erfgoedobject

Schans Landmolen

bouwkundig element
ID
301485
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301485

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Schans Landmolen
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Schans Landmolen
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Betonnen schans met een oppervlakte van oorspronkelijk 1,9 hectare in de buitenste fortengordel van de vesting Antwerpen. Schans Landmolen is samen met 11 andere betonnen schansen gebouwd tussen 1906-1914 ter vervollediging van de buitenste fortengordel. De schansen dienden om de intervals tussen de forten beter te verdedigen. Schans Landmolen verdedigde samen met schans Lauwershoek de ruimte tussen fort Haasdonk en fort Steendorp.

Typisch voor schansen uit 1906-1914 is dat ze volledig in (ongewapend) beton zijn opgetrokken én dat het geschut achter een gepantserde geschutkoepel is opgesteld. De 12 schansen van de buitenste fortengordel zijn allemaal volgens hetzelfde grondplan gebouwd. In vergelijking met de forten uit de buitenste gordel is de schans veel kleiner en beperkter van opzet. De bewapening was beduidend lichter, er was slechts één geschutkoepel en de militaire gebouwen op het schanseiland waren veel minder omvangrijk. Verschillend van de schansen uit de binnenste fortengordel is het twee verdieping tellende hoofdgebouw met traditorebatterij. In de binnenste fortengordel is dit gebouw anders van opbouw en telt het maar één verdieping.

Van de 12 schansen in de buitenste fortengordel zijn er 10 bewaard gebleven, waaronder schans Landmolen. Van het oorspronkelijke grondplan staat het twee verdiepingen tellende schansgebouw nog overeind. De vloer van de verdieping is volledig verdwenen en tegen de latrines van het linkergedeelte heeft de eigenaar een vakantiewoning gebouwd. De behuizing van de geschutkoepel is deels afgebroken en de omliggende aarden wal is genivelleerd. Van het microreliëf op het schanseiland valt nog weinig te onderscheiden. De aarde van de vuurkam is waarschijnlijk gebruikt om de vestinggracht te dempen. Het perceel is wel nog goed herkenbaar aan het bosje dat erop staat. Daardoor onderscheidt het zich van de omliggende weiden.

Op ruim 250 meter ten noorden van de schans liggen twee bunkers. Ze behoren tot de Duitse bunkerlinie Westabschnitt die in 1916-1917 werd opgetrokken als bescherming tegen een invasie vanuit het westen en Nederland. De forten en schansen van de buitenste fortengordel op linkeroever waren in deze bunkerlinie geïntegreerd.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier 4.01/46013/141.1, Kruibeke: De defensieve architectuur opgetrokken rond Antwerpen vanaf de Belgische onafhankelijkheid (1830) tot en met de Eerste Wereldoorlog (1918) (van Fort Steendorp tot Fort Haasdonk) in Oost-Vlaanderen, Schans Landmolen (MERTENS J., 2012).
  • Kaart van België, Militair Geografisch Instituut, uitgegeven in 1949-1970, schaal 1:25.000, kaartblad 15-6 (1969).
  • Informatie Vlaanderen, Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen II, DTM, raster, 1 m, afgeleid van LiDAR-hoogtegegevens, 2013-2015, kaartblad 15.
  • GHEYLE W. & BOURGEOIS I. 2018: Vergeten linies III: militair erfgoed binnen de Antwerpse fortengordels op luchtfoto en Lidar, Streekgericht 4, Antwerpen, 86-99.
  • GILS R. 1998: Vesting Antwerpen, deel 2: De Pantservesting, 1885-1914, België onder de wapens 7, Erpe.
  • Provincie Antwerpen 2015: Kaderplan Fortengordels rond Antwerpen: deel 2f Informatiefiches Scheldeforten, onuitgegeven rapport [online],

Auteurs: Mertens, Joeri; Verboven, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het bos rondom de schans werd grotendeels gekapt.

  • Informatie verkregen van de IOED Erfpunt (18 augustus 2021).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Schans Landmolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301485 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.