij werd opgevuld en begraven, maar is volgens de literatuur nog aanwezig.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, mutatieschetsen en mutatiestaten Overijse (afdeling IV), 1875/23 (nummer 592, school),1926/47 (nummer 129), 1927/66 (nummer 134) en 1926/47 (nummer 137).
  • AERTSEN W. 2013: Schuilkelder uit WOII omgebouwd tot schuilplaats voor vleermuizen, Zoniën 4.37, 181-208.
  • PARMENTIER Y. 2009: De verbinding van Brussel naar Waver, van landweg tot snelweg, Zoniën 33.1, 1-19.
  • VANDENBOSCH H. 1978: Over Yssche Verleden - Overijse Heden, Overijse.
  • VAN SAN. P. 2007: Het Onderwijs en de Scholen in Overijse in de negentiende eeuw, XXVIIste bijdragen tot de geschiedenis van het land tussen IJse en Lane, Leuven, 20 en 99.

Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Bedevaartkerk Onze-Lieve-Vrouw

  • Omvat
    Boerenhuis

  • Omvat
    Boswachterswoning

  • Omvat
    Heilig-Hartinstituut

  • Omvat
    Herbergen

  • Omvat
    Hoeve Ten Weyngaert

  • Omvat
    Rectorshuis, later pastorie Onze-Lieve-Vrouwparochie

  • Omvat
    Serristenvilla

  • Omvat
    Serristenwoning van 1899

  • Omvat
    Villa Braun de Ter Meeren met park

  • Omvat
    Villa Limpens met park

  • Is deel van
    Jezus-Eik

  • Is deel van
    Overijse


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brusselsesteenweg [online], https://id.erfgoed.net/themas/16875 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.