erfgoedobject

Woning Van der Plaetsen

bouwkundig element
ID
301711
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301711

Juridische gevolgen

Beschrijving

Villa gebouwd voor de heer en mevrouw Jozef Van der Plaetsen-Maertens, volgens bouwplannen van architectenbureau BARO uit 1970. De plannen waren uitgewerkt en ondertekend door Johan Baele en nagezien door Herman Van de Velde.

De woning is een representatief voorbeeld van het vroege oeuvre van BARO dat aansluit bij het brutalisme in de materiaalkeuze, de volumewerking en de planindeling. Deze woning vertoont gelijkenissen met andere realisaties van BARO uit die periode, bijvoorbeeld de in 1969 in Mariakerke gebouwde Woning Van Massenhove. Ondanks renovatiewerken blijft Woning Van der Plaetsen een herkenbaar voorbeeld van hun oeuvre.

De villa is ingeplant op een hoekperceel en is opgebouwd uit een dynamische schakeling van verspringende, strakke, een- en tweelaagse volumes onder platte daken. Deze compositie wordt gemarkeerd door een buisvormige schoorsteen aan de zuidwestzijde en een grote bakstenen schouw met open bekroning ten noordoosten, boven het hoger opgetrokken, tweelaagse volume. Het sculpturale effect van de woning wordt versterkt door de aanwezigheid van enkele sterk uitkragende betonnen waterspuwers die het regenwater langs een ijzeren ketting afleiden. Bij drie van de vijf waterspuwers gebeurt dit via een regenpijp.

Behalve de spuwers, zijn ook enkele constructieve onderdelen uitgevoerd in zichtbare beton, voornamelijk als lateien en banden bovenaan de gevels. Deze elementen contrasteren met het parement dat bestaat uit donkere baksteen, volgens de bouwplannen ‘bruin genuanceerde handgevormde mangaanbaksteen’. Dit ‘eerlijke’, ruwe materiaalgebruik is uiterst kenmerkend voor het oeuvre van BARO. De gevels worden geopend met rechthoekige vensters, geschikt in overeenstemming met de inwendige functies en de privacy. De lager gelegen zithoek wordt zenitaal verlicht met schuin geplaatste vensters. Oorspronkelijk waren de vensters ingevuld met metalen schrijnwerk en diverse glassoorten (spiegelglas, gewapend glas en dubbel glas). De bouwplannen wezen ook op een voor BARO typische metalen toegangsdeur met een grote cirkelvormige klink, gesitueerd in de noordwestelijke gevel. Al het schrijnwerk van ramen en deuren werd echter vernieuwd.

De oprit aan de noordwestzijde wordt geflankeerd door lage bakstenen muurtjes. De hardstenen dekstenen zijn een recentere toevoeging. Bovenop het rechtse muurtje bevindt zich een strakke betonnen brievenbus. Deze brievenbus is eenvoudiger dan het ontwerp op de bouwplannen. Die voorzagen een strak volume, gecombineerd met een cilindervormige eternietbuis, die dienst zou doen als brievenbus. Een dergelijke geometrische brievenbus, die de vormgeving en de materiaalkeuzes van de woning verderzet, is kenmerkend voor BARO. Vanaf de oprit leidt een pad in baksteenklinkers, onderbroken door enkele treden, tot de toegang op de verhoogde gelijkvloerse verdieping. Aan de zuidwestzijde is bij de eethoek een middelhoge bakstenen muur voorzien die het aansluitende terras afschermt. Ook het terras ten zuidoosten bij de zithoek wordt afgeschermd tegen inkijk door een hoge bakstenen muur.

Het geometrische volume is opgebouwd uit geschakelde, vierhoekige modules, die inwendig aanleiding geven tot vijf niveaus in splitlevel. Deze planindeling laat weloverwogen zichten toe, evenals voldoende privacy voor de bewoners. De ontwerpen van BARO vertrokken immers steeds vanuit de wensen van de bewoners en het gezinsleven dat zich in de woning zou ontwikkelen. Ze streefden naar “een kontinue, polivalente woning, samengesteld uit verschillende ruimten, die elk een eigen sfeer hebben”. Ook in de Woning Van der Plaetsen is dit zichtbaar in de open indeling van het leefgedeelte, de vloeiende ruimtewerking tot de andere niveaus en het contact met de buitenruimte.

Volgens de bouwplannen bevindt zich op de verhoogde begane grond de inkomhal en een toilet en vestiaire. Ten zuidwesten daarvan is een open verbinding met de eethoek, die aan de straatzijde doorloopt in de keuken met een afgescheiden berging. Ten zuidoosten bevindt zich op hetzelfde niveau een slaapkamer met aansluitend een waskamer. Achter de waskamer bevindt zich de stookkamer die enkel van buitenaf toegankelijk was via een deels overdekt terras (heden aangepast tot een uitbouw met veranda). In de zuidwestelijke hoek bevindt zich op een lager niveau de living met open haard, die in een open relatie staat tot de hal. Ten noorden wordt de hal geflankeerd door het laagste niveau met de garage. Het noordoostelijk gedeelte van de woning is tweelaags opgevat. Boven de garage bevinden zich een slaapkamer en een badkamer. De hoogste verdieping van dit volume, gelegen boven de wasplaats, omvat nog een kinderkamer.

De aanduidingen op de plannen wijzen op een weloverwogen interieuraankleding, en aldus op een totaalontwerp. Zo omvatte de bouwaanvraag een uitgewerkt ontwerp voor de open haard, geflankeerd door  ingewerkte kasten, inclusief de integratie van de verwarming, de tv en de houtvoorraad voor de haard. In tegenstelling tot andere ontwerpen van BARO waar dit meubel volledig in beton werd uitgevoerd, koos BARO in dit ontwerp voor een schouw in ‘overbakken steen’. Bovenaan zou de schouw afgelijnd worden door een volle betonblok, en het gehele ensemble zou rusten op een lage plint in de gevelsteen, die zou worden geschilderd. De vloeren waren in hoofdzaak uitgevoerd in splijttegels, terwijl voor de zithoek tapis plein was voorzien, voor de badkamer vinyl en voor de slaapkamers tapis plein, linoleum of vinyl.

  • Dienstencentrum Mariakerke, Bouwdossiers Mariakerke, 1970 MA 2.
  • BEKAERT G. A. & STRAUVEN F. 1971: Bouwen in België 1945-1970, Brussel, 258-259.
  • GROOSMAN J. 1996: Erik H. Balliu architect, Gent.
  • KDK A. 1971: Woningen in het Gentse, Baksteen 3, 1-5.

Auteurs: Verhelst, Julie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Van der Plaetsen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301711 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.