erfgoedobject

Twee burgerhuizen in art-nouveaustijl

bouwkundig element
ID
301671
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301671

Juridische gevolgen

Beschrijving

Twee burgerhuis in ingehouden art-nouveaustijl, gelijktijdig in opdracht van de heer Fr. Van Laer gebouwd door de Naamlooze Maatschappij "Vooruitzicht", naar ontwerpen van architect Jules Hofman uit 1913.

De bouw- en hypotheekmaatschappij "Vooruitzicht" werd opgericht in 1905, en is tot op vandaag als bouwbedrijf en vastgoedpromotor actief in Antwerpen. Veelal in opdracht van particulieren bouwde de maatschappij vóór de Eerste Wereldoorlog talrijke burgerhuizen in de nieuw aangelegde wijken van de stad zoals Zuid, Zurenborg en Jan Van Rijswijcklaan. Vanaf 1909 was Jules Hofman als hoofdarchitect van "Vooruitzicht" verantwoordelijk voor het ontwerp, wat de kwaliteit van de architectuur ten goede kwam. Hij bediende zich daarbij zowel van een sobere interpretatie van de art-nouveaustijl, als van een meer behoudend eclectisch of beaux-arts-idioom.

In de Cuperusstraat realiseerde "Vooruitzicht" tussen 1911 en 1913 vijftien bouwprojecten, goed voor twintig huizen of de helft van het totaal aantal percelen in de straat. Vanwege haar monopolie op het opstarten van bouwwerven vóór het beëindigen van de wegeniswerken, kon zij een drietal projecten van andere aannemers naar zich toe trekken. Eén van de vroegste projecten, drie gekoppelde woningen bestemd voor verkoop, kwam voor eigen rekening tot stand. Dertien individuele klanten, op twee na kopers van gronden in het bezit van "Vooruitzicht", gaven opdracht voor de overige projecten. Jules Hofman tekende op twee van de overgenomen projecten na alle ontwerpen, waarvan behalve de woningen Van Laer het ensemble koopwoningen van Vooruitzicht, de woning Joris, de woningen Kunzler en Brünner en de woning Peeters tot de best bewaarde behoren. Gebanaliseerd, verbouwd, of gesloopt zijn de woning Hesschentier (nummer 6), de woning Van Ackeren (nummer 12) en de woning Schreiber (nummer 28) uit 1911, de vier gekoppelde woningen Joris (nummers 15-18), de woning Wageneer (nummer 19) en de woning Capponette-Bouvier (nummer 35) uit 1912. Deze huizen behoren tot het latere werk van de architect, die sinds midden jaren 1880 actief was, en omstreeks de eeuwwisseling een belangrijke bijdrage leverde aan de Antwerpse art nouveau, met opmerkelijke panden als "De Zonnebloem" aan de Cogels-Osylei.

Met een gevelbreedte van twee ongelijke traveeën omvatten beide rijwoningen vier bouwlagen onder een plat dak. De sobere lijstgevels hebben een parement uit witte Silezische brikken in kruisverband, met gebruik van natuursteen voor speklagen, hoekblokken, lateien, lekdrempels, vensterposten, consoles en waterlijsten, en blauwe hardsteen voor de plint. Geleed door de puilijst en de houten kroonlijst, legt de compositie telkens de klemtoon op de brede zijtravee. Deze wordt op de bel-etage gemarkeerd door een erker met consoles en een bekronend balkon. Op nummer 34 is de gemetselde erker rechthoekig van vorm, en worden de hogere verdiepingen gemarkeerd door een korfboogvenster met waterlijst en bekroond door een gebogen pseudo-fronton op consoles. Op nummer 36 is de houten erker driezijdig van vorm met afdak, bekroond door een balkon op colonnetten, en worden begane grond en tweede verdieping gemarkeerd door drielichten. Verder zijn de opstanden opgebouwd uit registers van rechthoekige muuropeningen, al of niet met afgeronde bovenhoeken, en rondboogvensters in de topgeleding. Het houten schrijnwerk van de inkomdeuren en vensters met typische roeden in het bovenlicht is bewaard, evenals het art-nouveau-smeedijzer van borstweringen en traliewerk.

De plattegronden beantwoorden aan de typologie van de bel-etagewoning, ontsloten door een zijdelings ingeplante inkom- en traphal. Beide woningen bestaan uit een hoofdvolume en een lagere achterbouw, op nummer 34 over de volledige breedte en op nummer 36 in het verlengde van de inkomtravee. Volgens de bouwplannen biedt de begane grond ruimte aan een kantoor en wachtkamer, en de keuken met 'monte plats', pomphuis en wc. Een enfilade van salon, eetkamer, veranda en overdekt terras beslaat de bel-etage. De tweede verdieping omvat twee tot drie slaapkamers en de badkamer, de minder diepe derde verdieping drie overige slaapkamers waaronder de meidenkamer.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1913#2782 (nummer 34) en 1913#2783 (nummer 36), 1911#2002 (nummer 6), 1911#1741 (nummer 12), 1911#2179 (nummer 28), 1912#1287 (nummers 15-18), 1912#1496 (nummer 19) en 1912#2413 (nummer 35).

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Twee burgerhuizen in art-nouveaustijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301671 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.