erfgoedobject

Dubbele gemeenteschool

bouwkundig element
ID
301599
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301599

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Dubbele gemeenteschool
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Eind 19de-eeuwse dubbele gemeenteschool. Het U-vormige complex met twee grote onderwijzerswoningen en een speelplaats, afgesloten van de straat door een muur met ijzeren hekken en toegangspoortjes, is beeldbepalend voor de Heuvelstraat.

Historiek

De oprichting van een nieuwe gemengde school in het centrum van de gemeente gebeurde op bevel van de provinciegouverneur. Hieraan ging in de gemeente een hele reeds discussies vooraf in het kader van de eind 19de-eeuwse scholenstrijd. De gronden voor de bouw van de school werden in 1881 door de gemeente aangekocht van notaris Vandevelde.

De nieuwe gemeenteschool opende aanvankelijk in 1882 voor jongens. In 1883 werd de school ook toegankelijk voor meisjes toen de eerste vrouwelijke hoofdonderwijzeres werd benoemd. Vanaf 1892 opende bovendien de kleuterschool. De gebouwen zelf werden pas in 1897 kadastraal geregistreerd. In 1905 werd de eerste vergroting van de school geregistreerd.

Eind 19de eeuw verbond men ook een eerste tuinbouwschool aan deze gemeentelijke school. Dit naar aanleiding van de opkomst van de tuinbouw onder de vorm van serres in de gemeente.

Centraal in de ommuring van de speelplaats aan de Heuvelstraat is een blauwe hardsteen ingewerkt met inscriptie: "1917-1917/ Het dankbare Overijssche/ Aan de Stad Portland/ Oregon/ Amerika". Deze steen werd geplaatst in 1930 gevolgd door een feestelijke inhuldiging. Van bij het begin van de Eerste Wereldoorlog waren in heel de VS inzamelacties voor de "arme" Belgische kinderen. Vanaf februari 1917 ontving Overijse via het Nationale Hulp- en Voedingscomiteit, financiële steun van de stad Portland. De staat Oregon kreeg de provincie Brabant toegewezen voor hulp, het is niet duidelijk of de stad Portland specifiek Overijse steunde want het waren de Nationale en Provinciale Comiteiten die de steun verdeelden tussen de Brabantse gemeenten. De steen werd niet willekeurig in de muur van de school bevestigd want het voedsel- en hulpcomité had in de school tijdens de oorlog zijn depot en ook vluchtelingen kregen hier de eerste opvang.

De school kende latere uitbreidingen aan de Processiestraat en in de richting van het Stationsplein. In 2006 onderging de school een renovatie.

Beschrijving

Dubbele school met gebouwen in U-vorm geopend naar de Heuvelstraat. Links en rechts tegen de straat een onderwijzerswoning, met hierachter de U-vormige vleugel met klaslokalen. Centrale speelplaats afgesloten van de straat door een witgeschilderde bakstenen ommuring met ijzeren hekken en twee rechthoekige toegangspoorten met een hardstenen omlijsting. Links de poort voor de meisjes, rechts deze voor de jongens (zie opschrift in blauwe hardsteen boven de poort).

De twee nagenoeg identieke schoolhuizen zijn opgevat als dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder een kunstleien schilddak (nok evenwijdig met de straat). De begane grond is voorzien van rechthoekige muuropeningen met hardstenen dorpels en een deur in een vlakke hardstenen omlijsting; getoogde muuropeningen op de verdieping. De als risaliet uitgewerkte centrale travee wordt bekroond met een puntgeveltje op natuurstenen consoles en met rondboogvenstertje. De traveeën links en rechts zijn voorzien van verdiepte velden afgezet met een bakstenen tandlijst. Hardstenen omlopende cordon op de borstwering. Tegen de zijgevel een vierkant torenvolume onder zadeldak met jaarsteen "ANNO 1882".

Klaslokalen van twee bouwlagen onder vernieuwde leien daken. De gevels worden geritmeerd door verdiepte velden waarin de getoogde muuropeningen zich bevinden. Vernieuwd schrijnwerk met hardstenen lekdrempels en natuurstenen hoek- en sluitstenen. Over de gevel omlopende hardstenen cordon.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Overijse, Afdeling VI (Overijse), 1897/50 (mutatieschets ontbreekt), 1900/108 en 1905/149.
  • ARCKENS W. 2010: Het Portlandmysterie, Zoniën 34.1, 49-60.
  • VAN SAN. P. 2007: Het Onderwijs en de Scholen in Overijse in de negentiende eeuw, XXVIIste bijdragen tot de geschiedenis van het land tussen IJse en Lane, Leuven, 57-66.
  • TIMMERMANS D. 2014: ‘Milddadigheid’ van de stad Portland, Oregon, Zoniën 38.2, 76-88.

Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Dubbele gemeenteschool [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301599 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.