erfgoedobject

Dreven in het kasteelpark de Merode

landschappelijk element
ID
301566
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301566

Juridische gevolgen

Beschrijving

Jean Philippe Eugène de Merode liet bij zijn kasteel in het kasteelpark een geometrische tuin aanleggen met centrale vijver en stervormige dreven.

Hij startte met de aanleg van de rechthoekige spiegelvijver, in het kasteelpark ten zuiden van de Grote Nete, die geflankeerd werd door twee dubbele lindedreven. Het plan voor dit werk werd opgemaakt op 26 mei 1710 en beschrijft hoe het werk eruit moest zien: De vijver in het midden moest 4 roeden (Herentalse maat) breed en 65 roeden lang worden. Dan kwam langs weerszijden een wandelpad, elk 20 voeten breed en twee dubbele lindedreven, waarbij de bomenrijen een stuk van 12 roeden breed en de weg een stuk van 40 roeden breed innamen. Tot slot volgde langs weerszijden nog een buitengracht. Een figuratief plan uit september 1711 toont de afgewerkte vijver met dreven. Het afsteken en planten van de bomen nam 5 dagen in beslag en kostte de markies toen 16 guldens.

Wanneer de ster in het park aangelegd werd is niet precies geweten, maar dit gebeurde na 1712. Een figuratieve kaart van P.Wijrinckx van dat jaar toont immers dat op dat ogenblik enkel spiegelvijver met lindedreven en de dreven die het hele park afbakenen aanwezig zijn. De gronden binnen dit park waren nog grotendeels in het bezit van particulieren en wellicht vergde het heel wat kosten en moeite om deze in handen te krijgen alvorens hij de parkaanleg kon vervolledigen.

In zijn mémoires vertelt Jean Philippe Eugène dat hij de grote ster en grote dreven liet aanleggen in oktober 1720, een werk dat hem aan gronden en uitvoering meer dan 10.000 florijnen kostte. Het is echter onduidelijk of hij over de ster in zijn eigen kasteelpark, dan wel de ster in de Beeltjens spreekt. Gezien de vermelding van aankoop van heide, is dit laatste immers waarschijnlijker.

De dreven in het kasteelpark zijn alleszins alle zichtbaar op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) en worden ook duidelijk afgebeeld op de figuratieve kaart van A. Meulemans uit 1787. Hieruit blijkt dat de dreven in de ster, (ongeveer) gericht waren op belangrijke zichtpunten zoals de toren van de abdij van Averbode en telkens met een andere boomsoort werden aangeplant. Zo was het kanaal met lindendreven gericht op de abdij van Averbode. Vanaf het midden van het kanaal liep een essendreef, gericht op de kerk van Westerlo, in noordoostelijke richting, een dreef gericht op de Kaaibeekhoeve in oostelijke richting en een populierendreef in zuidoostelijke richting. Ook in westelijke richting vertrok een dreef, drève des 'deux colonnes' genaamd. Vanaf het kasteel liep een kastanjedreef in zuidwestelijke richting, gericht op de kerk van Bergom, met dwars hierop een andere noordwest-zuidoostgerichte dreef, waarvan het noordelijk gedeelte de naam 'La petite drève' droeg. Samen met de drève des deux colonnes vormden deze dreven een ster in het westelijk deel van het park. Uit de kaart van Meulemans blijkt overigens ook dat al deze dreven werden (her)aangeplant in 1788.

De drevenstructuur van het park bleef tot op vandaag volledig bewaard, maar de begeleidende beplantingen zijn niet altijd volledig en soms anders ingevuld. Zo werden de dubbele lindendreven langs de spiegelvijver vervangen door eikendreven. die echter in 2015 gekapt werden. Ook de overige dreven in het park zijn ondertussen aangeplant met eik of beuk en soms gedeeltelijk dichtgegroeid.

  • De Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden van Jozef Jean François de Ferraris, opgesteld tussen 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000. Koninklijke Bibliotheek van België, http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html.
  • Rijksarchief Brussel, Kaarten en plannen uit het Familie-archief de Merode-Westerlo, Figuratieve kaart van de bezittingen van de markies de Merode te Westerlo-Herselt (1787) opgemaakt door A. Meulemans, (KPT 2 n°01).
  • Rijksarchief Brussel, Kaarten en plannen uit het Familie-archief de Merode-Westerlo, Figuratieve kaarten van Westerlo (1720) (Merode KPT 2 n°05, n°07 en n°08/1).
  • Rijksarchief Brussel, Kaarten en plannen uit het Familie-archief de Merode-Westerlo, Figuratieve kaarten m.b.t. de aanleg van de dreven binnen het Markizaat Westerloo en in het kasteelpark de Merode, 1710-1720, (O 0746).
  • DE MERODE J.P.E. 1840: Mémoires du Feld-maréchal comte de Mérode-Westerloo - tome II, Brussel.
  • DE WINTER K. 2000: Westerlo, Land van Merode, Westerlo.

Auteurs: Kinnaer, Anse
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Herselt

  • Is deel van
    Kasteeldomein de Merode

  • Is gerelateerd aan
    Kasteel de Merode


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Dreven in het kasteelpark de Merode [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301566 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.