is aangeduid als vastgesteld landschappelijk erfgoed Hoogstamboomgaard
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Gehucht Sint-Pieters-Heurne
Deze bescherming is geldig sinds
is aangeduid als vastgestelde houtige beplanting met erfgoedwaarde Hoogstamboomgaard
Deze vaststelling was geldig van tot
In en rond Vechmaal zijn diverse hoogstamboomgaarden aanwezig. Reeds op de kabinetskaart van de Ferraris (1771-1778) worden hier dicht bij de bebouwing boomgaarden weergegeven. Zo ook rond de nabijgelegen hoeve aan de Heurnestraat. Deze boomgaarden waren gericht op productie voor de bewoners en niet voor de verkoop of handel. Deze boomgaarden werden gegraasd door vee, hierbij hoort ook de waterput die in het weiland ligt. Op weinig plaatsen is dergelijke waterput in de context van een boomgaard terug te vinden. De boomgaard rond deze vierkantshoeve is later omgevormd tot park. De huidige boomgaard die op enige afstand van de hoeve ligt, dateert uit het begin van de 20ste eeuw. Dit past in de periode van de agrarische geschiedenis waarin de hoogstamboomgaarden in Haspengouw een grote opkomst kenden en grote delen van het landschap zouden beslaan.
Opvallend langs de Heurnestraat zijn de meidoornhagen die vroeger de hoogstamboomgaarden afgrensden van elkaar en van de straat, zodat begrazing mogelijk was. Ook op deze plek is de boomgaard van de straat afgegrenst door een meidoornhaag. Deze hoogstamboomgaard, samen met de meidoorhagen dragen bij aan de contextwaarde van de hoeve.
De hoogstamboomgaarden in Haspengouw kennen een hoge belevingswaarde en dragen bij aan de streekdentiteit van het landschap. Hoogstamboomgaarden hebben een hoge ecologische en natuurwaarde, ze zijn een bijzonder aantrekkelijke leefomgeving voor vele plant- en diersoorten. Vooral de combinatie met extensief beheerd grasland is interessant voor de natuur.
Auteurs: de Haan, Aukje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)