erfgoedobject

Appartementsgebouw Smekens

bouwkundig element
ID
301827
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301827

Juridische gevolgen

Beschrijving

Winkelhuis met appartementwoningen opgetrokken op de hoek van de Volhardingstraat en de Alfred Coolsstraat in opdracht van en naar ontwerp van Paul Smekens uit 1934. Het complex is ontworpen als hoekpand met vier bouwlagen onder plat dak. In 1979 wordt studiebureau architect R. De Braekeleer toelating verleend voor het uitvoeren van verbouwingswerken aan de winkel zijde Volhardingstraat. Het is een voorbeeld van het gematigd, zakelijk baksteenmodernisme dat Smekens ontwikkelde in de loop van de jaren 1930. In die periode was de architect vooral actief in de Tentoonstellingswijk, waar hij tussen 1932 en 1935 niet minder dan veertien bouwprojecten tot stand bracht, enkele voor eigen rekening. Op twee eengezinswoningen na, betrof het uitsluitend opbrengsteigendommen, van bescheiden meergezinswoningen tot grotere appartementsgebouwen zoals het flatgebouw gelegen aan de Camille Huysmanslaan, waar Smekens van 1936 tot 1980 resideerde.

Dit vier bouwlagen hoge hoekgebouw op L-vormig grondplan, met drie winkels op het gelijkvloers en telkens twee vierkamerappartementen met keuken en badkamer op de verdiepingen, is opgevat als pendant van het appartementsgebouw Saveniers-Vanderhaeghe op de tegenoverliggende hoek. Het vertoont ook sterke gelijkenissen met het modernistisch wooncomplex aan de Pol de Montstraat, waarvoor Smekens het ontwerp tekende in 1933. De pui heeft een hardstenen bekleding, waarin winkelramen en toegangsdeuren zijn voorzien. Verder is er een gevelparement van gele bezande baksteen tot aan de kordonlijst ter hoogte van de eerste verdieping met daarboven een parement van bruinige bezande steen, beiden uitgevoerd in halfsteens verband. De nagenoeg vlakke gevelwand is geritmeerd door enkele eenvoudige ingrepen. Zo zijn drie venstertraveeën voorzien bestaande uit onversierde rechthoekige openingen, zowel aan de Volhardingstraat als de Alfred Coolsstraat. De hoek is geprofileerd en als risaliet uitgewerkt, waarbij diens functie als rookkanaal wordt aangegeven door een hardstenen deksteen. Daarnaast wordt de gevel verlevendigd door verluchtingsgaten onder de kroonlijst en rollagen ter hoogte van de lateien. Het geheel was oorspronkelijk bekroond met een houten kroonlijst, nu bekleed met pvc. Hier was de uiterst rechtse travee net als bij zijn pendant op nummer 26 voorzien van patrijspoortjes, maar deze moesten volgens de bouwtoelating als rechthoekige raampjes uitgevoerd worden. Uiteindelijk zijn ze niet uitgevoerd of verdwenen. De vensters zijn voorzien van hardstenen dorpels, uitgewerkt als kordons op de eerste verdieping. Het oorspronkelijke uitzicht van de begane grond met winkelpuien, toegangsdeuren én een hoekkaccent met gele verglaasde faïencetegels (mogelijk nog bewaard achter houten bekleding) is ook hier sterk gewijzigd. De oude ondiepe luifel van gebouchardeerde beton, is recent bekleed of vervangen door een houten lijst. De commerciële functie is enkel aan de Volhardingstraat bewaard, waarbij de indeling met kleine kamers is opengewerkt tot één grote ruimte. Het stalen vensterschrijnwerk is vervangen door pvc. Bij de verbouwingswerken van omstreeks 1979 is de winkelpui op de hoek gedicht en bekleed met blauwe hardsteen.

Binnenin is in de hal nog de ceramische vloer- en muurbekleding met grijze en beige tegels bewaard. Ook de achterliggende, eenvoudige houten trap onder bovenlicht is nog aanwezig. In de kelder zijn verder nog de koelruimtes van een vandaag verdwenen slagerij behouden. Volgens de bouwplannen waren er hoekschouwen voorzien met een lichaam in rode tichels en dubbele beglaasde binnendeuren.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 18#228 en 18#60416.
  • DINET P. 1979: Paul Smekens opleiding en architectuur tot 1940, onuitgegeven verhandeling, Hoger Instituut Sint-Lukas, Gent, 51-55.
  • SERNEELS H. 1936: Un architecte de qualité Paul Smekens, Bâtir 5.44, 766-767.
  • VANDEKERCKHOVE F. 2002: De tentoonstellingswijk te Antwerpen, onuitgegeven verhandeling, Vakgroep Kunst-, Muziek- en Theaterwetenschappen, Rijksuniversiteit Gent, 161-163.

Auteurs: Van den Borne, Steven
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Appartementsgebouw Smekens [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301827 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.