De Aaigemdries binnen het gelijknamig gehucht te Erpe-Mere is een goed bewaard relict van een gemene en/of gemeentelijke weidegrond ten voordele van de ingezetenen van de gemeente en/of van het gehucht. Deze driessite is vermoedelijk ontstaan tijdens de eerste ontginningen in de middeleeuwen.

Historiek

De Aaigemdries ontstond vermoedelijk tijdens de eerste ontginningen in de middeleeuwen. De eerste vermelding wordt weergegeven op de Caerte ende discriptive vande gheel den Lande van Aelst van Jacques Horenhault (anno 15(9)6). Hierop werd de Aaigemdries schematisch aangeduid, inclusief de vijver en/of de drinkplaats.

Aaigem en het naburige Vlekkem hadden één gemeenschappelijke vierschaar met een burgemeester en 6 schepenen. De meier was de vertegenwoordiger van de heren van Rotselare. De vierschaar bezat "1 bunder en 1 dagwand (1 hectare 53 are 74 centiare) gemeene of gemeentegronden ten gerieve der ingezetenen". Vermoedelijk gaat het hier om de Aaigemdries.

Sinds het einde van de 16de eeuw kan de evolutie van de dries cartografisch worden opgevolgd. Op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) staat te "Ayghem" "den driesch" vermeld. De dries werd cartografisch weergegeven met in de noordelijke punt een drinkplaats of vijver. De dries wordt voorgesteld als een begraasde, gedeeltelijk beboomde ruimte. Aan de noordoostkant bevinden zich twee grote hoevecomplexen met achterliggende behaagde percelen, aan de noordwestkant bevinden zich kleine constructies met achterliggende behaagde percelen, terwijl de zuidwest- en de zuidkant bijna volledig bebouwd zijn met kleine constructies met achterliggend akkerland.

Op het uittreksel uit het Landboek van Aaigem opgesteld door J.B. Van der Massen in 1774-1780 staat de "Aygem Driesch" afgebeeld zonder nummer (gemene grond) en komt de omliggende bebouwing overeen met deze van de Ferrariskaart. Volgens de (primitieve) kadasterkaart van 1826 werden de gronden van de dries beschouwd als "privaat gemeente-eigendom".

Gezien haar slechte financiële toestand besliste de gemeenteraad op 18 april 1826 om de dries te verkopen. Deze te koop gestelde gemeentelijke eigendom "wezende eene weide, gedeeltelijk beplant door de omliggende eigenaars met opgaande en tronkboomen" was volgens de kadastrale meting "een bunder achtentwintig roeden vijfennegentig ellen" (1ha 28a 95ca) groot. De gemeente werd bij koninklijk besluit van 21 september 1827 gemachtigd om tot openbare verkoop over te gaan.

Volgens de Atlas van de Buurtwegen (1844) is aan de dries ten opzichte van de Ferrariskaart weinig veranderd. Aan de oostzijde verdween een grote hofstede; aan de zuidwestzijde werden bestaande kleinere constructies omgebouwd tot grotere hofsteden. De drinkwaterput was verdwenen en de nieuwe buurtweg nummer 15 dwarste in het noordelijke deel de dries. Aan de zuidzijde tussen de dries en de Molenbeek werden de akker en weidegronden sterk geperceleerd. De kaart van Vandermaelen (1851) en de Poppkaart (1870) geven geen noemenswaardige wijzigingen weer ten opzichte van de Atlas der Buurtwegen.

Beschrijving

De Aaigemdries ligt ongeveer 2,5 kilometer ten oosten van het dorpscentrum van Aaigem. De dries heeft nog een vrijwel uniek voorkomen en is in wezen weinig veranderd tijdens de laatste eeuwen. Ver verwijderd van grote verkeerswegen heeft deze dries sinds de 18de eeuw zijn eigenheid, volume en structuur nog niet prijs gegeven. Zelfs zijn huidige oppervlakte komt bij benadering overeen met deze van de verkoop in 1827.

De dries werd door de gemeente geprivatiseerd en verloor toen zijn gemeenschappelijk karakter. Wat de dries nog authentiek doet voorkomen zijn de elementen van historisch-landschappelijke aard die nog verwijzen naar het plant- en weiderecht van de aangelande bewoners van de dries. Deze elementen zijn het grasland, de beplantingen, opgaande, gekandelaarde en geknotte bomen waaronder twee linden, een meidoornhaag en een poel.

De landelijke bebouwing rond de “Dries” is steeds sterk bepalend geweest voor zijn oorspronkelijk en huidig karakter en verhoogt in sterke mate de eigenheid van de dries. De nog bewaarde gebouwen die reeds staan aangeduid op de kaart van Van der Massen, behorend tot het landboek van Aaigem (1779-1780), bevinden zich aan de Landries (nummer 5) en de Aaigemdries (nummer 7), respectievelijk ten zuidwesten en ten noordwesten van de dries. Eerstgenoemde blijkt van meet af aan een gesloten vierkanthoeve te zijn geweest, de tweede daarentegen bleef tot een woonhuis beperkt, waarna rond het einde van de 19de eeuw twee stalvleugels werden aangebouwd.

De hoeve Landries 5 bestaat uit een vierzijdig gesloten complex waaronder een in kern 18de-eeuws eenlaags woonhuis met dakruitertje, vernieuwde dakbedekking (pannen) en in het begin van de 20ste eeuw gecementeerde gevels. De overige vleugels werden later aangepast en verbouwd, maar rechts van de woning is een vrijstaande bakstenen stalvleugel die eveneens reeds op de oude kaarten voorkomt en waarvan de kopgevel, met een groot geschilderd luik bovenaan, later over zijn halve breedte werd afgeschuind.

In de onmiddellijke nabijheid van de hoeve Aaigemdries 7 staat, tussen drie linden (twee terzijde en een achteraan), een bakstenen, oorspronkelijk gecementeerde, calvarie: een kruisbeeld geplaatst in een nis met blind rondboogveld, met onderaan een lege rondboognis voor een ‘vagevuur’, hoekpenanten met nog aanwezige cementering en een puntgevel.