erfgoedobject

Sint-Martinusschool en Klooster

bouwkundig element
ID
301295
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301295

Juridische gevolgen

Beschrijving

School- en kloostercomplex uit de tweede helft van de 19de en 20ste eeuw, opgericht op een sterk hellend terrein in het voormalige gehucht Leegheid ten zuidoosten van de dorpskern van Overijse.

Vooraan tegen de Waversesteenweg kloostergebouw (nummer 94), ook missiehuis geweest. In het verleden stond hier een kleine kapel tegen, zoals zichtbaar op een oude foto. Hierachter haaks op de Waversesteenweg ligt de oudste vleugel van het klooster en schoolcomplex met in het verlengde de begin 20ste-eeuwse kapel en een naar het noorden toe haakse uitbreiding met klaslokalen. Hiervoor bevindt zich een voortuin die van de straat wordt afgesloten door een getrapt breukstenen muurtje met ijzeren hekken tussen breukstenen pijlers. Ten zuiden van de 19de en begin 20ste-eeuwse vleugels ligt een modernistische schoolvleugel uit de jaren 1960-1970.

Historiek

In 1846 schonk Cornelia le Hoye – Cogels een godshuis aan de zusters van Liefde uit Leuven voor het onderwijs van meisjes als tegenhanger van het bestaande gemeentelijk onderwijs. Door de sterke groei van deze vrije school ontstond een congregatie los van het Leuvense moederhuis: "Les Filles de L’Immaculée Conception de la très Sainte Vierge Marie". Het godshuis dat gelegen was op de hoek van de Waversesteenweg met de huidige Grotstraat werd al snel te klein.

Op de locatie van de huidige school, tegenover hun godshuis, werd in 1867 een stuk grond gekocht waarop het nieuwe klooster werd gebouwd. In 1870 was het klooster met inbegrip van een meisjeskostschool af en werd het geheel kadastraal geregistreerd in eigendom van Jeanne De Bruyn en consoorten. De eerste uitbreiding werd in 1883 kadastraal opgetekend. De dwarse vleugel op het voormalige klooster met pensionaat werd toen gebouwd en was in gebruik als school (recent gerenoveerd).

De school werd in 1884 aangenomen door de gemeente na de verkiezingsnederlaag van de liberalen. Kadastraal werden er in 1890 kleine vergrotingen opgetekend aan de bestaande gebouwen. Door de groei van het aantal internen verhuisde het 'pensionaat' voor meisjes naar een nieuwe kostschool aan de Brusselsesteenweg.

In 1898 vestigden de broeders van de Christelijke Scholen zich in het leegstaande complex van "Les Filles de L’Immaculée Conception de la très Sainte Vierge Marie". De overdracht van de gebouwen vond pas plaats in 1899, in de overeenkomst stond dat de broeders ook een middelbare school moesten oprichten. De broeders kregen geld van "Les écoles Catholiques de la Paroisse de Sainte-Martin à Isque" voor het oprichten van een middelbare school in Overijse. Dit geld was opgehaald voor de oprichting van de katholieke lagere school in het centrum van de gemeente tijdens de scholenstrijd en werd nu gebruikt voor de katholieke middelbare school. De school opende in 1904. In dat jaar zullen de broeders ook het oude "convent", dat in 1883 geregistreerd werd als uitbreiding van de school, tegen de Brusselsesteenweg (nummer 94) afbreken en heropbouwen. Een jaar later werd er nog een uitbreiding van het eerste kloostergebouw kadastraal opgetekend met de overdekte luifel aan de achterzijde.  

De school breidde verder uit en in 1911 waren de nieuwe, vandaag nog bestaande, kapel en extra lokalen klaar (kadastraal geregistreerd in 1913). In 1937 trokken de broeders weg uit Overijse waarna de school twee jaar leeg stond. In 1938 kochten de paters van Steyl de goederen voor de oprichting van een missiehuis. In 1949 veranderde het "Missiehuis Sint-Jozef" tot "Misssiecollege Sint-Jozef" en aanvaardde het ook jongens bij wie de priesterroeping nog kon groeien. De school stond enkel open voor interne leerlingen tot 1952. De volgende twintig jaar zal de school openstaan voor meer leerlingen en ook andere richtingen aanbieden.

