Bunker, gelegen in het voormalige Fort Sint-Donaas, tegen de westelijke berm langs de Hoekevaart, op de grens met de gemeente Knokke, ten noorden van Damse Vaart-Noord. Ten noorden-noordwesten van deze bunker zijn er nog vier andere betonnen verdedigingswerken.

Historisch overzicht

Duitse bunker opgetrokken als onderdeel van de Hollandstellung. Deze Duitse verdedigingsstelling werd tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken langs de grens met Nederland, tussen Knokke en Vrasene (Beveren). Tussen het Zwin (Knokke) en Leeskensbruggen (Maldegem) zijn de bunkers opgetrokken door het Marinekorps Flandern, vanaf Moerhuize (Maldegem) door de Etappen-Inspektion 4 (of Gruppe Gent). De zone rond Strobrugge (Maldegem) vormde een overgangsgebied. Er is een groot verschil merkbaar in de aanleg van de stelling en de bouwwijze van de bunkers in beide zones.

De uitbouw van de Hollandstellung tussen Knokke en de Damse Vaart

Vanaf april 1916 werd een stelling aangelegd tussen Knokke en de Damse Vaart onder leiding van de afdeling Fortifikation van het Marinekorps. Deze stelling bestond uit een draadhindernis, met ten westen ervan opeenvolgende Stützpunkte (steunpunten) die aansluiting vonden bij de meest noordoostelijke verdedigingswerken van het kustfront, namelijk Schützennest en batterij Bremen. Voor de inplanting van deze steunpunten werd handig gebruik gemaakt van oude verdedigingswerken, die doorheen de eeuwen in dit grensgebied werden aangelegd.

De steunpunten tussen de kust en de Damse Vaart werden als volgt benoemd: Bayern Schanze – Polder Willem (of Wilhelm) – Hazegras (later ook Heinrich genoemd) – Hauptstrasse – Donat (ook Dora genoemd).

De steunpunten werden voorzien van bombensichere betonnen schuilplaatsen en mitrailleursposten, in en achter de vuurstelling. Tussen de steunpunten dienden eveneens betonnen schuilplaatsen en mitrailleursposten opgetrokken te worden. Ook later werden nog betonnen constructies toegevoegd.

Deze locatie behoorde tot het noordelijke deel van het voormalige Fort Sint-Donaas, een verdedigingswerk dat in 1605, tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) was opgetrokken in de Robbe-Moreelpolder. Na de herovering van het fort in 1783 door de Oostenrijkers werd het fort ontmanteld. Onder Napoleon Bonaparte werd vanaf 1810 de Damse Vaart gegraven, dwars doorheen het voormalige fort. Door kleiwinning na de Tweede Wereldoorlog verdween het gros van de resterende landschappelijke relicten.

De desbetreffende bunker lag net ten noorden van het Stützpunkt Dora bij het Fort Sint-Donaas. De stelling tussen Stützpunkt Heinrich (Fort Hazegras) en het Stützpunkt Dora bestond uit een dubbele rij prikkeldraadversperring, met daarachter een getande loopgraaf. In en ten westen van deze loopgraaf waren bunkers opgetrokken, waaronder bij Fort Hazegras, ter hoogte van de Sluisstraat en bij Fort Sint-Donaas. Ter hoogte van deze bunker was een bijkomende loopgraaf aangelegd.

Het betreft een type bunker dat in de sector van de marine meermaals werd opgetrokken. Opvallend is het feit dat de toegangsdeuren aan noordoostelijke zijde zitten, aan vijandelijke zijde dus. Aan zuidwestelijke zijde zit nog een derde toegang.

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire constructie. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Aan noordoostelijke zijde zitten twee toegangen, die beschermd worden door de doorlopende muren. De meest noordelijke toegangsmuur kent een geknikt verloop. Boven deze noordelijke toegang hangt een plaatje, maar de inscripties zijn onleesbaar geworden. Via de toegangstrappen wordt langs beide zijden de gang bereikt met centraal twee deuropeningen, die op hun beurt toegang verschaffen tot één ruimte. Centraal in de zuidwestelijke muur van deze ruimte zit een derde toegang. In het plafond zitten verschillende verluchtingsopeningen. In de muren zitten houten latten, houten stukjes en ijzeren elementen.

Bunker, gelegen in het voormalige Fort Sint-Donaas, tegen de westelijke berm langs de Hoekevaart, op de grens met de gemeente Knokke, ten noorden van Damse Vaart-Noord. Ten noorden-noordwesten van deze bunker zijn er nog vier andere betonnen verdedigingswerken.

Historiek

Duitse bunker, opgericht als onderdeel van de 'Hollandstellung', een verdedigingsstelling die de Duitse bezetter vanaf 1916 liet aanleggen uit vrees voor een geallieerde aanval vanuit het neutrale Nederland. Tussen de zee en Strobrugge (Maldegem) werd deze linie aangelegd door de Duitse marine, vanaf Strobrugge tot Vrasene door de Duitse landmacht. In de sector van de marine werden de constructies opgetrokken aan de hand van beton, dat gegoten werd binnen een houten bekisting. In deze sector bestond de 'Hauptkampflinie' uit een opeenvolging van steunpunten, min of meer parallel met de Belgisch-Nederlandse grens. Hierbij werd handig gebruik gemaakt van oude verdedigingswerken, die doorheen de eeuwen langsheen de grens waren aangelegd.

Deze locatie behoorde tot het voormalige Fort Sint-Donaas, een verdedigingswerk dat in 1605, tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), was opgetrokken in de Robbe-Moreelpolder. Na de herovering van het fort in 1783 door de Oostenrijkers werd het fort ontmanteld. Vanaf 1810, onder Napoleon Bonaparte, werd de Damse Vaart gegraven dwars doorheen het voormalige fort. Door kleiwinning na de Tweede Wereldoorlog verdween het gros van de resterende landschappelijke relicten.

De desbetreffende bunker maakte deel uit van het 'Stützpunkt Dora' dat ingericht werd in het voormalige Fort Sint-Donaas. De stelling tussen 'Stützpunkt Heinrich' (Fort Hazegras) en 'Stützpunkt Dora' (Fort Sint-Donaas) bestond uit een dubbele rij prikkeldraadversperring, met daarachter een getande loopgraaf. In en ten westen van deze loopgraaf waren bunkers opgetrokken, waaronder bij Fort Hazegras, ter hoogte van de Sluisstraat en bij Fort Sint-Donaas.

Het betreft een type 'Mannschafts Eisenbeton Unterstand' of 'MEBU', dat ter hoogte van dit steunpunt meermaals werd opgetrokken. Opvallend is het feit dat de toegangsdeuren aan noordoostelijke zijde zitten, de vijandszijde. Vermoedelijk was deze oriëntatie bedoeld is om snel de gevechtsstelling voor de toegangen te bemannen. De toegang aan zuidwestelijke zijde diende als nooduitgang.

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire constructie. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Aan noordoostelijke zijde zitten twee toegangen, die beschermd worden door de doorlopende muren. De meest noordelijke toegangsmuur kent een geknikt verloop. Boven deze noordelijke toegang hangt een plaatje, maar de inscripties zijn onleesbaar geworden.

Via de toegangstrappen wordt langs beide zijden de gang bereikt met centraal twee deuropeningen, die op hun beurt toegang verschaffen tot één ruimte. Centraal in de zuidwestelijke muur van deze ruimte zit een derde toegang. In het plafond zitten verschillende verluchtingsopeningen. In de muren zitten houten latten, houten stukjes en ijzeren elementen.