erfgoedobject

Duitse bunker 'Stützpunkt Wilhelm'

bouwkundig element
ID
300951
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300951

Juridische gevolgen

Beschrijving

Bunker in de berm van de Nieuwe Hazegraspolderdijk gebouwd, ten westen van de kruising van de Dijkgraafstraat met de Nieuwe Hazegraspolderdijk. Langs deze dijk zijn verschillende militaire betonnen constructies uit de Eerste Wereldoorlog bewaard, waarvan een groot deel net ten oosten van deze bunker.

Historisch overzicht

Duitse bunker opgetrokken als onderdeel van de Hollandstellung. Deze Duitse verdedigingsstelling werd tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken langs de grens met Nederland, tussen Knokke en Vrasene (Beveren). Tussen het Zwin (Knokke) en Leeskensbruggen (Maldegem) zijn de bunkers opgetrokken door het Marinekorps Flandern, vanaf Moerhuize (Maldegem) door de Etappen-Inspektion 4 (of Gruppe Gent). De zone rond Strobrugge (Maldegem) vormde een overgangsgebied. Er is een groot verschil merkbaar in de aanleg van de stelling en de bouwwijze van de bunkers in beide zones.

De uitbouw van de Hollandstellung tussen Knokke en de Damse Vaart en het steunpunt Wilhelm

Vanaf april 1916 werd een stelling aangelegd tussen Knokke en de Damse Vaart onder leiding van de afdeling Fortifikation van het Marinekorps. Deze stelling bestond uit een draadhindernis, met ten westen ervan opeenvolgende Stützpunkte (steunpunten) die aansluiting vonden bij de meest noordoostelijke verdedigingswerken van het kustfront, namelijk Schützennest en batterij Bremen. Voor de inplanting van deze steunpunten werd handig gebruik gemaakt van oude verdedigingswerken, die doorheen de eeuwen in dit grensgebied werden aangelegd.

De steunpunten tussen de kust en de Damse Vaart werden als volgt benoemd: Bayern Schanze – Polder Willem (of Wilhelm) – Hazegras (later ook Heinrich genoemd) – Hauptstrasse Donat (ook Dora genoemd). Onderhavige bunker maakte deel uit van het Stützpunkt Wilhelm.

De steunpunten werden voorzien van bombensichere betonnen schuilplaatsen en mitrailleursposten, in en achter de vuurstelling. Tussen de steunpunten dienden eveneens betonnen schuilplaatsen en mitrailleursposten opgetrokken te worden. Ook later werden nog betonnen constructies toegevoegd. In Stützpunkt Wilhelm werden in februari 1917 nog een Sanitätsraum (medische post) en Mannschaftsraum 1 (een manschappenonderkomen) gebetonneerd. Volgens dit verslag werd toen ook gestart met het betonneren van Unterschlupfe (schuilplaatsjes) in de vuurlinie.

De desbetreffende bunker maakte deel uit van het Stützpunkt Wilhelm. Het betreft een type bunker, waarvan er nog vijf exemplaren in de sector van de marine zouden bestaan. Opvallend element hierbij is de betonnen muur, die de twee deuropeningen aan vriendzijde moet beschermen.

Beschrijving

Betonnen militaire constructie. Op het dak is er ter camouflage grasbegroeiing aangebracht. Rondom rond zijn er tegen de dakrand van de betonnen buitenmuur op regelmatige afstand kleine uitsparingen te zien. De twee toegangen aan zuidwestelijke zijde worden beschermd door een losstaande betonnen muur. De constructie bestaat binnenin uit één ruimte. Opvallend zijn de nissen die in de muren zijn uitgespaard, waarbij de centrale nis wellicht diende voor het plaatsen van een kachel. Er zitten diverse houten latten in de muren.

  • Militärarchiv Freiburg, RM 120/226: diverse documenten van het Marinekorps Flandern met betrekking tot de aanleg van de Hollandstellung.
  • Militärarchiv Freiburg, Anlagen im Abschnitt der 1. M.D. (Anlage 3 zu Marine-Korps Ia/b nr. 13253), 18/9/1918 (copie van Duitse militaire stafkaart verkregen via de Simon Stevinstichting).
  • LAMBRECHT E. 2014: Knokke en Westkapelle in de Grote Oorlog, Brugge.
  • SAKKERS H. e.a. 2011: De Hollandstellung van Knokke tot Antwerpen. Stille getuige van de Eerste Wereldoorlog, s.l.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Hollandstellung

  • Is deel van
    Knokke

  • Is gerelateerd aan
    Duitse betonnen post 'Stützpunkt Wilhelm'

  • Is gerelateerd aan
    Duitse betonnen post 'Stützpunkt Wilhelm'

  • Is gerelateerd aan
    Duitse betonnen post 'Stützpunkt Wilhelm'

  • Is gerelateerd aan
    Duitse betonnen post 'Stützpunkt Wilhelm'

  • Is gerelateerd aan
    Duitse betonnen post 'Stützpunkt Wilhelm'

  • Is gerelateerd aan
    Duitse bunker 'Stützpunkt Wilhelm'

  • Is gerelateerd aan
    Duitse bunker 'Stützpunkt Wilhelm'

  • Is gerelateerd aan
    Duitse bunker 'Stützpunkt Wilhelm' met open gevechtsstelling


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker 'Stützpunkt Wilhelm' [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300951 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.