Woning en atelier van glazenier Armand Blondeel, gebouwd naar een ontwerp van zijn vriend en collega Dan Grootaert uit 1959. De woning is vandaag nog steeds in gebruik als atelierwoning van Sander Blondeel, is heel herkenbaar bewaard en is een representatief voorbeeld van Grootaerts kenmerkende, modernistische stijl.

Historiek en situering

Dan (Daniël) Grootaert was afkomstig uit Deinze en ging in 1940 als zelfstandig architect aan de slag. In datzelfde jaar werd hij leraar bouwkundig tekenen aan de stedelijke Tekenacademie; vanaf 1960 zou hij er directeur worden. Mogelijk kwam Grootaert in de academie van Deinze in contact met Armand Blondeel, die er vanaf oktober 1958 werkzaam was als leraar sierkunsten, ofwel kenden ze elkaar al voordien. In januari 1959 ontwierp Grootaert immers de eigen atelierwoning van Blondeel in Mariakerke. De bouwaanvraag werd goedgekeurd in mei van dat jaar.  

De kunstenaarswoning van Blondeel vormt tot nu toe het vroegst gekende voorbeeld van Grootaerts modernistische stijl. Vermoedelijk onder druk van opdrachtgevers ontwierp hij voordien en daarnaast verschillende woningen in traditionalisme of neostijl. Van enkele progressievere eigenaars kreeg hij echter carte blanche. Hierdoor bezit de woning typische kenmerken, die ook al aanwezig zijn bij de iets jongere woning De Vos in Deinze (1960) en die later ten volle werden ontwikkeld in woning De Somviele in Sint-Denijs-Westrem bij Gent (1966-1973).

Constanten in zijn oeuvre zijn onder meer een dynamische planindeling, vaak op basis van splitlevels, een gevarieerde volumewerking van asymmetrische volumes onder schuine, uitkragende daken, het gebruik van in zaagtand geplaatste wanden gescheiden door lichtspleten, en een contrastrijk materiaalgebruik van witstenen breuksteen, baksteen en hout. Grootaert ontwierp de woningen steeds met respect voor de privacy van de bewoners en voor de oriëntatie en inplanting. De relatie tot de omliggende tuin was hierbij evenzeer een aandachtspunt. In functie van licht- en sfeerwerking en een gedeeltelijke afscherming maakte hij vaak gebruik van claustrae en glas-in-loodramen, waarvoor hij samenwerkte met Armand Blondeel. Armand Blondeel (1928-2002) was actief als glazenier sinds 1952 en realiseerde een belangrijk en omvangrijk oeuvre in een herkenbare, abstracte stijl. Tijdens de jaren 1960 en 1970 ontwikkelde hij een grote activiteit, zowel op het vlak van burgerlijke als kerkelijke architectuur. De evolutie in zijn vormgeving wordt onder meer geïllustreerd in de glasramen die bewaard zijn in woning De Vos en woning De Somviele.

Beschrijving

Kunstenaarswoning Blondeel is opgevat als een vrijstaande woning, bestaande uit twee volumes van één bouwlaag onder uitkragende lessenaarsdaken. Deze omvatten een functionele scheiding tussen het woongedeelte aan de straatkant en het atelier erachter. Het volume met het atelier is hoger opgetrokken en omvat vermoedelijk een bijkomende dakverdieping (mezzanine) aan de noordoostelijke zijde. Door te spelen met de grootte van beide volumes en ze achter elkaar en verspringend te plaatsen met een tegenovergestelde dakhelling, ontstaat een interessante dynamiek. De sculpturaliteit van het ontwerp wordt bijkomend versterkt door de aanwezigheid van in zaagstand verspringende wanden in breuksteen in de zuidwestelijke gevel van het atelier. Dit element zou Grootaert later ook toepassen in woning De Vos en woning De Somviele.

De dynamiek en het persoonlijke karakter van de architectuur worden eveneens versterkt door Grootaerts materiaalgebruik, namelijk een combinatie van hard gebakken Scheldesteen en breuksteen van witsteen. De plannen wijzen ook op de aanwezigheid van een houten beplanking aan de boven- en onderzijde van de vensters, en maken melding van een afwerking met rode, gele, blauwe en zwarte panelen. Aangezien geen toegang werd verleend tot het perceel, kon niet worden nagegaan of dit effectief conform de plannen werd uitgevoerd. Het wit geschilderde houten schrijnwerk lijkt minstens aan de straatzijde bewaard. In de noordoostelijke gevel van de voorbouw, afgeschermd van de straat, bevindt zich de inkom, terwijl de garagepoort is voorzien in het uitspringende gedeelte van de zuidoostelijke gevel van de achterbouw.

Het gedeelte aan de straat omvat het woongedeelte dat vanaf de toegang uitgeeft in een ruime inkom, met een toilet. Ten zuidwesten bevindt zich de open leefruimte met een eetkamer en living met haard, aan de westzijde geflankeerd door een terras. Aan de noordoostzijde van de leefruimte bevinden zich een studio aan de straatkant en daarachter een slaapkamer, beide afgesloten met schuifwanden. In de westelijke hoek van het volume bevindt zich de keuken met aansluitend de wasplaats met stortbad. Het achterliggende volume omvat hoofdzakelijk de atelierruimte, vermoedelijk dubbelhoog met een mezzanine, geflankeerd ten noordoosten door een garage die er volgens de bouwplannen met schuifwanden van afgescheiden wordt en die achterin nog een bergplaats omvat. De aanduidingen op de bouwplannen doen veronderstellen dat het gebruik van breuksteen in het interieur werd doorgetrokken, bijvoorbeeld in de inkom, ter hoogte van de haard, en voor enkele wanden die het atelier begrenzen aan de zijde van de woning.