Teksten van Burgerhuis in eclectische stijl

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301393

Burgerhuis in eclectische stijl ()

Burgerhuis in eclectische stijl gebouwd in opdracht van de wisselagent Jules Schiltz, naar een ontwerp door de architect Joseph Merckx uit 1912 (gevelinscriptie). Op het aanpalende perceel (Helenalei 27) plande Schiltz in 1929 een appartementsgebouw van acht bouwlagen, naar een ontwerp door de architect Alfried Defever, waarvan de bouwvergunning werd geweigerd vanwege de bouwhoogte.

De woning Schiltz is representatief voor de vroege realisaties van Joseph Merckx, die in Antwerpen als architect actief was minstens vanaf 1908 tot vermoedelijk de vroege jaren 1940. Hij liet een veeleer onopvallend oeuvre na, dat vóór de Eerste Wereldoorlog trouw bleef aan de klassiek geïnspireerde eclectische stijl, en tijdens het interbellum invloeden vermengde van beaux-arts- en art-decostijl. Voor De woning Schiltz liet Merckx zich wellicht inspireren door het hotel Van der Veken hogerop aan de Helenalei, een ontwerp van de architect Jan Frans Sel-Caluwaerts uit 1909, waarvan de centrale bow-window werd overgenomen.

Met een gevelbreedte van drie traveeën omvat de rijwoning drie bouwlagen onder een zadeldak. De lijstgevel heeft een verzorgd parement uit witte natuursteen, op een rustiek geboste plint uit blauwe hardsteen. Geleed door de puilijst, kordonvormende lekdrempels en het klassieke hoofdgestel, met schijnvoegen op de begane grond, legt de compositie de klemtoon op de middenas. Deze wordt op de eerste verdieping gemarkeerd door een halfronde bow-window met gebuikte basis en een attiek met kuifstuk in rocaillestijl als bekroning. Verder is de opstand opgebouwd uit registers van steekboogopeningen met sluitsteen op de begane grond, en rechthoekige bovenvensters met onderdorpel, op de eerste verdieping gevat in een entablement op pilasters, op de tweede verdieping in een geriemde omlijsting met oren, chutes en sluitsteen. Het op het classicisme geïnspireerde geveldecor bestaat uit acanthus- en pijnappelrankenranken, lauwerkransen, meanderfriezen en schijven. Het houten schrijnwerk van de inkomdeur en vensters is bewaard, evenals het smeedijzeren traliewerk en het voortuinhek tussen bewerkte hardstenen postamenten.

De plattegrond beantwoordt aan de klassieke typologie van het burgerhuis, dat uit een voorbouw en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal. Volgens de bouwplannen biedt de begane grond ruimte aan de gebruikelijke enfilade van salon, eetkamer en veranda met bovenlicht, geflankeerd door office, keuken en pomphuis in de achterbouw. De eerste verdieping omvat twee slaapkamers een badkamer en twee achterkamers, de tweede verdieping twee slaapkamers en een 'cabinet de toilette', het dakniveau twee mansardes en een zolder.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1912#877 en 1912#1348, 1929#32878.

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Braeken J. 2015: Burgerhuis in eclectische stijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/181849 (geraadpleegd op ).


Rijhuizen ()

Nummers 23, 25, 29, 31. Rijhuizen van drie traveeën en twee of drie bouwlagen onder zadel- of pseudo-mansardedak; eclectische stijl met neo-Lodewijk XVI- en neoclassicistische inslag te dateren circa 1910.

Nummer 23 met afgeronde erker, dakkapel en oeil-de-boeufs in rijkelijke omlijsting.

Nummer 29 naar ontwerp van Jos Merckx volgens inscriptie, gemarkeerd door afgeronde erker met krullig fronton.

Nummer 31 naar ontwerp van G. Rooses volgens inscriptie; vlakke versiering met verdiepte balustrades en rankwerk op de borstweringen.


Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. & Steyaert R. 1989: Burgerhuis in eclectische stijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/181779 (geraadpleegd op ).