Herdenkingsmonument voor de annexatie van Belgisch-Congo, naar een ontwerp door stadsarchitect Emiel Van Averbeke, en de beeldhouwers Jules Baetes en Jan Kerckx, opgericht in 1911.

Het monument herdenkt de annexatie van het Kongo-Vrijstaat, sinds 1885 een soevereine staat op privé-initiatief van Koning Leopold II, door het Koninkrijk België en het ontstaan van de kolonie Belgisch-Congo. Hiertoe werd door Kamer en Senaat beslist op 18 oktober 1908, mede als gevolg van een rapport door een internationale parlementaire onderzoekscommissie naar aanklachten van misbruiken, dwangarbeid en repressie. Het initiatief tot de oprichting van het gedenkteken ging uit van de Kamer van Koophandel van Antwerpen, die op 6 juni 1909 naar aanleiding van de ‘Congonaasting’ al een optocht had georganiseerd in aanwezigheid van Leopold II. De vormgever van deze optocht Jules Baetes, die ter gelegenheid daarvan twee gedenkpenningen had geslagen, kreeg vervolgens ook opdracht voor een herdenkingsmonument, met beeldhouwwerk van zijn hand. Emiel Van Averbeke tekende voor de architecturale uitwerking, en Jan Kerckx voor het ornamentele beeldhouwwerk. Het Congo-monument werd voltooid op 28 september 1911 en op 8 oktober overgedragen aan het stadsbestuur van Antwerpen, dat vervolgens voor de aanplanting en het smeedijzeren hek instond, afgewerkt op 30 maart 1914.

Hoge granieten obelisk, die vanaf een vierkante sokkel met zijstukken wordt ingesnoerd tot een sierlijke naald. De basis, versierd met bronzen voluten en guirlandes, draagt aan de voorzijde het gekroonde portretmedaillon van Leopold II, en aan de achterzijde het Mercuriusembleem als symbool voor de Kamer van Koophandel, waaronder tekstplaten met de opdracht respectievelijk in het Nederlands en het Frans, alle eveneens uit brons. De top, aan de vier zijden voorzien van een bronzen ster die de vlag van Belgisch-Congo verbeeldt, wordt bekroond door een bronzen kapiteel met het wapen van Antwerpen, gehoornde maskerkoppen, meanders en guirlandes als versiering. Daarop rust het oorspronkelijk verguld bronzen Mercuriusbeeld, gemodelleerd naar het bekende 16de-eeuwse bronzen beeld van Giovanni da Bologna. De naakte Mercurius is afgebeeld met gevleugelde helm en sandalen, met de tip van de linkervoet rustend op een bol, de Mercuriusstaf in de linkerarm, de rechterarm voorwaarts en het rechterbeen achterwaarts gestrekt. Het monument wordt omringd door een rechthoekig bloemenperk met kwartrond ingesnoerde hoeken, afgezet met een smeedijzeren balustrade in neo-Lodewijk XVI-stijl waarin aan de vier zijden het monogram met dubbele L van Leopold II is geïntegreerd, op een hardstenen plint.

Opschrift voorzijde: "IN BIJZIJN VAN Z.M. KONING LEOPOLD II. VIERT DE HANDELSKAMER VAN ANTWERPEN DE NAASTING VAN CONGO AAN BELGIE. - 6 JUNI 1909 - DE ALG. SCHRIJVER JAC. MARTROYE. - DE VOORZITTER CH. CORTY. - E. VAN AVERBEKE. BOUWMR." Opschrift achterzijde: "EN PRESENCE DE S.M. LE ROI LEOPOLD II. LA CHAMBRE DE COMMERCE D’ANVERS CELEBRE L’ANNEXION DU CONGO A LA BELGIQUE. - 6 JUIN 1909 - LE SECRETAIRE GENL. JAC. MARTROYE. - LE PRESIDENT CH. CORTY. - J. KERCKX. ORN. – J. BAETES. SC."