In de jaren 1950 was het oude schoolgebouw dat ook dienst deed als kloostergebouw te klein en werd het oude hospice aan de overzijde van de straat terug in gebruik genomen. Tegelijk werd gestart met de bouw van een nieuwe school ten zuiden van de bestaande vleugel. In 1961 was het nieuwe gebouw klaar (toch al kadastraal geregistreerd in 1960). In 1965 werd er een turnzaal gebouwd ten oosten tegen de nieuwe vleugel. In 1975 zal de kloostergemeenschap ook uit het oude kloostergebouw trekken en werden de ruimtes terug omgevormd tot klassen. Verschillende verbouwingen volgden.

In 1983 fusioneerde het Sint-Jozefcollege met het Vrij Technisch Instituut Heilig Hart aan de Brusselsesteenweg, waarna ze samen de Sint-Martinusscholen vormen. Tot heden volgden nog verschillende aanpassingen aan de gebouwen, de kapel kreeg zo in de jaren 1980 een tussenvloer en er werden klassen ondergebracht.

Beschrijving

De tegen de Waversesteenweg gelegen kloosterwoning (nummer 94) uit begin 20ste eeuw heeft een L-vormig grondplan. Het betreft een onderkelderd dubbelhuis, opgetrokken in baksteen, van vijf traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (pannen). Links één extra travee van één bouwlaag. De gevel wordt gekenmerkt door getoogde muuropeningen, een dieper liggend spitsboogvormig toegangsportaal en omlopende banden in gele steen.

Het beeldbepalende bakstenen kloostergebouw met voormalige kostschool (tweede helft 19de eeuw) kent een symmetrische opbouw van dertien traveeën en twee bouwlagen met souterrain onder een mansardedak. Links, tegen de steenweg, aanbouw van twee éénlaagse traveeën. Baksteenbouw met gecementeerde onderbouw voorzien van schijnvoegen. De centrale risaliet van vijf traveeën wordt bekroond door een driehoekig fronton. De gevel wordt afgelijnd door gecementeerde banden, de getoogde muuropeningen zijn voorzien van gecementeerde hoekblokken en sluitstenen. De lekdrempels op de verdieping lopen door als kordon. De bewaarde vleugeldeur met bovenlicht heeft een vlakke omlijsting met geprofileerde waterlijst. Tegen de zuidgevel afdak op gietijzeren kolommen uit eind 19de eeuw, vroeger met halfronde afdekking uit glas (zie oude postkaart).

De ten noorden  gelegen haakse vleugel van twee bouwlagen onder schilddak, werd recent sterk gerenoveerd en kreeg een nieuwe bepleistering.

Eenvoudige neogotische zaalkapel (van begin 20ste eeuw) van vijf traveeën en een koor van één travee met vijfzijdige sluiting en een aangebouwde sacristie en bergruimte. Op het zadeldak (kunstleien) staat een kleine dakruiter onder naaldspits. De gevels worden geritmeerd door verdiepte velden met gekoppelde spitsboogvensters. In functie van de ingebrachte verdieping in de kapel werden er nieuwe rechthoekige muuropeningen toegevoegd. Nieuwe glasramen in het koor door Gerard de Staercke uit Overijse (datering onbekend). In het interieur is nog het houten tongewelf zichtbaar.

De geknikte bakstenen schoolvleugel uit de jaren 1960 wordt gekenmerkt door een grote lichtstraat centraal in de zuidgevel die de locatie van de trappenhal verraadt. Opvallend zijn de kleine rechthoekige muuropeningen op de begane grond in de kopse zuidwestelijke gevel die gevuld zijn met glas in lood.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Overijse, Afdeling VI (Overijse), 1870/26, 1883/49, 1890/39, 1904/128, 1905/157, 1913/152 en 1960/112.
  • STROOBANTS F. 1989: Op Gouden Vleugels. Gouden-jubileumboek van de Sint-Martinusscholen 1939-1989, Bijdrage XII tot de geschiedenis van IJse-, Lane- en Dijleland. De Beierij van IJse, Leuven.
  • VAN SAN. P. 2007: Het Onderwijs en de Scholen in Overijse in de negentiende eeuw, XXVIIste bijdragen tot de geschiedenis van het land tussen IJse en Lane, Leuven, 73-74, 83, 90.

Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Martinusschool en Klooster [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301295 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.